We komen uit de middeleeuwen, waar de rooms-katholieke kerk haar macht misbruikt.
De ontwikkelende burgerij wil ruimte voor eigen geloofsinzichten en zij willen kerkdiensten in de volkstaal in plaats van in het Latijn.
Slide 2 - Tekstslide
De hervormers
Maarten Luther (1483-1546) was een van de eersten die zich verzetten tegen kerkelijke misstanden als de aflaathandel. In 1517 spijkerde hij zijn 95 stellingen aan de kerkdeur.
Johannes Calvijn (1509-1564) verdedigde de gedachte van predestinatie, God bepaalt wat er met jou in dit leven gebeurt, daar heb je zelf geen invloed op.
Slide 3 - Tekstslide
Hoe kan deze nieuwe informatie verspreid worden?
Door de uitvinding van de drukpers kunnen de opvattingen van hervormers snel verspreid worden. Gelovigen kunnen nu ook zelf de bijbel lezen.
Overigens leiden al deze nieuwe geloofsovertuigingen tot langdurige en bloedige (burger)oorlogen in Europa.
Slide 4 - Tekstslide
Republiek van de Zeven Verenigde Nederlanden
Karel V werd heer van de Nederlanden en koning van Spanje. De Nederlanden bestaan op dat moment uit zeventien verschillende gewesten.
Karel streefde naar een absolutistische heerschappij en trad streng op tegen mensen die zich aansloten bij de hervormingsbeweging.
Slide 5 - Tekstslide
Verzet
Onder de zoon van Karel V, Filips II, nam het verzet tegen de absolutistische centralisatiepolitiek sterk toe. Bovendien zetten Calvinisten zich af tegen geloofsvervolging.
Zie daar, de intrede van de leider van het verzet...
Slide 6 - Tekstslide
Willem van Oranje (1533 - 1584)
Hertog Alva werd naar De Nederlanden gestuurd om het verzet te breken. Dit leidde tot een langdurig en bloederig conflict: de Nederlandse Opstand of Tachtigjarige Oorlog (1568-1648). Na de moord op Willem in 1584, streden zijn zoons als stadhouders en legeraanvoerders verder in de strijd tegen Spanje.
Slide 7 - Tekstslide
In de opstand vielen de Nederlanden uiteen in een onafhankelijke republiek in het noorden: de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, het zuidelijke deel bleef onder Spaanse heerschappij.
Slide 8 - Tekstslide
1648 - Vrede van Münster
Hiermee kwam een einde aan de 80-jarige oorlog.
De interne tegenstellingen waren hiermee echter nog niet opgelost en er ontstond een ernstig binnenlands conflict tijdens het Twaalfjarig Bestand (1609-1621)
Slide 9 - Tekstslide
Wat is de functie van literatuur in de zestiende en zeventiende eeuw?
lering en vermaak
Lering = wijze levensles
bijvoorbeeld: 'Al ziet men de lui, men kent ze niet' (Bredero, 'Spaanschen Brabander')
Slide 10 - Tekstslide
Wat is de functie van literatuur in de zestiende en zeventiende eeuw?
.......................
Slide 11 - Tekstslide
Lering en vermaak (functie van literatuur in de zestiende en zeventiende eeuw)
En dat was niet alleen de functie van de literatuur, kijk maar naar het volgende schilderij van Jan Havicksz. Steen (rond 1663)
Slide 12 - Tekstslide
Kijk eens goed naar dit schilderij, wat stelt het voor?
Slide 13 - Tekstslide
Wat zie je?
Een bed met de gordijnen op een kier
Een stoofje met uitgebrande kooltjes
Een luit op de achtergrond
Een vage glimlach om de mond van de vrouw
Is ze echt ziek of is er iets anders aan de hand? Wat zou de lering zijn in dit schilderij?
