Thema 5 Erfelijkheid en evolutie B5 Geschiedenis van het leven op aarde

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Thema 5 

Erfelijkheid en evolutie

B5

Geschiedenis van het leven op aarde

Wat gaan we doen?

• Intro
• Leerdoelen B5 (1 min)

• Uitleg B5: - Fossielen
  

                            - Tijdperken
                                           - Dieren op het land
                                                          - Verwantschap van soorten

• Zelfstandig aan de slag met de opdrachten (15 min)
• Afsluiter B5 (5 min)

            

Wie was Charles Darwin?

1. De man die de Evolutie Theorie heeft bedacht
2. De ontdekker van het DNA Dubbel Helix (de dubbele streng)
3. De man die ontdekte door gebruik van fruitvliegen wat chromosomen zijn
4. The lokale manager van de Mac Donalds

Zijn mutaties altijd goed voor de evolutie?

1. Ja elke mutatie helpt met de soort vorming
2. Nee je hebt ook mutaties die een soort kan hinderen
3. Ja, mutaties zijn de enige manier hoe een soort zich kan aan passen
4. Schaapje Schaapje heb je witte wol!

Wat is isolatie?

1. Dat door omstandig heden een populatie van elkaar word afgescheiden met de kans op soortvorming.
2. Als ik op mijn kamer zit te gamen en mijn moeder wil dat ik de afwas ga doen maar dit weiger.
3. het kunstmatig apart zetten van een kleine populatie om te zien wat er gebeurt.
4. Het idee dat de soort die zich het beste aanpast de meeste kinderen krijgt.

1. Ja, van kunstmatige selectie
2. Ja, van natuurlijke selectie
3. Nee, er is geen sprake van selecite

Leerdoelen B5

5.5.10 Je kunt uitleggen hoe fossielen zijn ontstaan.

5.5.11 Je kunt uitleggen dat soorten verwant zijn als ze een gemeenschappelijke voorouder hebben.

Tijdens de ontwikkeling van het leven op aarde zijn allerlei soorten organismen ontstaan. Tussen verschillende soorten bestaan veel overeenkomsten, zoals overeenkomsten in DNA, eiwitten en fenotype.

Ontstaan van fossielen

• resten van organismen worden snel van 

       de lucht afgesloten door laag zand of klei             (sediment)

•  Hierdoor vergaan de resten niet

• De sedimenten verstenen en harde delen fossiliseren beter dan zachte delen

Fossielen

biologiepagina.nl

Tijdperken

Ingedeeld in drie tijdperken:

• Paleozoïcum
• Mesozoïcum 
• Cenozoïcum

Een tijdperk kan worden opgedeeld in perioden, zoals Jura en Krijt.

Tijdbalk van de geschiedenis op aarde

Geologie = leer van de aarde

• Geologische tijdschaal = hierin is de geschiedenis van het leven op aarde weergeven. 

Dieren op het land

• Eerste landdieren oornamelijk geleedpotigen (vooral duizendpoten).
• Snel gevolgd door gewervelden, de amfibieën en de reptielen.
• 251 miljoen jaar geleden begon de enorme bloeitijd van de reptielen.
• Er kwamen allerlei soorten sauriërs (sauros = hagedis). 
• Tegelijk met de sauriërs ontstonden de eerste zoogdieren en vogels.
• De sauriërs stierven 65 miljoen jaar geleden in korte tijd uit.
• Oorzaak waarschijnlijk een klimaatverandering, een enorme meteorietinslag.
• Ongeveer 3 miljoen jaar geleden ontstonden de eerste primitieve mensachtigen. De mensensoort die nu leeft (Homo sapiens), is 300 000 jaar geleden ontstaan in Afrika.

Verwantschap van soorten

• Hoe korter een gemeenschappelijke voorouder leefde, hoe meer verwant en meer overkomst in DNA organismen hebben met elkaar.
• Hoe meer het DNA van soorten overeenkomt, hoe meer het fenotype en de eiwitten overeenkomen. En hoe korter het geleden is dat die gemeenschappelijke voorouder leefde.

Overeenkomst in fenotypen

Organen met verschillende functies kunnen veel overeenkomst in bouw vertonen:

Rudimentaire organen

Organen die (een deel van) hun functie verloren hebben en niet of nauwelijks tot ontwikkeling komen.

Zelfstandig aan de slag

• Maak opdracht 1 t/m 8 (+9)

• Kijk de opdrachten na met het antwoordboek of digitaal
• Oefen de Flitskaarten en check de leerdoelen met de Test Jezelf

Klaar? 

• Lees de Samenhang en maak opdracht 10 als je eerder klaar bent...

Lever hier je samenvatting in...

Lesafsluiter B5

5.5.10 Je kunt uitleggen hoe fossielen zijn ontstaan.

5.5.11 Je kunt uitleggen dat soorten verwant zijn als ze een gemeenschappelijke voorouder hebben.

Bekijk eventueel nog de video's op je ELO!

Evolutionaire stamboom

Hoeveel miljoen jaar geleden begon de ontwikkeling van de gibbons? 

A Ongeveer 10 miljoen jaar geleden. 

B Ongeveer 15 miljoen jaar geleden. 

C Ongeveer 20 miljoen jaar geleden. 

D Ongeveer 25 miljoen jaar geleden. 

C

Afbeeldingen kunnen aflezen

1. Hoeveel miljoen jaar geleden is de ontwikkeling van vissen begonnen? 

2. In welke tijdperk is de ontwikkeling van de reptielen begonnen? 

3. In welke periode is de ontwikkeling van de reptielen begonnen? 

444 miljoen jaar geleden (MJG)

Paleozoïcum

Carboon

biologiepagina.nl

biologiepagina.nl