Licht

• Film
• MBO
• Studiejaar 1

LICHT

Bij het maken van films verwijst de term belichting naar hoe licht is gebruikt door de cameraman en regisseur. Zonder goede belichting geen goede film. Deze les gaat over hoe filmmakers licht gebruikt om beelden te verbeteren, diepte te creëren en de stemming en sfeer van het verhaal te ondersteunen.

Verlichting is van fundamenteel belang voor film omdat het een visuele stemming, sfeer en betekenis creëert voor de kijker. Verschillende lichtbronnen en positionering creëren verschillende effecten.

Focus: Belichting zorgt voor sturing van het publiek waar het naar moet kijken. Licht leidt het oog naar een specifieke acteur, prop of een deel van een scène.

Personages: Belichting kan ook iets zeggen over personages. De hoeveelheid, grootte, kleur en hardheid van het licht rond een personage vertelt iets over hun emoties.

Genre: Belichting ondersteunt het genre van de film en geeft een specifieke sfeer aan de scène.

Film noir

Een van de filmgenres die het meest bekend staat om zijn aparte belichtingsstijl is bijvoorbeeld film noir, gekenmerkt door sterke contrasten tussen licht en donker, dramatisch gevormde schaduwen en unieke kadrerings- en compositiekeuzes.

CREW

Wie bepaalt de lichtopstelling voor een scène?

De regisseur deelt zijn visuele ideeën. De DOP of cameraman maakt het lichtplan met input van de regisseur. De gaffer ontwerpt en voert het lichtplan van de cameraman uit en houdt toezicht op de crewleden (o.a. best boy en lichtassistent).

SOORTEN BELICHTING

DRIEPUNTSBELICHTING

De meest elementaire lichtopstelling is driepuntsverlichting, die de (hoofdrol)speler of het onderwerp van een scène benadrukt en van de achtergrond scheidt.

Key Light: De belangrijkste lichtbron die ervoor zorgt dat het onderwerp van de opname wordt verlicht, meestal vanaf de voorkant.

Fill Light (invullicht): Het (tweede) licht dat de schaduwen verlicht, meestal vanuit een zijhoek.

Back Light: een lichtbron achter het onderwerp. Wordt gebruikt om een object of een acteur van een achtergrond te scheiden. Ze geven meer vorm en diepte.

Reflector

Er zijn verschillende manieren om licht te verbeteren, of het nu natuurlijk of kunstmatig licht is. Met reflectoren kunnen schaduwen ingevuld worden; diffusers maken lichtbronnen ‘groter’ en zachter. Je kunt ook het licht blokkeren en de schaduwen verdiepen met zwarte kaart of flags.
Vijf-in-één reflectoren bevatten een diffuser en een witte, zilveren en gouden reflectoren en een zwarte kant om schaduwen sterker te maken.

Gels

Gels zijn gekleurde vellen of filters die op lampen kunnen worden gezet om ze een andere kleur te geven. Een blauw filter kan het effect geven van maanlicht, terwijl een paarse filter een vervreemdend effect kan geven dat gebruikt wordt in een sciencefictionfilm. 

KWALITEIT LICHT

Hard licht

Hard licht

Hard licht komt van een lichtbron met een directe lichtstraal, zoals een sterke lamp of zonlicht, terwijl de fill light wordt verminderd. Dit soort verlichting zorgt voor harde lijnen, schaduwen en contrast. Het wordt gebruikt om de aandacht te vestigen op een speciaal deel van het beeld, vooral op het onderwerp, en kan spanning en dramatisch effect geven.

Zacht licht

Zacht licht komt van grotere en verder verwijderde lichtbronnen. Hierdoor ontstaat er een heldere opname met weinig tot geen harde schaduwen. Door veel invullichten / fill light en een focus op het hele frame in plaats van op een specifieke plek, wordt deze techniek vaak gebruikt om een ​​hoopvolle, gemoedelijke omgeving weer te geven en een personage "mooier" te maken (rimpels en oneffenheden zijn minder zichtbaar). Zorgt voor een romantische, dromerige of magische sfeer.

LICHTBRON

Low Key

Low Key

Groot contrast tussen licht en donker, schaduwen en licht. Creëert diepte en dramatiek in een schot. Meestal met behulp van maar 1 lichtbron (key light) en eventueel minimaal aangevuld met een tweede licht (back light of fill light). Wordt veel gebruikt om verdachte of vijandige personages te versterken met de enge en onheilspellende effecten die worden gecreëerd.

High Key

High Key

Gebruik van key light, back light en veel fill light om een vlak, gelijkmatig lichtbereik te creëren met weinig schaduwen en diepte. De personages zien er "goed" uit en soms zelfs engelachtig en jeugdig met minder schaduwen om hen heen.

Natuurlijk licht

Natuurlijk licht

Gebruik van enkel natuurlijk licht (zon/daglicht), geen kunstmatige lichtbron. Door het gebruik van de natuurlijke lichten op de locatie zelf, vertellen deze lichtbronnen meer verhalen over de omgeving dan over het personage. Bijvoorbeeld, zachter licht tijdens een scène overdag suggereert het einde van dag, terwijl harder licht het middaguur aangeeft.

Natuurlijk licht helpt het realisme in een film, het voelt alsof we een personage volgen in plaats van alleen maar naar ze te kijken.

Practical Light

Practical Light

Verlichting die zichtbaar en werkend is in de opname, zoals een lamp of kaarsen. Practical lights zijn uiterst nuttig bij het filmen van wides en bewegende opnamen, omdat deze objecten die al deel uitmaakten van het decorontwerp in het frame kunnen worden opgenomen.

Wat is een ander voordeel of effect van het gebruik van practical lights?

Practical lights creëren ook logica in een shot, omdat we kunnen zien waar de lichtbron vandaan komt. Of het nu gaat om een beeld die donkerder wordt omdat we zien dat een personage de lamp uitdoet, of een scène die verlicht wordt omdat er een kaars wordt aangestoken, practical lights maken een scène veel geloofwaardiger.

Motivated light

Motivated light

De lichtbronnen imiteren bestaande bronnen,

zoals lampen, ramen, zon/maan.

OPDRACHT

Je gaat nu kijken naar een kort fragment uit de film Bloody Sunday (2002). Let op de belichting.

Welke lichtbron is gebruikt en wat is het effect daarvan?

Welke lichtbron is gebruikt in de film Bloody Sunday?

Wat is het effect van de keuze voor deze lichtbron?

Welke andere filmtechniek die we eerder behandeld hebben, en die ook gebruikt werd in dit fragment, versterkt dit effect nog eens?

RICHTING

Back lighting

Back lighting

Grootste lichtbron komt van achter het personage. Kan een silhouet creëren en een gevoel van gevaar en mysterie. Bij diffuus licht juist geeft het juist een soort dromerig effect.

Side lighting

Side lighting

Grootste lichtbron van zijkant op acteur. Toont de contouren van hun gezicht met hoog contrast (ook wel chiaroscuro genoemd). Wordt vaak gebruikt voor een dramatisch effect.

Uplighting

Uplighting

Belichting van onderaf wordt gebruikt om het gezicht te misvormen en wordt dan ook vaak gebruikt in horrorfilms. Het creëert een gevoel van macht en onbehagen. Een zeer goede techniek om het personage eng en/of griezelig te maken. Misschien deed je dat vroeger ook wel bij een slaapfeestje met je zaklamp.

Top lighting

Top lighting

Top lighting is wanneer de belangrijkste lichtbron van boven het personage komt. Dit wordt gebruikt om schaduwen te verwijderen die door key light worden veroorzaakt. Het creëert ook een gevoel van onbehagen in het personage en wordt ook gebruikt om de illusie van een heldere, zonnige dag te creëren.

OPDRACHT

Welke soort belichting (kwaliteit, richting, lichtbron) zie je in het volgende fragment? Wat is het effect ervan?

Welke soort belichting zag je in het fragment?
(kwaliteit, richting, lichtbron)

Kwaliteit: Hard licht -->

Richting: Side lighting --> Deel van Murrows gezicht in schaduw

Lichtbron: Low key --> Veel schaduwen

Wat is het effect van deze belichting?