Dyscalculie

• Onderwijsassistenten
• MBO
• Studiejaar 3

Pedagogiek week 4

Rekenproblemen en rekenstoornissen

Inhoud en doelen

• Wat is het ERWD protocol?
• Wat is dyscalculie (3 soorten)
• Hoe herken je een leerling met dyscalculie
• Wat kun je als onderwijsassistent doen?

Starter

• Er wordt tot 60 geteld (om de beurt noem je het volgende getal)
• Alle getallen die met 6 te maken hebben slaan we over. In plaats daarvan zeg je "blieb". Dit geldt ook voor getallen in de tafel van 6 (dus 6, 16, 26, maar ook 6, 12, 18)

ERWD

Ernstige Reken- en Wiskundeproblemen en Dyscalculie

Uitgangspunten ERWD-protocol:

• op tijd signaleren en extra oefenen
• zo min mogelijk leerlingen "van de methode halen". Minimaal tot en met groep 5 reguliere programma volgen
• veel aandacht voor rekenen in groep 2 voorkomt problemen vanaf groep 4
• Uitstroomniveau vrijwel alle leerlingen minimaal 1F (inzet 1S)

Wat is dyscalculie

Dyscalculie is een rekenstoornis/probleem. Mensen met dyscalculie hebben hardnekkige problemen bij het aanleren en automatiseren van de basisvaardigheden van rekenen en wiskunde.​

Feiten

• 2-4% van alle kinderen
  
• Zowel jongens als meisjes
• Laag geboortegewicht, vroeggeboorte of alcoholgebruik van de moeder tijdens de zwangerschap lijken invloed te hebben
• Erfelijkheid
• Comorbiditeit bij dyscalculie is hoog. Concrete voorbeelden hiervan zijn dyslexie en ADHD. ​
  
• Samenhang tussen dyscalculie en dyslexie ​
  
• Dyscalculie komt ongeveer even vaak voor als dyslexie
• Vaststellen lang traject + voordelen?

1. Visueel-ruimtelijke dyscalculie

• Problemen met het plaatsen van cijfers in de getallenrij​
  
• Moeite met het plaatsen van grote getallen in kolommen, zodanig dat eenheden onder eenheden komen te staan, tientallen onder tientallen etc.​
  
• Hardnekkige problemen met het verkeerd opschrijven van grote getallen (plaatsverwisselingen)​
  
• Latere problemen met onderdelen waarbij ruimtelijk inzicht en kennis van ruimtelijke begrippen van belang is (meetkunde)

0

10

Sleep de getallen op de juiste plaats in de getallenrij

5

-5

25

30

15

20

2. Procedurele dyscalculie

• Het vaak toepassen van een rekenaanpak die normaal is voor jongere kinderen (denk aan het op de vingers tellen)​
• Veel fouten in de uitvoering van rekenprocedures​
• Achterstand in het begrip van rekenprocedures​
• Moeite met de volgorde van de stappen die bij complexe berekeningen moeten worden uitgevoerd

22 + 7 = ...

1. 92
2. 29

Groepeerfouten

22 + 7 = 92

Cijfers worden omgedraaid, het moet 29 zijn.

11 x 3 = ...

1. 33
2. 14

Foute bewerkingen

11 x 3 = 14

Het verwarren van +, -, x en :

52 +19 = ...

1. 61
2. 71

Foute bewerkingen

52 + 19 = 61

52 + 9 = 61 + 10 = 71

De stap +10 wordt vergeten

63 - 4 = ...

1. 61
2. 59

Foute bewerkingen

63 - 4 = 61

De 3 en de 4 worden omgewisseld.

Dus

64 - 3 = 61

3. Verbaal geheugen dyscalculie

• Traag rekenen, waarbij eenvoudige sommetjes (optellen en aftrekken tot twintig en de tafels van vermenigvuldiging) niet geautomatiseerd zijn​
  
• Als de antwoorden uit het geheugen worden gehaald (niet worden berekend) worden er veel fouten gemaakt​
  
• De tijd die ze nodig hebben om het antwoord uit het geheugen te vinden is zeer wisselend (werkgeheugen)

5 x 3 =...

4 + 5 =...

Hoe herken je dyscalculie bij leerlingen

• Moeite met de plaats van getallen​
  
• Op de vingers tellen (hulpmiddel)​
• Geen basisvaardigheden aangeleerd in het langetermijngeheugen​
  
• Het niet in één keer kunnen overzien van kleine hoeveelheden

Bij andere vakken:

• Moeite met plannen​
• Moeite met de stapsgewijze aanpak​
• Maakt moeilijk de koppeling met eerder opgedane kennis​
• Problemen bij het vasthouden van instructies​
• Faalangst​
• Geen interesse in puzzelen en in activiteiten met tellen

Hoe ga je hier als docent mee om in de klas?

• Geef meer tijd om de som te maken​
• Lesstof duidelijk en geleidelijk opbouwen (drieslag- en handelingsmodel - EDI)
• Herhaal de stof, maar gebruik daarbij een andere context en andere voorbeelden​
• Gebruik eventueel een tafelkaart​
• Ga in gesprek en inventariseer wat wel en niet werkt voor deze leerling​
• Geef complimenten en moedig de leerling aan. Ontwikkel zelfvertrouwen bij de leerling!​