4.3 Hoge en lage tonen

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Hoog                                      Laag

Hoog en laag

Frequentie

Wat betekent het woord frequentie?

Hoe vaak iets gebeurd!

Frequentie van geluid

Het aantal trillingen in 1 seconde noem je de frequentie.

De frequentie meet je in Hertz.

Hoog en laag

Hertz vs Decibel

Hertz = Eenheid die aangeeft hoe hoog of laag een geluid is. 

Decibel = Eenheid die aangeeft hoe hard of zacht een geluid is. 

Trilling

Deze totale bewegingen wordt één trilling genoemd. Duurt het nu precies 1 seconde voordat de trilling voorbij is, dan zeggen we dat de toon een frequentie heeft van 1 Hertz (afgekort: Hz).

Toonhoogte

Je kunt de toonhoogte van bijvoorbeeld snaarinstrumenten heel makkelijk veranderen.

Een dikke snaar geeft bijvoorbeeld een lage toon en een dunne snaar een hoge toon. Ook kun je een toon veranderen door een snaar korter te maken. De toon wordt dan hoger.

Als je tijdens het stemmen een snaar strakker aantrekt krijg je een hogere toon. Maak je hem losser, een lagere toon.

Blaasinstrumenten

Bij blaasinstrumenten maak je tonen door een kolom lucht in het instrument te laten trillen.

Als je een andere toon wilt, maak je de luchtkolom korter of langer. Dit doe je door de gaten te bedekken of open te maken met je vingers.

De oscilloscoop

Met een oscilloscoop kun je geluid "zichtbaar" maken

De oscilloscoop

• Een oscilloscoop kan geluidstrillingen omzetten in een elektrisch signaal

• Met de oscilloscoop kun je geluid "zichtbaar" maken

Stemvork en Oscilloscoop

Geluidsbron

Microfoon vangt het op.

Zichtbaar op de Oscilloscoop

Begrijpen wat een oscilloscoopbeeld laat zien (frequentie, geluidssterkte) (4.4, blz. 90)

• Oscilloscoop: maakt trillingen zichtbaar
• Toonhoogte --> Lage frequentie: weinig golven / Hoge frequentie: veel golven

• Geluidssterkte --> Hard geluid: hoge golven / Zacht geluid: lage golven

Gehoorbereik

Er zijn dieren die een ander gehoorbereik hebben dan de mens.

Vandaag

                                      Laptop niet nodig

• gehoorbereik bij mens en dier
• aflezen 2 grafieken over gehoorbereik
• spel bij hoofdstuk 4: zoek de valse 
• taboe?

welke tonen mensen en dieren kunnen horen

Gehoorbereik - toon

• Onderste gehoorgrens: laagste toon die je kunt horen 
• Bovenste gehoorgrens: hoogste toon die je kunt horen

welke tonen mensen en dieren kunnen horen

Gehoorbereik 

ouderdom en/of........

Gehoortest

20 Hz

200 Hz

2000 Hz

12000 Hz

30 Hz

50 Hz

80 Hz

500 Hz

800 Hz

1000 Hz

5000 Hz

8000 Hz

10000 Hz

15000 Hz

18000 Hz

20000 Hz

Hier kun je testen hoe goed jij lage en hoge tonen kunt horen. Doe de test eerst bij jezelf (oortjes) en onderzoek wat de laagste en hoogste toon die je goed kunt horen (gehoorbereik). Doe de test ook bij docenten, ouders etc. , kijk of je verschillen meet.

Zoek de valse

Welke hoort er niet bij en waarom?

• vogel
• mug
• vliegtuig
• muis 

met je groep, om de beurt

1. eerste  persoon pakt een kaart, kiest de valse en vertelt waarom
2. de rest gaat akkoord of er ontstaat een gesprek
3. maak een groepskeuze
4. kaart wegleggen
5. volgende persoon pakt een kaart

Taboe

Leg het begrip uit zonder de opgegeven woorden te gebruiken

Tijger

• roofdier
• strepen