Betoog schrijven

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Gedocumenteerd schrijven 

Het betoog

Schrijven - het betoog

les 1: uitleg lessenserie, behandelen schrijven hoofdstuk 2 (inleiding en slot)

les 2: beknopte uitleg over opiniepagina krant, leerlingen aanmoedigen kranten te lezen op zoek naar interessante onderwerpen + behandelen schrijven hoofdstuk 3 (structuur)

les 3: behandelen schrijven hoofdstuk 4 (betoog)

les 4: criteria vaststellen

les 5: top drie onderwerpen inleveren + uitleg brongebruik

les 6: GO voor onderwerpen? Zoeken naar informatie in drie bronnen, start schrijfschema

les 7: GO voor je artikelen? Schrijfschema inleveren. 

les 8: GO voor schrijfplan? Werken aan betoog

les 9: werken aan betoog

les 10: inlevermoment eerste versie; tijdens les feedback door klasgenoten

les 11: gelegenheid tot herschrijven

les 12: inleveren gereviseerd betoog (telt 3x mee)

Les 1

Bespreken krantenartikelen (opdracht ELO)

Introductie lessenserie schrijven

uitleg inleiding en slot

Pak je krantenartikel van voor de vakantie erbij!

Doelen lessenserie

Na deze lessen weet je...

• hoe een opiniepagina in een dagblad ‘werkt’
• wat een tekst overtuigend maakt

Na deze lessen kun je...

• een samenhangende, overtuigende tekst schrijven

Lesdoelen:

Ik leer:

• verschillende manieren om een onderwerp van een tekst te introduceren en af te ronden
• een inleiding en slot schrijven

Inleiding van een betoog

In de inleiding krijg jij de kans om de interesse van de lezer voor jouw tekst te wekken. Dit is heel belangrijk, want het is zonde als potentiële lezers de eerste zinnen lezen en je tekst daarna wegleggen.

De inleiding van je betoog bestaat uit minstens drie onderdelen:

- Opwarmertje;

- Achtergrondinformatie;

- Stelling

Opwarmertje

Je opwarmertje biedt je de gelegenheid om de interesse van de lezer te wekken. Hiervoor zijn verschillende manieren:

- Actualiteit (geef aan waarom het onderwerp op dit moment interessant/in het nieuws is);

- Anekdote (vertel een kort verhaaltje uit de praktijk waarmee je het onderwerp introduceert);

- Voorbeeld (geef een voorbeeld van het onderwerp, waarmee de lezer zich kan identificeren)

- Citaat (neem een citaat van iemand die iets over het onderwerp heeft gezegd)

Achtergrondinformatie

Vertel kort en bondig waar de tekst over gaat. Probeer in enkele zinnen de situatie zoals deze nu rondom het onderwerp is te schetsen. Dit is lastig, want je moet een zo volledig mogelijk beeld schetsen, maar het wel kort houden.

Stelling 

De stelling noemen we ook wel de mening of het standpunt van de auteur. Zorg ervoor dat je hem ook stellig brengt. 

Niet: misschien zou het beter zijn als elke schooldag pas na 10 uur 's morgens begint.
Wel: elke schooldag moet pas na 10 uur 's morgens beginnen.

De stelling is de laatste zin van je inleiding.

Slot

Doel: tekst afronden

- het standpunt nogmaals noemen

- een samenvatting geven

- een conclusie trekken

- antwoord geven op een belangrijke vraag

- de oplossing voor een probleem geven

Belangrijk:

herhaal je belangrijkste argumenten en noem geen nieuwe informatie meer!

Openingszin & Inleiding

Op welke manier 

ingeleid?

Is de tekst een inleiding of een slot?

1. inleiding
2. slot

In welke alinea's van een overtuigende tekst staat het standpunt?

1. inleiding en middenstuk
2. middenstuk en slot
3. inleiding en slot
4. inleiding, middenstuk en slot

In welk deel van de tekst verwacht je onderstaande zinnen?

Inleiding

Kern

Slot

En daarom raad ik iedereen aan om meer televisie te kijken.

Televisie biedt bovendien de broodnodige ontspanning.

Het moge duidelijk zijn: televisiekijken is de beste invulling van je vrije tijd.

Zullen onze kleinkinderen nog weten wat een televisie is?

Voor velen zal het een bekend gevoel zijn: zo veel kanalen en toch zo weinig leuke programma's op tv.

Toch is het misschien te kort door de bocht om te zeggen dat er geen goede televisie meer wordt gemaakt.

Krantenartikel

Pak je eigen krantenartikel erbij.

1. Noteer wat voor 'opwarmertje' de schrijver heeft gebruikt. 

2. Op welke manier heeft de schrijver de stelling geformuleerd? Is deze stellig genoeg? Herformuleer de stelling, indien nodig.

3. Welke van de vijf onderdelen die in een slot kunnen staan, staan erin? Noteer ze.

Les 2

Lezen ('5)

Bespreken krantenartikel

Uitleg AUB-principe

Opdracht: Kies een krant uit de krat

Sterke argumenten met AUB

AUB is hier geen Alstublieft maar.......

Ten eerste/ ten tweede/ten derde/bovendien/...

Opdracht

• Je pakt een krant.
• Blader de krant door en ga op zoek naar drie teksten over onderwerpen die jouw interesse wekken.
• Maak foto's van de artikelen.
• Lever de foto's in op de volgende slides.

Klaar? Maak opdracht 7 en 8, blz. 207

Les 3

Lezen ('5)

Nog geen 3 artikelen/onderwerpen gevonden? Zoeken tijdens lezen

Uitleg overtuigend schrijven

Opdracht: vergelijk drie betogen. 

Bespreken opdracht

Les 3

Lezen ('5)

Uitleg overtuigend schrijven

Opdracht: vergelijk drie betogen

Bespreken opdracht

Overtuigend schrijven

Je doel is overtuigen, dus je kunt het beste:

• helder formuleren (signaalwoorden gebruiken)
• beeldend formuleren: show, don't tell
• zelfverzekerd formuleren, gebruik geen woorden als misschien, mogelijk, zou kunnen, wellicht, eventueel
• gevarieerd formuleren, je zorgt voorafwisseling in zinslengte, zinsdeelvolgorde en woordkeuze
• persoonlijk formuleren, je gebruikt zoveel mogelijk actieve zinnen

Formuleren: bedrijvende en lijdende zinnen.

Actieve zinnen - zinnen in de bedrijvende vorm - leggen de nadruk op de handelende persoon en zorgen daarmee voor een levendiger en persoonlijker tekst.

Passieve zinnen - zinnen in de lijdende vorm - zijn afstandelijker en formeler dan de actieve zin.

Passieve zinnen

Je herkent passieve zinnen aan de hulpwerkwoorden zijn of worden in combinatie met een voltooid deelwoord.

Passieve zinnen gebruik je als je geen nadruk wil leggen op de handelende persoon, bijvoorbeeld omdat je hem niet kent of als je de persoon niet wilt noemen.

Opdracht betogen vergelijken

Vergelijk de drie betogen met elkaar.

Noteer van elk betoog de plus- en minpunten: 

- blijkt het tekstdoel uit de titel?

- hoe is de inleiding opgebouwd?

- zijn de alinea's in de kern opgebouwd volgens AUB?

- slot: geen nieuwe informatie, herhaling van argumenten en stelling?

- kwaliteit van de argumenten: feitelijk, goed onderbouwd?

- taalgebruik

Bepaal tot slot welk betoog volgens jullie het best is en welke het minst goed.

Vaste tekstructuren

Verklaringstructuur

Verschijnsel -> kernmerken, voorbeelden, verklaringen -> samenvatting of conclusie

Vaste tekstructuren

Aspectenstructuur

Onderwerp) -> diverse aspecten van onderwerp -> samenvatting

Vaste tekstructuren

Voor- en nadelenstructuur

Vraag of stelling -> voor- en nadelen -> afweging en conclusie

Vaste tekstructuren

Probleem-oplossing

Probleem -> gevolgen, oorzaken, oplossingen -> beste oplossing

Vaste tekstructuren

Verleden, heden, toekomst

Introductie onderwerp -> situatie vroeger, situatie nu (voorspelling toekomst) -> conclusie of voorspelling toekomst

Vaste tekstructuren

Vraag-antwoordstructuur

Vraag -> antwoorden -> samenvatting of conclusie

Vaste tekstructuren

Argumentatiestructuur

Stelling, standpunt  -> argumenten voor, tegenargumenten -> herhaling stelling (of antwoord vraag)

Plaats hier een foto van je eerste artikel.

Plaats hier een foto van je tweede artikel.

Plaats hier een foto van je derde artikel.

Les 4

Bespreken betogen

Beoordelingsformulier maken in groepjes van 3-4 

Huiswerk voor dinsdag: maak een top drie met onderwerpen waarover jij je betoog wil schrijven. Let op: je eerste onderwerp is dus je eerste keuze! Lever je top drie in via ELO. In ELO zie je ook welk onderwerp is goedgekeurd. 

Vanaf de volgende les geldt: voor elk onderdeel moet je een GO hebben, voor je verder mag! Elk onderdeel moet worden ingeleverd in ELO.

Beoordelingsformulier maken

Jullie maken deze les een beoordelingsformulier voor het betoog in groepjes van 3-4.

Doe dat als volgt:

1. Noteer individueel minimaal 8 criteria voor een betoog die volgens jou in het beoordelingsformulier thuishoren.

2. Vergelijk nu in je groepje de criteria, noteer alle criteria die volgens jullie belangrijk zijn en maak er een duidelijk en zo compleet mogelijk beoordelingsformulier van.

Op de volgende slides staan twee voorbeelden. 

3. Lever in het beoordelingsformulier/rubric in (1 per groepje, alle namen in het document vermelden) via de mail: [e-mail].

Les 5

 

Uitleg bronnen - verwijzing in tekst en betrouwbaarheid

Ga op zoek naar bronnen: zoek bruikbare informatie en markeer deze.

Let op!

- bronnen moeten actueel zijn (maximaal 1 jaar oud)

- bronnen moeten betrouwbaar zijn.

Betrouwbaarheid van bronnen

Houd altijd in gedachten: hoe betrouwbaar is deze bron?

Controleer bij het beoordelen van de betrouwbaarheid van een internetsite de volgende punten:

- De auteur en/of de organisatie: 

• Van wie is de site? Wie is de schrijver? Heeft de schrijver/eigenaar van de site belangen bij de informatie (verkopers verdraaien de waarheid vaak)

• Controleer wie de eigenaar is van een bepaalde site met www.who.is  

• Website met de extensie .gov of .edu zijn van een overheidsinstantie of educatieve site (en dus eigenlijk altijd betrouwbaar) 

- Het doel van de informatie

• Welke bedoeling heeft de auteur? Een overtuigende tekst is vaak minder betrouwbaar dan een informerende tekst. 

• Is de site eigendom van een organisatie met bepaalde belangen?
  

- De inhoud

• Voor welke doelgroep is de informatie bestemd?  

• Is de informatie controleerbaar? Worden er bronnen genoemd?
  

- De actualiteit

• Hoe recent is de informatie? Wanneer is er voor het laatste een update geplaatst?
  

Kortom

Wie is de schrijver?	Wat is het voor soort bron?
Is de informatie controleerbaar?	Wanneer is de bron geschreven?

Betrouwbare bronnen:

Voorbeelden:

• de Volkskrant
• Trouw
• NRC Handelsblad
• Elsevier
• De Groene Amsterdammer
• Google Scholar
• Nederlands Dagblad
• Het Parool

Les 6

Bronvermelding APA

Zelf aan de slag: 

Markeer de informatie in je meegenomen bronnen en probeer al te ordenen (argumenten voor, tegenargumenten, weerleggingen). 

Doe dat zo overzichtelijk mogelijk, dus gebruik bijvoorbeeld verschillende kleuren.

Lever bronnen én argumentatieschema aan het einde van de les in bij je docent.

Hoe verwijs je naar bronnen?

• Letterlijk overnemen zonder bronvermelding = plagiaat en heeft grote gevolgen
• Verwijzen:

                 Volgens [...]

                 Onderzoek van [...] toont aan dat [...]

bronvermelding

Volgens APA-stijl. De APA-stijl is gemaakt door de American Psychological Association.

citeren en parafraseren

citeren = tussen haakjes letterlijk tekst uit bron overnemen. 

parafraseren = tekst uit bron in eigen woorden overnemen. 

“Een belangrijke uitkomst van het onderzoek is dat er een enorm verschil is tussen de generatie van grootouders, ouders en kinderen op het gebied van buiten spelen”, zegt Pauline van der Loo, afdelingshoofd bij Jantje Beton (NOS, 2018).

Terwijl bijna 70 procent van de opa’s en oma’s, en 65 procent van de ouders als kind meer buiten speelde dan binnen, geldt dit nu nog voor slechts 10 procent van de kinderen (NOS, 2018).

Bronvermelding - APA

In tekst:

De Caluwe en Schutter (2004) zeggen dat  straattaal niet alleen andere woorden heeft, maar ook een heel ander ritme.

Straattaal heeft niet alleen andere woorden, maar ook een ander ritme (De Caluwe & Schutter, 2004). 

Bronvermelding - lijst

De Caluwe, J., Schutter, A. (2004). De invloed van jongeren op taal. Gent: Academia Press.

www.scribbr.nl

Pak het eerste lesboek dat je tegenkomt uit je tas en noteer de bron zoals die in een bronnenlijst hoort te staan.

En nu het laatste artikel dat je hebt gelezen op je laptop of telefoon.

Les 7

GO voor je artikelen?

Maak een schrijfschema. Lever in!

Les 8

Deze les schrijven jullie het betoog.

Gebruik daarbij het argumentatieschema en je verzamelde bronnen.

Les 9

Deze les mogen jullie weer verder met het betoog.

Controleer of je de bronnen op de juiste manier hebt vermeld in je betoog. Zie slide 40 t/m 46 voor de uitleg.

Les 10

 inlevermoment eerste versie; tijdens les feedback door klasgenoten

Elkaars betoog beoordelen

1. Groepjes van 3-4
2. Stuur je betoog naar de leerlingen die in je groepje zitten.
3. Vul de beoordelingsformulieren in over de betogen die je hebt ontvangen. 
4. Mail de beoordelingsformulieren naar je groepsgenoten (met mij in de cc)
5. Zorg ervoor dat je minimaal 15 minuten voor tijd de formulieren hebt opgestuurd en bespreek eventuele onduidelijkheden in de formulieren met elkaar.

Les 11

Gelegenheid tot herschrijven. Einde van de les moet het betoog ingeleverd zijn.

Check onderaan je tekst of je je bronnen goed hebt genoteerd.