Meiose en monohybride kruisingen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

BEGRIPPENLIJST

genotype

fenotype

karyogram

autosomen

homologe chromosomen

geslachtschromosomen

gen

allel

heterozygoot

homozygoot

dominant

recessief

intermediair fenotype

recombinatie

non-disjunctie

stamboom

Wat zien we hier?

1. 2 zusterchromatiden
2. 2 homologe chromosomen

Zie ook

Binas

70A

of meiose (!)

Zie ook Binas

70B

In Binas 70C vind je in combinatie met 70D de genlocaties van enkele genen van de mens.

Meiose

Binas

86D

Doordat de homologe chromosomen tijdens meiose I willekeurig t.o.v. elkaar liggen, kan een mens minstens .... verschillende geslachtscellen maken.

1. 23
2. 46
3. 23​2​​
4. 2​23​​

Wanneer kan een monosomie of trisomie ontstaan?

1. Tijdens mitose
2. Tijdens meiose I
3. Tijdens meiose 2
4. Tijdens mitose, meiose I en meiose 2

Gelijke en ongelijke genenparen

voor

gelijke genen

ongelijke genen

Gelijke en ongelijke genenparen

• Een gen is een deel van een chromosoom dat de informatie bevat voor een (of meerdere) eiwitten.
• Elk chromosoom bevat vele genen.
• Een mens heeft (geschat) ongeveer 21.000 genen, verdeeld over alle chromosomen.
  
• Alle genen in één celkern samen vormen het genotype. 

Antwoord op vraag 1 van opdracht 10a. Er bestaan dus ook ongelijke genenparen. 

Allelen

• Genen coderen voor erfelijke eigenschappen: Haarkleur
• Allelen zijn varianten van genen: blond, bruin
• Er bestaan vaak veel verschillende allelen van een gen
• Een mens ontvangt altijd maar twee van deze allelen van elk gen: allelenpaar
• Deze allelen kunnen hetzelfde zijn of verschillend.

Allelen

• Allelen kunnen dominant (A) of recessief (a) zijn
• Het dominante allel komt altijd tot uiting in het fenotype
  
• Het recessieve allel komt alleen tot uiting in het fenotype als een dominante allel afwezig is.
  

Homozygoot vs heterozygoot

Twee dezelfde allelen voor één eigenschap: Homozygoot

Bijvoorbeeld AA of aa

Daarom is het belangrijk om dit aan te geven!
AA = homozygoot dominant

aa = homozygoot recessief

 Twee verschillende allelen voor één eigenschap: Heterozygoot

Door recombinatie kunnen combinaties van allelen nieuwe fenotypen veroorzaken: genetische variatie!

Zo is het eigenlijk:

Meerdere allelenparen werken samen aan één erfelijke eigenschap

Goed om te onthouden:

Wat nu als je onder de F1 het volgende opvalt:

Fenotype-verhouding F1		Genotype ouders
1 : 1	=>	P Aa x aa
3 : 1	=>	P Aa x Aa
1 : 2 : 1	=>	P A z A w x A z A w
alle nakomelingen hebben een gelijk fenotype...	=>	vrij veel kan... je weet het niet. P AA x AA P aa x aa P AA x aa P AA x Aa

Kruisingsschema

F 1	A	a
A	AA	Aa
a	Aa	aa

F 1	A	a
a	Aa	aa
a	Aa	aa

Twee basis-kruisinigen die je uit je hoofd moet weten!

P Aa x Aa

P Aa x aa

F₁ fenotypeverhouding = 3 : 1

     genotypeverhouding = 1 : 2 : 1

F₁ fenotypeverhouding = 1 : 1

     genotypeverhouding = 1 : 1

Voorbeeld stamboom

I

II

III

Extra vraag erfelijkheid. Gebruik een stamboom!

Een opa is lijdt aan een recessieve autosomale aandoening. Oma niet, en zij is ook geen drager.

De kans dat een willekeurige persoon drager is van dit recessieve allel is 1/700.

De opa krijgt een gezonde zoon en dochter. De zoon en dochter krijgen binnenkort bijna tegelijkertijd een kind.
-Hoe groot is de kans dat die kinderen lijden aan deze erfelijke aandoening?

https: