Atelier Didactiek van fictie 26 maart 2020: Strips en literaire ontwikkeling

• Fictiedidactiek
• HBO
• Studiejaar 2,3

Videocollege 26 maart, 11.30-13.00 uur

De voortgang van jullie proces en product

Literaire ontwikkeling: denkvragen en een praktijkvoorbeeld

Doel: je weet wat het belang is van literaire ontwikkeling en leert hoe je die kunt stimuleren.

        Literaire

        ontwikkeling

Opdracht: Om over na te denken:

1. Wat versta jij onder literaire competentie?
2. Wat zou het belang kunnen zijn van deze competentie?
   
3. Wie bepaalt het leesniveau van de leerling (en hoe)?  
   
4. Hoe kan de leerling in leesniveau klimmen? 
   
5. Wat is het nut van verwerkingsopdrachten bij fictie? 
   
6. Moet je cijfers verbinden aan literaire competentie? Waarom wel of niet?
   

Tijdens het videocollege op 26 maart bespreken we jullie antwoorden op deze vragen.

Dan volgt nu een praktijkvoorbeeld van literaire ontwikkeling: het werken in boekparen.

Lees de twee fragmenten en bedenk welke overeenkomsten jij ziet. Beide fragmenten zijn afkomstig uit beroemde Nederlandse romans; het tweede fragment is ontleend aan de strip waarin de integrale tekst van de gelijknamige roman is opgenomen.

Heb je de auteurs van 

deze fragmenten herkend?

Thematische overeenkomsten:

1. Je hebt het misschien al geraden: het eerste fragment komt uit Eus van Özcan Akyol en het tweede uit De Avonden van Gerard Reve, hertaald in het beeldverhaal van Dick Matena. Eus en Frits van Egters zijn de hoofdpersonen.
2. Een belangrijke overeenkomst is de vader-zoon-relatie (of ouder-kind-relatie, zo je wilt). De tijd waarin beide verhalen zich afspelen, verschilt echter nogal: Eus speelt in het eerste decennium van deze eeuw, De Avonden net na de Tweede Wereldoorlog. 


3. Beide hoofdfiguren proberen zich aan hun milieu te onttrekken, zetten zich af tegen hun ouders. Waar merk je dat aan in deze fragmenten?
4. Hoe verschillend zijn de milieus waarin Frits van Egters en Eus opgroeien? En welke rol speelt de tijd waarin zij leven daarbij?

Boekparen voor literaire ontwikkeling:

Door interessante boeken met vergelijkbare thematiek maar van een verschillend leesniveau aan elkaar te koppelen in een opdracht, kun je je leerlingen stimuleren om eens iets van een hoger leesniveau te gaan lezen. In dit praktijkvoorbeeld uit de bovenbouw vwo gaan we zo van een young adult, Eus, naar een pittige, volwassen klassieker, De Avonden. Zo kun je in boekparen ook van een eenvoudige jeugdroman naar een vergelijkbaar werk op een hoger leesniveau. Boekparen vraagt wel om een passende opdracht, dus hier volgt er een voor Eus en De Avonden.

Opdracht voor leerlingen: onderzoek de ontvangst:

1. Lees de recensies bij Eus en De Avonden die op BlackBoard in de map Online college 26 maart staan en ga op zoek naar een antwoord op de volgende vragen:
2. Hoe komt het dat deze boeken weerstand opriepen bij recensenten/lezers?
3. Hoe presenteerden de auteurs zich bij het verschijnen van hun boeken?
4. Hoe reageerden critici?
5. Beide auteurs worden als 'anders' en 'vernieuwend' bestempeld. Waarin verschillen zij van hun tijdgenoten?
6. Kun je je nu nog voorstellen dat het taalgebruik in De avonden weerstand opriep? Wat zegt dit over de tijd?
7. De avonden staat in de top 3 van klassieke Nederlandse literaire werken. Zou Eus over tientallen jaren ook zo'n klassieke status kunnen krijgen?

Een extraatje: de beginzin

Ben jij ook zo gefascineerd door beginzinnen van boeken? Ik wel. Daarom geef ik bij Differentiatie de openingszinnen van Eus en De Avonden. Raad maar eens welke ik de mooiste vind. Ik ben ook benieuwd naar jouw mening.

Bij Differentiatie vind je ook een vlog van iemand die gek is van beginzinnen.

Evaluatie:

1. Welke manieren zie jij zelf om de literaire ontwikkeling van leerlingen te stimuleren? 
2. Hoe heb je het online college ervaren?
3. Wat mag voor jou tijdens het volgende college behandeld worden?

De beginzin van beide romans:

Het arbeidersvolk in de Bergportstraat lag al te slapen en het schorriemorrie van seksclub Isabelle voerde geheime gesprekken op straat, toen mijn oudste broer ruim na bedtijd, de longen uit zijn lijf schreeuwde op zoek naar onze vader.

Het was nog donker, toen in de vroege morgen van de tweeëntwintigste december 1946 in onze stad, op de eerste verdieping van het huis Schilderskade 66, de held van deze geschiedenis, Frits van Egters, ontwaakte.