T2D Grammacica

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 2

Week 13

Ik kan de persoosvorm in een zin vinden

ik weet wat een zinsdeel is

Ik weet wat een werkwoordelijk gezegde is

Ik weet wat een onderwerp is

Ik weet wat een lijdend voorwerp is

Persoonsvorm

persoonsvorm vinden;

- Je gebruikt de tijdproef, dat wil zeggen je zet de zin in de verleden tijd. 

Zinsdelen

Je bouwt met stukjes informatie een zijn. Een zin die steeds langer wordt. Je noemt deze stukjes zinsdelen.

Een zinsdeel kan uit een woord bestaan. Vaak telt een zinsdeel meerdere woorden. 

Vervolg zinsdelen

Een zin bestaat in elk geval uit twee basisdelen, twee zinsdelen die onmisbaar zijn:

een deel dat zegt 'zegt' wat er gebeurt (= werkwoordelijk gezegde/wwg)

een deel dat 'zegt' wie/wat het doet (= onderwerp/ond). 

Werkwoordelijk gezegde

Alle werkwoorden in een zin samen noet je het werkwoordelijk gezegde (wwg)

Staat er in de zijn maar één werkwoord, dat is dat het werkwoordelijk gezegde. 

Voorbeeld wwg.

Mijn zus|zal|haar boeken| straks| naar de bibliotheek|brengen.

wwg: zal brengen.

Ik ben komen lopen

wwg: ben komen lopen 

Onderwerp (O)

Het O. is  erg belangrijk, het geeft namelijk de spelling van de persoonsvorm aan (pv). 

Het onderwerp vind je door de volgende vraag te stellen:

ow: wie/wat + wwg. 

voorbeelden wwg.

ow: wie/wat +wwg? Je vult dus in de vraag het wwg in.

Hij is naar de stad gelopen. 

wwg: is gelopen

ow: wie/wat is gelopen?: hij

wwg: wilden gaan

ow: wie/wat wilden gaan?: Bart, Kees en Ben

Lijdend voorwerp (lv).

Een lijdend voorwerp kan in een zin staan, maar dat hoeft niet. Er staat altijd maar maximaal één lv. in een zin.

Het lv. kun je vinden door de volgende vraag te stellen:
lv: wie/wat + wwg + ow?

Let op: een lijdend voorwerp begint nooit met een voorzetsel.w

Voorbeeld lijdend voorwerp

Hij heeft een voetbal gevonden.

pv: heeft

wwg: heeft gevonden

ow: wie/wat heeft gevonden?: hij

lv: wie/wat heeft hij gevonden?: een voetbal

Gesplitste werkwoorden

Sommige samengestelde werkwoorden kun je splitsen. Ze zijn te scheiden in twee woorden.

Het werkwoord is in een zin gesplitst in twee delen: het voorvoegsel en het werkwoord. Ze staan gescheiden in een zin.

Voorbeelden

 Samengestelde werkwoorden;

ingrijpen, opnemen, uitstappen, inschrijven.

Voorbeelden

De voorbeelden kan je splitsen in twee delen.

Wij grijpen nu in.

Ik neem nu de telefoon op.

Bij de volgende halte stap ik uit.

pv: heeft

zinsdelen maken

wwg: heeft gevonden

ow: wie/wat heeft gevonden?: hij

lv: wie/wat heeft hij gevonden?: een voetbal

Opdrachten

Jullie gaan van een opdracht gemaild krijgen. Deze moet gemaakt worden en dit is dan voor een cijfer.

In totaal gaan jullie vijf opdrachten krijgen en daar het gemiddelde van is het eindcijfer. 

Zinsdelen benoemen

Je kunt een zin in delen verdelen: de zinsdelen. Er is een heel gemakkelijke manier om dat te doen. Onthoud het volgende: Alles wat voor de persoonsvorm staat of kan staan is één zinsdeel.

Zodra je dus weet wat de pv (persoonsvorm) is, maak je steeds (in je hoofd) een andere zin. Tussen de zinsdelen zet je streepjes.

Voorbeelden zinsdelen

Ik heb dat cadeau op maandag aan Greetje gegeven. 

Ik heb dat cadeau aan Greetje gegeven.

Dat cadeau heb ik aan Greetje gegeven.

Aan Greetje heb ik dat cadeau gegeven.

Vervolg

De zinsdelen zijn dus: Ik | heb | dat cadeau | aan Greetje | gegeven.

Let op: maak een zinsdeel zo lang mogelijk, maar een plaats en een tijd zijn wel aparte zinsdelen.