9.4

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 4

Welkom! 

Welkom

Welkom! 

Planning:

Opstarten	05 min
Uitleg Sensoren en actuatoren (par. 9.4 deel 1)	10 min
Maken opdracht 81 t/m 89	12 min
Kort bespreken opdrachten	08 min
Uitleg temp.sensor en lichtsensor (9.4 deel 2)	15 min
Afmaken paragraaf 9.4	10 min
Afsluiten met LessonUp	10 min

Planning tot aan SO:

1. Vrijdag 28 okt:           Paragraaf 9.1-1         Spanning en stroomsterkte
2. Maandag 30 okt:      Paragraaf 9.1-2        Rekenen met de Wet van Ohm
3. Woensdag 1 nov:      Paragraaf 9.2-1         Serieschakelingen en parallelschakelingen
4. Vrijdag 3 nov:             Paragraaf 9.2-2       Rekenen met schakelingen
5. Maandag 6 nov:        Paragraaf 9.3           Vervangingsweerstand
6. Woensdag 8 nov:     Paragraaf 9.4            Automatische schakelingen
7. Vrijdag 10 nov:           Paragraaf 9.4            Automatische schakelingen
8. Maandag 13 nov:      Paragraaf 9.5-1        Diode en led
9. Woensdag 15 nov:   Herhalingsles H9     + Paragraaf 9.5-2 Transistor
10. Vrijdag 17 nov:           SO H9 Paragraaf 1 t/m 5

Bespreken:

Pak opdracht 68 erbij

+

Pen/potlood

+

rekenmachine

Opdracht:

Stap 1: Pak een laptop per tweetal uit de kast 

Stap 2: Ga naar de link in je Magister Berichten

Stap 3: Volg de stappen op je werkblad en vul de vragen in

Klaar? 'Speel' even de simulatie en kijk hoe je schakelingen bouwt en ampèremeters en voltmeters aansluit

Opgave 64

Opgave 64

Opgave 66

Opgave 73

Automatische schakeling: 

• Automatische schakeling: Neemt veranderingen in de omgeving waar en voert de gewenst actie uit.
• Bijvoorbeeld:

- Inbraakalarm

- Schuifdeur in winkel

- Automatisch buitenverlichting

Input - proces - output

Input: SENSOR

De sensor neemt veranderingen in de omgeving waar.

Bijvoorbeeld: Lichtsensor, temperatuursensor, bewegingssensor

Input - proces - output

Proces: Automatische schakelaar

verwerkt het signaal van de sensor en geeft informatie aan de actuator

Input - proces - output

Output: ACTUATOR

onderneemt actie/doet iets

Bijvoorbeeld: lamp, motor, sirene, verwarming

Sensoren

Sensoren 

• Lichtsensor (LDR) : hierbij wordt de weerstand  lager als de lichtsterkte groter wordt

• Temperatuursensor (NTC) : hierbij wordt de weerstand lager worden als de temperatuur hoger wordt.
  

• Bewegingssensor : Geef een stroompuls als beweging wordt geregistreerd
  

Aan de slag

• Wat? Maak 9.4 opdracht 81 t/m 85 + 87 + 88
• Hoe? Zelfstandig, in je werkboek
• Hulp? Lees 9.4 nogmaals door
• Tijd? 12 minuten
• Resultaat? Klassikaal bespreken
• Klaar? Maak opdracht 86 en 89

LDR

Light Dependant Resistance. 

Op licht reagerende weerstand. 

Hoe meer licht op de LDR, des te lager de weerstand.

Bijvoorbeeld: In telefoon zit LDR om je schermhelderheid aan te passen

NTC

Negatieve Temperatuur Coëfficient

NTC is gevoelig voor temperatuur

Hoe hoger de temperatuur van de NTC, des te lager de weerstand.

Bijvoorbeeld: In smartphone NTC om te melden als telefoon oververhit

Het relais

Het relais is een schakelaar die wordt bediend door een elektromagneet. 

Een elektromagneet bestaat uit een spoel en een ijzeren kern.

Relais

Relais

Wordt aangezet door een elektromagneet en heeft een:

Maakcontact

Breekcontact

Maakcontact

Is de relais aangesloten op het maakcontact is de stroomkring compleet; er kan stroom lopen.

De verbinding is gemaakt.

Lamp gaat aan.

Breekcontact

Is de relais verbonden met het breekcontact is er geen complete stroomkring; er kan geen stroom lopen. 

De verbinding is verbroken.

De bel gaat uit.

BiNaS:

Zoek in de binas het symbool voor de relais, NTC en LDR

Aan de slag

• Wat? Maak 9.4 opdracht 90 t/m 97 + 99 t/m 102 + 105
• Hoe? Zelfstandig, in je werkboek
• Hulp? Lees 9.4 nogmaals door
• Tijd? 10 minuten
• Resultaat? Klassikaal bespreken
• Klaar? Maak opdracht 98 + 103 + 104 + 106

LDR is een lichtgevoelige weerstand. Wat is goed?

1. De weerstand is altijd hetzelfde.
2. De weerstand is hoog bij veel licht.
3. De weerstand is laag bij veel licht.

Bij welke combinatie van temperatuur en hoeveelheid licht is de vervangingsweerstand het grootst?

1. veel licht, hoge temperatuur
2. weinig licht, hoge temperatuur
3. veel licht, lage temperatuur
4. weinig licht, lage temperatuur

Bij een NTC..
(twee antwoorden zijn goed!)

1. stijgt de weerstand als de temperatuur daalt
2. stijgt de weerstand als de temperatuur stijgt
3. daalt de weerstand als de temperatuur stijgt
4. daalt de weerstand als de temperatuur daalt

een elektromagneet waarmee je schakelt

een opgerold stuk koperdraad

Een instrument met een vrij bewegende magneet

komt uit een batterij

een stuk ijzer dat magnetisch is

de spoel

het relais

de magneet

de stroom

het kompas

Wat is een relais?

1. Een elektrische schakelaar
2. Een magnetische schakelaar
3. Een lichtschakelaar
4. Een drukschakelaar

Wat is de functie van het relais?

1. Het relais meet de spanning
2. Het relais werkt als spanningsdeler
3. Het relais meet de stroomsterkte
4. Het relais werkt als schakelaar

Een relais werkt als volgt:

1. Het verhoogt of verlaagt de spanning van 10.000V naar 230V
2. Is een elektro- magnetische schakelaar. Door spanning door een spoel kan je een andere stroom inschakelen.
3. Een elektrisch schakelcontact in een glazen buisje dat bediend wordt door een magnetisch veld.

In een automatische schakeling moet het relais schakelen als de temperatuur sterk stijgt. Op welke plek in de schakeling kan de NTC zijn opgenomen?

1. 1
2. 2
3. 3 of 4
4. 5

Bekijk de afbeelding. Noteer de juiste woorden:
- Als de zon feller gaat schijnen, wordt de weerstand door onderdeel Q GROTER/KLEINER - Er gaat dan WEL/GEEN stroom door de linkerkant van de relais lopen - De relais maakt dan contact met het BREEKCONTACT / MAAKCONTACT - In de bovenstaande schakeling is dit aansluitpunt R/S

Een fietslamp gaat automatisch in het donker aan. Welk onderdeel zit er zeker in deze lamp?

1. Een LDR
2. Een NTC
3. een relais
4. Een transistor

Welk onderdeel zit er zeker in een digitale thermometer?

1. Een LDR
2. Een NTC
3. Een relais
4. Een transistor

In een schakeling voor een automatische straatlantaarn is een LDR opgenomen als schakelaar.
Welk onderdeel is de LDR?

1. sensor
2. verwerker
3. actuator

uit welke drie onderdelen bestaat een automatische schakeling altijd?

Wanneer er meer licht op een LDR valt, wordt de weerstand ...... en de stroomsterkte door de LDR ......

1. Groter, Kleiner
2. Kleiner, Groter
3. Groter, Blijft Gelijk
4. Kleiner, Kleiner

Hoe noemt het volgende symbool:

1. LDR
2. Weerstand
3. Led
4. Motor

Wat betekent het symbool hiernaast?

1. LDR
2. NTC
3. LED
4. diode

Bij een inbraakalarm is het alarm de:

1. Sensor
2. Verwerker
3. Actuator

Je kunt...

• in schakelingen herkennen welke onderdeel werkt als sensor en welk onderdeel als actuatoren;
  
• voorbeelden noemen van sensoren en actuatoren;
  
• de werking van een NTC en een LDR uitleggen en toepassen;
  
• de functie van een relais in een schakeling uitleggen.

Ja, dat kan ik!

😒🙁😐🙂😃