6.1 Gouden Eeuw

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

6.1 Gouden Eeuw

Leerdoelen

aan het eind van de les:

- weet je wat een stapelmarkt is en wat de voordelen hiervan zijn

- weet je wat moedernegotie is en waarom Nederland hier rijk van is geworden

- je kunt uitleggen wat handelskapitalisme is en hier voorbeelden van geven

De Gouden Eeuw

• ook wel de 17e eeuw
• tijd van economische bloei
• maar ook in de kunst
• Niet voor iedereen een Gouden Eeuw
• ook veel zwarte bladzijden 

Stadsuitbuiting

Middeleeuws Amsterdam woonde en werkte iedereen door elkaar.

Ec bloeide op: stadsbestuur maakte uitbreidingsplannen: Grachten gegraven: Het singel, de Herengracht, de Keizersgracht en de Prinsengracht. 

Aan de grachten: koopmanshuizen (kantoor, zolder voor opslag) met tuin. 

arme mensen naar de nieuwe wijk Jordaan

De Amsterdamse Haven

Amsterdam werd de belangrijkste

havenstad, vanwege de stijging van

de zeespiegel konden grote 

schepen Amsterdam makkelijk

bereiken. 

Amsterdamse stapelmarkt 

• Boeren konden niet genoeg voedsel produceren: graan importeren uit oostzeegebied
• opgeslagen in pakhuizen voordat het verder verhandeld werd
• prijzen varieerden op basis van vraag/aanbod
• naast graan ook andere producten in Amsterdam opgeslagen--> Amsterdam werd belangrijkste stapelmarkt vd wereld

oostzeehandel

• ook wel 'moedernegotie'
• graanimport uit Oostzeegebied (Polen), maar ook hout en ijzer uit Zweden

• Leeg heenvaren te duur: Boter, kaas, textiel, wijn en vis naar Oostzeegebied  
  

Gevolgen Moedernegotie  

Goedkoop graan is verkrijgbaar 

Specialisatie -> gaan zich richten op een specifieke tak van de nijverheid 

- Kaas, Boter, Melk en Vlees 

Ze richten zich op de markt -> Commerciële landbouw

handelskapitalisme 

kapitaal/bezit vermeerderen door grondstoffen & materialen in te kopen en te bewerken om met winst door te verkopen.

• geleerd door goede contacten uit Antwerpen

• Maar: 1585: Antwerpen in handen van Spanjaarden --> vluchtelingen met kennis en kapitaal naar Amsterdam 

Wat is een stapelplaats?

1. Plaats waar mensen aandelen kochten
2. Plaats waar handelaren konden rusten
3. Plaats waar goederen werden opgeslagen

Wat was risicovol aan een stapelmarkt?

1. Het was onzeker of je winst zou maken.
2. Spullen konden gestolen worden.
3. Voedsel kon opgegeten worden door vee.

Een schip dat vanuit Amsterdam naar de landen rond de Oostzee vaart, is geladen met:

1. kaas, textiel en vis
2. wijn en olie
3. specerijen
4. graan en hout

Een schip dat vanuit de landen rond de Oostzee naar Amsterdam vaart, is geladen met:

1. kaas, textiel en vis
2. wijn en olie
3. specerijen
4. graan en hout

Wat is moedernegotie

1. Het inkopen van hout/graan bij landen aan de Oostzee en vervolgens door verkopen aan andere Europese landen
2. Het onderhandelen met je moeder over bedtijd.
3. Amsterdamse handelaren die hout en graan verzamelen.
4. Het verkopen van specerijen aan andere Europese landen.

Een gevolg van moedernegotie is:

1. specialisatie bij boeren
2. arm en rijk leefden gescheiden in Amsterdam
3. het uitbreken van ziektes in steden
4. religieuze tolerantie

De moedernegotie is een gevolg van

1. snelle bevolkingsgroei in Holland
2. graanhandel met het Oostzeegebied
3. slechte landbouwgrond in Holland
4. de oprichting van de VOC