Pallas Aoristus

• Grieks
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Sigmatische en thematische aoristus

 aoristus

Regelmatig:      sigmatisch met eigen uitgangen na een -s-klank

Onregelmatig: pseudosigmatisch waarbij de -s-klank vervalt, de eigen                                             uitgangen blijven en de achterste stamklinker  verlengt

                                thematisch met een eigen stam en uitgangen  van                                                        imperfectum en imperativus en infinitivus  praesens 

Gebruik van de aoristus

De aoristusstam kan  als persoonsvorm, imperativus of infinitivus voorkomen.

Alleen de persoonsvormen vertaal je in de verleden tijd!

de infinitivus vertaal je hetzelfde als een inf. praesens

de imperativus vertaal je hetzelfde als een imp. praesens

Praesensstam kan gebruikt worden bij

-praesens

-imperfectum

-imperativus

-infinitivus

Aoristusstam kan gebruikt worden bij

NOOIT ALS PRAESENS

-verleden tijd ('aoristus')

-imperativus

-infinitivus

Gebruik van de aoristus

De aoristusstam wordt gebruikt wanneer een Griek wilde duidelijk maken of een handeling:

- 1 x gebeurde

- kort duurde

- een beginpunt was

- een eindpunt was

De aoristus is dus géén tijd maar een manier om iets te zeggen (aspect)!

Praesens wordt gebruikt bij een handeling die

- langdurig (duratief)

- herhalend (iteratief)

- een poging (conatief)

is

Aoristus wordt gebruikt bij een handeling die

- kortdurend/ zonder duur

- eenmalig

- het beginpunt

- het eindpunt

is

Thematische aoristus

De stam van de thematische aoristuswoorden hoef je alleen maar te herkennen (letters vergelijken!)

Om het verschil tussen een imperfectum en een thematische aoristus te kunnen zien moet je dus de stammen vergelijken en heel nauwkeurig zijn:

έλειπ-ον =  imperfectum        έλιπ-ον = aoristus (1 letter verschil)

ήγ-ον = imperfectum             ήγαγ-ον = aoristus (1 lettergr verschil)

 

Beslissen 

- Staat er achter de stam een σ,ξ of ψ met andere uitgangen dan het praesens? AORISTUS (pv, maar zonder augment gebiedende wijs of hele werkwoord)

- Is de stam anders dan de stam van de ik-vorm die je in de woordenlijst ziet? (thematische) AORISTUS  (pv, maar zonder augment gebiedende wijs of hele werkwoord)

- Heb je een stam die overeenkomt met de stam van de ik-vorm in de woordenlijst én een augment? IMPERFECTUM

- Heb je een stam die overeenkomt met de stam van de ik-vorm in de woordenlijst en geen augment? PRAESENS of gebiedende wijs

ἔλυσε

1. imperfectum
2. aoristus

πέσε

1. imperfectum persoonsvorm
2. aoristus persoonsvorm
3. praesens gebiedende wijs
4. aoristus gebiedende wijs

ἔσχε

1. imperfectum
2. aoristus

λυσον

1. persoonsvorm imperfectum
2. imperativus praesens
3. persoonsvorm aoristus
4. imperativus aoristus

ἐμένομεν

1. imperfectum
2. aoristus

λυσασθε

1. Persoonsvorm imperfectum
2. Imperativus praesens
3. Persoonsvorm aoristus
4. Imperativus aoristus

Een thematische aoristusvorm kan met en zonder augment voorkomen

1. waar
2. onwaar

Een thematische aoristus heeft geen gebiedende wijs

1. waar
2. onwaar

Een thematische aoristusstam heeft altijd meer lettergrepen dan een praesensstam

1. waar
2. onwaar

Een thematische aoristusvorm vertaal je hetzelfde als een sigmatische aoristusvorm

1. waar
2. onwaar