H7.3 Karakterisieke groepen

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

H7.3 Karakteristieke groepen

Planning

• Herhalen
• Leerdoelen
• Halogeenalkanen
• Alkanolen
• Carboxylgroep
• Hydrofiel of hydrofoob

Herhalen

Wat is de systematische naam, van dit molecuul?

antwoord

Dubbele binding: -een

Tussen de C-1 en C-2: -1-een

7-C lang: Hept-

Skelet/stam = Hept-1-een

antwoord

1 methyl groep aan C-2:

2-methyl

1 ethyl groep aan C-2:

2-ethyl

2-ethyl-2-methyl-hept-1-een

Leerdoelen

• Ik kan het begrip halogeenalkanen uitleggen  
  
• Ik kan de naamgevingen van halogeenalkanen afleiden uit de structuurformule
  
• Ik kan het begrip alcoholen/alkanolen en carboxylgroepen uitleggen
  
• Ik kan de naamgeving van alkanolen en carboxylgroepen,  afleiden uit de structuurformule
• Ik weet het verschil tussen Hydrofiel en Hydrofoob
• Ik weet wat waterstofbruggen zijn

Groepen

Naast CH-groepen kunnen ook andere atoomsoorten groepen vormen. Deze groepen noemen we karakteristieke groepen.

Iedere groep heeft zijn eigen eigenschap.

Halogeenalkaan

Karakteristieke groep = halogeen (Groep 17 periodiek systeem, Binas tabel  99)

Hoe heet dit molecuul?

Skelet = 2C

Geen dubbele binding, dus:

Ethaan

1 Broom, naan in molecuul is broom.

Broomethaan.

Halogeenalkaan

Karakteristieke groep = halogeen (Groep 17 periodiek systeem, Binas tabel 99)

Wat is de naam van dit molecuul?

2'C = eth-

Niet vertakt = -aan

1 broom = broom

Broomethaan.

Skelet = 2C

Geen dubbele binding, dus:

Ethaan

1 Broom, naan in molecuul is broom.

Broomethaan.

Nu zelf

Wat is de naam van dit molecuul?

Nu zelf

Wat is de naam van dit molecuul?

2,2-dibroombutaan

Halogeenalkanen

Let op de volgorde!!!

Halogenen komen op alfabetische volgorde voor het skelet/stam

Dit molecuul heeft de naam:

 

1-chloor-5-ethyl-2-fluor-octaan

Alkanolen

• Alkanol --> alcohol  (Binas 66D)
• (OH-groep = (deels) oplosbaar in water)

• Alkaan met -OH-groep
• uitgang -ol
• achter het skelet/stam

• Ethaanol --> Ethanol

Alkanolen

Butanol isomeren

butaan-1-ol

Butaan-2-ol

Nu zelf

Wat is de systematische naam van dit molecuul?

Nu zelf

Wat is de systematische naam van dit molecuul?

• Pentaan-3-ol

Carboxylgroepen

• Alkaanzuur → carbonzuur (Binas 66D)
• (COOH-groep = goed oplosbaar in water (polair), zuur karakter)
• Alkaan met -COOH-groep
• Uitgang: -zuur komt achter de stamnaam 
• C in de COOH-groep telt mee in de stam

Voorbeeld:

• Methaanzuur → methaan + zuur = methaanzuur
• Ethaanzuur → ethaan + zuur = ethaanzuur (bekend als azijnzuur)

Carboxylgroepen

butaanzuur

Nu zelf

Wat is de systematische naam van dit molecuul?

                                             

Nu zelf

Wat is de systematische naam van dit molecuul?

• Pentaanzuur

hydrofiel en hydrofoob

hydros = water

Filos = liefde

Fobos = angst

Moleculen die overwegend polaire bindingen hebben, zijn hydrofiel. 

Moleculen die overwegend apolaire bindingen hebben, zijn hydrofoob.

Hydrofiel en hydrofoob mengen

• Hydrofiel mengt met hydrofiel
• Hydrofoob mengt met hydrofoob
• Hydrofoob mengt niet met hydrofiel
• Emulgator: een combinatie van hydrofiel en hydrofoob

Hydrofiel en hydrofoob

• Niet alle stoffen zijn te mengen
• Als een molecuul een OH-groep of een NH-groep heeft, kan het molecuul oplossen in water
• Vormen extra bindingen: de waterstofbrug
• Stippellijntje tussen moleculen

Hydrofiel en Hydrofoob

Methanol

Wanneer een stof in staat is om waterstofbruggen te vormen lost hij beter op in water

---O-H

---N-H

Polaire stof