Les 4 communicatie Ruis + actief luisteren

• Sociale vaardigheden
• MBO
• Studiejaar 1

Les 4 sociale communicatieve vaardigheden

Terugblik, ff opfrissen :)

We hebben het gehad over:

Meta communicatie

Congruent communiceren

doelen gesprekken

Inhouds en betrekkingsniveau

Wat gaan we doen?

Huiswerk bespreken

Overzicht leerstof Toets 

Theorie + oefening Ruis ( intern + extern)

Theorie + oefening actief luisteren

Oefenen met open en gesloten vragen

Theorie soorten vragen + in gesprek met elkaar

Je kan na deze les

- Het onderscheid tussen interne en externe ruis omschrijven

- Benoemen wanneer jij ruis ervaart

- Hoe kun je ruis voorkomen

- Kenmerken van Actief luisteren

- Herkennen van juiste manier van luisteren.

- verschil benoemen tussen open en gesloten vragen.

Wat is de leerstof voor de toets?

Donderdag 2 november toets

1.1 Communicatie schema

1.2 verbaal/non-verbaal

1.3 metacommunicatie

1.4 Ruis

2.2 Actief luisteren

2.4 Soorten vragen ( - wonder en schaalvraag)

2.7 Ezelsbruggetjes

Huiswerk Teams

Voor deze les hadden jullie de huiswerk opdracht met 4 video's waarin jullie gingen observeren en bedenken wat jullie beter konden doen dan de begeleiders in de video's.

13 mensen hebben dit ingeleverd, super! Ik heb jullie feedback gegeven.

De rest heeft het bekeken maar niet ingeleverd.

Ruis?

Het komt vaak voor dat de communicatie wordt verstoord door ruis. Ruis is een probleem dat ontstaat tijdens de communicatie. Het ontstaat als de boodschap die je zendt aan de ontvanger wordt vervormd en daardoor anders aankomt bedoeld was.

Geef een Voorbeeld
externe ruis

Opdracht externe ruis

Maak twee rijen

alsof je in de rij van de kassa staat 

Groep 1 en groep 2

natekenen wat je voelt op je rug

zonnetje,

bloem

Bijtje

laat voorbeeld zien aan de achterse twee.

Voorste twee krijgen een stift en tekenen dit op het bord.

Welke groep heeft het goed?

Voorbeelden
interne ruis

Opdracht

Straks krijgen jullie een heleboel cliënten op je stage plek. Je moet een overdracht geven over meneer  Tahiri,

Succes!

Bedenk een casus 

Bijvoorbeeld: Meneer tahiri moet bloed laten prikken om 13:00 in het LUMC ziekenhuis.

Je moet hier wel bij blijven want hij kan soms uithalen naar de verpleger die bloedt prikt.

Om 14:00 komt zijn dochter hem ophalen dus tot die tijd ben jij bij hem.

Interne ruis

Interne ruis is ruis die in de boodschap zelf zit. De zender kan bijvoorbeeld niet goed uit zijn woorden komen of de ontvanger denkt net even aan iets anders en is daardoor afgeleid.

Twee soorten: Semantische ruis en Psychologische ruis

psychologische ruis:

Ieder mens hoort een boodschap op zijn eigen manier aan. We hebben namelijk allemaal onze eigen verwachtingen en ideeen. We zijn allemaal op onze eigen manier gevormd, en hebben verschillende waarden en normen. 

Dit noem je: REFERENTIEKADER!

Anna loopt voor het eerst stage. Tijdens het inwerken wordt ze begeleid door Franklynn. Hij vraagt haar om bij de cliënt na te gaan welke appèlwaarde de activiteit heeft. Anna heeft hier nog nooit van gehoord. Ze begrijpt niet wat er van haar verwacht wordt. De boodschap van Franklynn is daardoor niet goed overgekomen.

1. Sprake van Externe Ruis
2. Sprake van Semantische ruis
3. Sprake van Psychologische ruis

Alma is niet tevreden over de ondersteuning die ze krijgt. Ze wil dit bespreken met haar begeleider maar vindt dit erg eng. Door de zenuwen komt ze niet goed uit haar woorden en lukt het haar niet om haar punt duidelijk over te brengen.

1. Externe Ruis
2. Interne ruis
3. Psychologische ruis
4. Semantische Ruis

Ruis voorkomen?

Om ruis zo veel mogelijk te voorkomen is het belangrijk dat je steeds controleert of de ander echt heeft begrepen wat jij bedoelde te zeggen. 

Je doet dit door controle vragen te stellen.  

1. Bedenk een vraag die je zou kunnen stellen.

Meta communicatie kun je ook toepassen om ruis te voorkomen of te beperken. 

bijvoorbeeld “Is het duidelijk wat ik bedoel? Of "Heeft u nog iets van mij nodig?”. Op die manier kom je erachter of jouw boodschap wel of niet duidelijk was. Dit verbetert het communicatieproces tussen jou en de cliënt of het netwerk van de cliënt. Helaas gebeurt dit aak te weinig waardoor onnodig communicatiestoornissen ontstaan. Je kunt ook metacommuniceren over de ruis die je ervaart. "Ik heb het gevoel dat je er niet helemaal bij bent met je gedachten omdat je wordt afgeleid door je telefoon. Klopt dat?"

Geef een voorbeeld vraag van een controle vraag om ruis te beperken/ te voorkomen

Meta communicatie helpt ook om ruis te voorkomen. Geef een voorbeeld van meta communicatie in de vorm van een vraag. tip: ik zie/merk dat ......

Inhoud en betrekking niveau

Elke boodschap die je communiceert bevat twee niveaus. Dit zijn een inhouds- en een betrekkingsniveau.

  

Het inhoudsniveau van communicatie is de communicatie die zich richt op de feiten die de zender verbaal communiceert.

 Het betrekkingsniveau van communicatie is de communicatie die laat zien hoe je je voelt bij de communicatie.

Betrekkingsniveau 

Betrekkings en inhoud niveau ( De boodschap en hoe de boodschap wordt gebracht)

Ruim die rotzooi op!
Hoe kan je deze zin verbeteren op betrekkingsniveau?

Ik lust wel koffie!
Hoe kan je deze zin verbeteren op inhoudsniveau? wat wordt er mee bedoeld?

Deur dicht!
Hoe kan je deze zin verbeteren op inhoud en betrekkingsniveau

actief Luisteren

Om iets wat iemand heeft gezegd goed te kunnenbegrijpen, moet je erg goed luisteren en naar wat iemand zegt....

Een juiste interpretatie is erg belangrijk.

Pak allemaal een pen en papier, we gaan... Actief luisteren

actieve luister opdracht

Je mag GEEN vragen stellen.

Alleen maar luisteren en de instructies verwerken met je pen en papier.

Can You Do it? 

Actief luisteren

Actief luisteren vraagt om inlevingsvermogen. Pas als je echt interesse toont, ontstaat er contact.

 

Je geeft aandacht aan de cliënt.

Je laat de cliënt zien dat je luistert.

Je reageert gepast.

Je let op non-verbale communicatie.

Het is niet alleen van belang dat je de ander hoort, maar ook dat je de boodschap van de ander begrijpt

OKe, even samenvatten..

Wat hebben we tot nu toe geoefend en besproken?

Wie durft de les tot nu toe samen te vatten?

Voor de volgende opdracht 

Heb je oortjes nodig, ja echt pak je oortjes :)

opdracht staat in Teams

Zorg voor Beter video's

https://www.zorgvoorbeter.nl/communiceren-in-de-zorg/videos-goed-in-gesprek

Open en gesloten vragen

We gaan beginnen met de twee meest voorkomende vragen,

hierna gaan we verdiepen.

Duo opdracht vragen stellen

Maak twee rijen in de klas zodat je tegenover iemand komt te staan.

Aan de hand van een stelling gaan jullie oefenen met open en gesloten vragen.

Duo opdracht LSD + Gesloten vragen

Je voert met je medestudent een gesprek over een actueel onderwerp. Bijvoorbeeld: HBO en  MBO studenten moeten dezelfde studentvoordelen(kortingen) krijgen 

De Regels:

1. Je mag pas reageren als de ander helemaal is uitgesproken.
   
2.   Je een stilte hebt laten vallen van 3 seconden.
   
3. Je mag alleen maar gesloten vragen stellen
4. Je past samenvatten en doorvragen toe toe.

Duo oefening ( LSD + Open vragen)

Je voert met je medestudent een discussie over een actueel onderwerp. Bijvoorbeeld: iedereen moet een gratis fiets moeten krijgen als ze gaan studeren.

De Regels:

1. Je mag pas reageren als de ander helemaal is uitgesproken.
2.   Je een stilte hebt laten vallen van 3 seconden.   
3. je gaat minstens 5 open vragen stellen aan elkaar. ( ieder 5)
4. Je past Samen vatten toe

Ander onderwerp voor discussie

E sigareten (vapes) zorgen ervoor dat je sneller een normale sigaret op steekt en sneller verslaafd raakt.

Eerst gesloten vragen

en dan open vragen

laat elkaar uitpraten, vat samen en vraag door.

Nabespreken

open en gesloten vragen dus...

wat merkte je tijdens het gesprek met gesloten vragen met elkaar?

En wat was het effect van open vragen?

Soorten vragen

Open vragen

gesloten vragen

Keuze vragen  

Reflecterende vraag

Suggestieve 

dubbele vragen

open vraag

Een open vraag is een vraag waarop meerdere antwoorden mogelijk zijn. 

Geef de ander ook even bedenktijd. Open vragen beginnen vaak met 'wat of hoe'. 

Keuzevraag 

Een keuzevraag laat de ander uit twee of meer alternatieven kiezen. Jonge kinderen, mensen met een beperking of ouderen met dementie kun je helpen door het stellen van een keuzevraag. 

Bijv: "wilt u nu onder de douche of liever vanavond?"

Reflecterende vraag

Een reflecterende vraag laat de ander over zijn eigen situatie, gevoel of rol nadenken. 
Een reflecterende vraag is altijd een open vraag. 

Het geeft de ander meer inzicht in zichzelf. 

Bijv: Als je het opnieuw zou kunnen doen, hoe zou je het dan aanpakken?

"Waar heeft uw moeder allemaal last van?"
Dit is een...

1. open vraag
2. gesloten vraag
3. keuze vraag
4. reflecterende vraag

Wilt u kaas of worst op brood?

Dit is een...

1. open vraag
2. gesloten vraag
3. keuzevraag
4. reflecterende vraag

Hoe kijk je terug op jouw manier van vragen stellen?
Dit is een...

1. open vraag
2. gesloten vraag
3. keuzevraag
4. reflecterende vraag

Oefening vragen

Groen: Open vraag ( ruimte geven voor het delen van ervaringen)

Geel: denkvraag ( reflectie plus mening over een onderwerp)

Blauw: keuzevraag ( kies tussen twee dingen)

1 + 6 = Geel

2 +4 = blauw '

5+3 = Groen

 

zie uitgeknipte vragen. deel deze uit en ga in een kring zitten. gebruik een grote dobbelsteen.

Degene die dobbelt wijs iemand aan die de kleur met de vraag moet beantwoorden.

Maak het moeilijker doordat de ene die de dobbelsteen heeft gesteld moet doorvragen.

Nog een leven up maak er een kring gesprek van

Confronterende vragen

Een confronterende vraag is een vraag waarin je de ander duidelijk maakt dat hij/zij iets tegenstrijdigs heeft in zijn houding of verhaal. op het moment zelf.

Bijv: Je zegt dat je betrokken bent, maar je zit onderuit gezakt en je kijkt op je telefoon. Kun je dat toelichten?

Vragen die je beter niet kunt stellen

Er zijn verschillende vraagsoorten die je beter niet kunt stellen omdat je niet het antwoord krijgt wat je wilt of omdat je de ander een bepaalde richting op stuurt. Je stelt de vraag maar komt eigenlijk alleen uit voor je eigen wensen, mening of oordeel. Deze vragen leiden je niet naar het doel dat je wilt bereiken....

dubbele vraag

Een dubbele vraag is een combinatie van 2 (of meer) vragen. "zullen we die afspraak naar volgende week verplaatsen en Jan erbij vragen of vind je het prettiger om Susan eerst bij te praten?"

Beter stel je geen dubbele vragen, want deze leiden vaak tot verwarring.

suggestieve vragen

Suggestieve vragen sturen naar een gewenst antwoord. Dit soort vragen biedt de ander geen ruimte. Je krijgt meestal een sociaal wenselijk antwoord. 

Bijv: "Daar heb je zeker wel spijt van?" 

Vermijd suggestieve vragen!

De 'waarom'-vraag

De 'waarom'-vraag vraagt naar een reden. Als je iemand vraagt waarom hij iets gedaan heeft, lijkt dit een open vraag. 

Maar: de vraag is vaak lastig te beantwoorden en kan heel confronterend zijn.  Alleen als je een goede relatie met je gesprekspartner hebt. 

vragen over de vragen?

Open vragen

gesloten vragen

Keuze vragen  

Reflecterende vraag

Suggestieve 

dubbele vragen

Les evaluatie wat hebben we gedaan?

redenen van slecht luisteren

Actief luisteren

Ruis

LSD

Soorten vragen

Huiswerk

Traintool LSD Video's.

De link hiervoor staat op teams. Klik deze aan, meld je aan en volg de instructies.

Als huiswerk krijgen jullie de opdracht om te werken in Traintool. Dit is een programma waarin je jouw gespreksvaardigheden gaat trainen door middel van korte videos.