Vivian

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 2

Lesdoelen 4.2

• Je kunt de begrippen huisnijverheid, energiebronnen, stoommachine en concurrentie uitleggen. 

• Je kunt het begrip industriële revolutie uitleggen.

• Je kunt 3 gevolgen noemen waar de uitvindig van de stoommachine voor heeft gezorgd.

• Je 3 oude energiebronnen noemen.

Hoe noemen we het gebouw waar mensen werken en machines staan?

Hoe noemen we het als mensen thuis producten maken?

Oude energiebronnen

In de huisnijverheid gebruikten mensen hun spierkracht om het weefgetouw en spinnenwiel in beweging te brengen. Naast hun eigen energie en die van dieren gebruikte men ook natuurlijke energiebronnen als waterkracht en windkracht. Watermolens maakten gebruik van stromend water. Zeilboten gebruikten de wind, net als molenaars met hun windmolens. De mensen hadden de natuur dus nodig om apparaten te laten werken.

Nieuwe energiebronnen  

Vanaf ongeveer 1780 werd een nieuwe

energiebron gebruikt. Met hout of steenkool

werd water in een ketel verwarmd. De stoom

uit de ketel kon apparaten laten bewegen. De

nieuwe apparaten die op stoomkracht werkten,
werden stoommachines genoemd. Met deze machines kon men bijvoorbeeld

water uit mijnen pompen. Daardoor kon je

steenkool en ijzererts makkelijker uit de mijnen halen.

 James Watt
verbeterde de stoommachine. De

stoommachine werd ook gebruikt voor liften in mijnschachten en om machines, boten en

treinen aan te drijven. 

Door stoommachines werden mensen minder

afhankelijk van de natuur. De stoommachines

hadden wel een groot nadeel: ze waren erg groot
en pasten niet in de kleine huisjes van de boeren. Daarom bouwden ondernemers fabrieken.

oude energiebron 

nieuwe energiebron

waterkracht

windkracht

stoommachine

werken in fabrieken

In textielfabrieken stonden spinmachines die

werden aangedreven door stoommachines. De machines zorgden voor een grote productie en de werknemers kregen lage lonen. De industrie kon daardoor goedkoop produceren. De klanten profiteerden van de lage prijzen.

werken in fabrieken

De stoommachine en andere uitvindingen

zorgden voor grote veranderingen. In korte tijd

werden veel producten gemaakt en vervoerd.

De ondernemers bouwden fabrieken. Zij namen mannen, vrouwen en kinderen in dienst om de machines te bedienen: de werknemers. Zo werden de ondernemers werkgevers.

Welke uitvindingen zijn
er gedaan in de industriële
revolutie?

Industriële revolutie

De werkgevers maakten veel winst. Die

winst investeerden ze in nieuwe fabrieken,

bruggen en spoorlijnen. De industrie groeide

daardoor snel. De huisnijverheid kon niet op

tegen de strijd om klanten te winnen en

om zo veel mogelijk producten te verkopen.

Veel ambachtslieden moesten door deze

concurrentie hun bedrijfjes sluiten. 

Industriële revolutie

Ze verhuisden naar de stad om in fabrieken te gaan werken. Het leven van veel mensen

veranderde daardoor. Deze grote verandering heet de industriële revolutie

Voor wie was de komst van de fabrieken voordelig?

Voor wie was de komst van de fabrieken nadelig?

Industriële revolutie

Na 1800 werden spoorlijnen in Engeland

belangrijker. Eerst trokken paarden de wagens

met kolen over de rails, vanaf 1821 reden er

stoomtreinen. De treinen vervoerden kolen,

textiel, voedsel en passagiers.

De eerste trein in Nederland reed in 1839 vanaf

Amsterdam. Veel mensen vonden dit maar niets.
Ze dachten dat je er ziek van werd.

Industriële revolutie

 Ze waren ook bang dat de koeien door de langsrijdende treinen zure melk zouden geven. Toch reisden steeds meer mensen met de trein, omdat het sneller ging dan met de boot en goedkoper was

dan met de koets.

Wat heb je deze les geleerd
over de industriële revolutie?