3.3 Moleculaire stoffen

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

3.3 Moleculaire stoffen 

Leerdoelen

• Je leert hoe moleculaire stoffen zijn opgebouwd.
• Je leert om structuurformules te tekenen.
• Je leert de systematische naamgeving van anorganische moleculen.

Deze les

• Lezen 1.4
• LessonUp doorlopen
• Maken vragen 41, 42, 52
• Uitleg structuurformules
• Samen oefenen 
• Maken 44BC, 46, 47, 49, 53AB

Moleculaire stoffen

• Verbindingen die alleen uit niet-metaal atomen bestaan.
• Ook wel 'moleculen' genoemd.
• Voorbeelden: H2O, C2H6O, HCN, PCl3
• Ontstaat door vorming van atoombindingen. 
• Moleculen worden bij elkaar gehouden door vanderwaalsbindingen.

Atoommodel niet-metaal 

Niet-metaalatomen missen

elektronen in hun buitenste

schil (valentie-elektronen) om

te voldoen aan de edelgas-

configuratie.

Gedeeld elektronenpaar

Om edelgasconfiguratie te bereiken

• kan een niet-metaal een elektron opnemen van een metaal (=zout, zie 3.1)
  
• of delen twee niet-metaalatomen de elektronen: een gedeeld elektronenpaar, ook wel atoombinding of covalente binding genoemd.

Atoombinding

• Atoombinding is heel sterk.
• Atoombinding verbreekt alleen bij chemische reacties, waarbij nieuwe moleculen ontstaan.
• Hoeveel bindingen een niet-metaal aangaat, hangt af van de covalentie.
• Covalentie geeft aan hoeveel elektronen gedeeld moeten worden om elektronenconfiguratie te bereiken.

Covalentie

• Geeft aan hoeveel elektronen gedeeld worden, dus hoeveel atoombindingen worden gevormd.
• Eenvoudig af te lezen uit periodiek systeem.
  
• Aantal elektronen erbij tot edelgas (groep 18) = covalentie.
• Covalentie H=1, F=1, O=2 enz.

Voorbeeld: waterstof

H heeft 1 valentie-elektron, wil er 1 elektron bij.

Covalentie = 1

Molecuulformule = H2             Structuurformule = H-H

H + H

H2

Voorbeeld: zuurstof

O heeft 6 valentie-elektronen, wil er 2 bij. 

Covalentie = 2

Molecuulformule = O2             Structuurformule = O=O

O + O

O2

Wat is de covalentie van koolstof (C)?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Wat is de covalente van zwavel (S)?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Twee-atomige moleculen

Claire Fietst In Haar Onderbroek Naar Breda.

(Chloor = Cl2, fluor = F2 etc.)

Noteer dit ezelsbruggetje bij je belangrijke aantekeningen!

Hoeveel atoombindingen zitten er in een stikstofmolecuul?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

De vanderwaalsbinding

0

Hoe noemen we deze fase-overgang? (vast naar gas, zie filmpje)

1. smelten
2. condenseren
3. sublimeren
4. rijpen

Wat gebeurt er met de atoombindingen van jood bij sublimeren?

1. verbreekt
2. wordt zwakker
3. wordt sterker
4. niets

Fase-overgang

• Bij een fase-overgang blijven de moleculen hetzelfde (atoombinding blijft intact).
• De afstand tussen deeltjes veranderd -> Vanderwaalsbinding (molecuulbinding).
• Hoe dichter op elkaar, hoe sterker  de V/d waalsbinding.

Vanderwaalsbinding

• Aantrekkingskracht tussen moleculen (dus niet aanwezig bij metalen of zouten!)


• Relatief zwakke binding (aanwezig bij vaste fase, deels verbroken bij vloeistof, afwezig bij gas en opgeloste stof).
• Hoe groter de massa van het molecuul, des te sterker de vanderwaalsbinding.

Wat gebeurt er met de Vanderwaalsbinding als suiker wordt opgelost in thee.

1. verbreekt
2. wordt zwakker
3. wordt sterker
4. niets

Leg de afbeelding in je eigen woorden uit.

Even oefenen

Maak vragen 41, 42, 52

Naamgeving

Moleculaire stoffen hebben een systematische naam (rationele naam). 

Soms hebben stoffen een andere naam, dit is dan de triviale naam (66 A).

Je gebruikt bij de systematische naamgeving o.a. de telwoorden (66 C).

P₂O₅

difosforpentaoxide

Structuurformules

1. Noteer de molecuulformule.
   
2. Noteer de covalenties van de atomen.
3. Zet het atoom met de hoogste covalentie centraal.
4. Teken atoombindingen naar de andere atomen, zodat alle atomen de gewenste covalentie hebben.

Structuurformules

Teken de structuurformule van H2SO4, gegeven is dat S hier een covalentie van 6 heeft. 

S = 6

O = 2

H = 1

1. Noteer de molecuulformule.
2. Noteer de covalenties van de atomen.
3. Zet het atoom met de hoogste covalentie centraal.
4. Teken atoombindingen naar de andere atomen, zodat alle atomen de gewenste covalentie hebben.
   
   S en P voldoen vaak niet aan de verwachte covalentie!

Samen oefenen

• Teken de structuurformules van C2H6 , HCN , SO2

Samen oefenen

• Teken de structuurformules van C₂H_{6   ,}  HCN   ,    SO2

Samen oefenen

Volgende keer een kleine opfriscursus molrekenen met behulp van reacties.

Opdrachten:

• §3.3: 24 t/m 32 & 34 t/m 41
• §3.4: 43 t/m 54