HC1: H1 (basisbegrippen) + H2 (de vraag)

• economie
• HBO
• Studiejaar 1

Micro economie

Even voorstellen...

Roberto Alvarez (29)

Doetinchem

Docent algemene economie & vakdidactiek

Achtergrond: VO

Expertise: economie, D&P, internationalisering en digitale didactiek

Agenda

1. Hoe zit de OWE Micro economie in elkaar?
2. Pre-test + nabespreking
3. H1 (basisbegrippen)
4. H2 (de vraag)
   
5. samenvatting les
   

OWE micro

• Onderwijs Online → ook zelfstudie mogelijk 
• Periode 1: Inleiding micro-economie   → jaar 2 = verdieping micro
• Periode 2: Inleiding macro-economie → jaar 2 = verdieping macro

• Let op! Ik leg niet alles uit! Sommige dingen kun je gewoon zelf uit het boek halen.  
  

Lesdoelen

H1: 

• Basisbegrippen Micro (o.a. micro economie, schaarste, KANO, allocatie, endogene- en exogene grootheden)

H2: 

• De vraag naar een product (o.a. vraagbepalende factoren, behoefte, prijs, inkomen en elasticiteiten)
  

Wat versta jij onder 'micro economie'?

PRE-TEST

Kennis van micro economie checken!

Micro economie gaat over het nemen van beslissingen over de allocatie van schaarse goederen door....

1. huishoudens
2. bedrijven
3. huishoudens & bedrijven
4. overheid

Schaarste in de economie betekent..

1. dat je productiefactoren moet opofferen.
2. dat er ergens weinig van is.
3. dat het erg duur is.
4. dat je het niet mag kopen.

Dit is een grafiek van ...

1. de vraag
2. het aanbod

H1: basisbegrippen

• Schaarste
• Welvaart
• Opofferingskosten
• Productiefactoren
  

Schaarste

Welvaart

Welvaart betekent: in hoeverre je met je middelen (tijd en geld) in je behoeften kunt voorzien. 

Opofferingskosten

Keuzeprobleem…. 

 

Definitie: de kosten voor het beste alternatief! 

Opofferingskosten(2)

Netto baten = baten - kosten

Opofferingskosten = hoogste alternatieve netto baten

Gecorrigeerde netto-baten = netto baten - opofferingskosten

Opofferingskosten (3)

Productiefactoren (& beloning)

1   Kapitaal                              rente 

2   Arbeid                                 loon     

3   Natuur                                pacht (huur) 

4   Ondernemerschap      winst 

Vraag & aanbod: experiment

Leerdoelen:

1. illustratie van het evenwicht dat wordt gegeven door het snijpunt van de collectieve vraag- en aanbodcurves; 
2. illustratie van het prijsmechanisme; 
3. Het maken van de vertaalslag van het theoretische begrip 'Volledige Vrije Mededinging' naar praktijksituaties.

Bron

Volledige vrije mededinging

https://www.expertisecentrumeconomie.nl/lesmateriaal/videos-experimenten/volledige-vrije-mededinging/

Vraag & aanbod: experiment

Leerdoelen:

1. illustratie van het evenwicht dat wordt gegeven door het snijpunt van de collectieve vraag- en aanbodcurves; 
2. illustratie van het prijsmechanisme; 
3. Het maken van de vertaalslag van het theoretische begrip 'Volledige Vrije Mededinging' naar praktijksituaties.

Bron

Volledige vrije mededinging

https://www.expertisecentrumeconomie.nl/lesmateriaal/videos-experimenten/volledige-vrije-mededinging/

& 'Economische experimenten' (Grol, 2016)

Vraag & aanbod: voorbeeld

                                  Teken de grafiek: 

                                   verticale as stappen van '5' (prijs in €)

                                   horizontale as stappen van '0,5' (aantal x 1000)

Vraag

Prijs (€)         Vraag (x1000)

25                   1

22,50             2

20                  3

Aanbod

Prijs (€)         Aanbod (x1000)

25                   3

22,50             2

20                   1

Vraag & aanbod: voorbeeld (2)

Productiefactoren zijn “alternatief aanwendbaar”

• Waar kun je K, A, N en O allemaal wel niet voor inzetten? 
• Wat wordt er in de maatschappij geproduceerd en hoe? 

• = Allocatievraagstuk 

H2: de vraag naar een product

Praktijkvoorbeeld

• Wat bied je voor deze telefoon? 

 

• Wie zou deze willen kopen voor 1000 euro? 
• En voor 500 euro? 
• En voor 100 euro? 

 

• We zien dat wanneer de prijs daalt, de vraag ernaar toeneemt. 
• Negatief verband 

In een grafiek

De vraaglijn in een vergelijking + grafiek

Y = ax + b

Qv = - aP + b

Qv = gevraagde hoeveelheid

P = prijs van product 'X'

a = mate waarin de vraag reageert op de prijs (negatief zie '-') 

b = gedeelte van de vraag die niet afhankelijk is van de prijs

De vraaglijn in een vergelijking + grafiek:

voorbeeld maaltijd op Defqon.1

Hoe teken je zoiets? 

Check deze link  

voor voorbeelden.

Collectieve vraaglijn

!

Als de prijs verandert, blijf de vraaglijn hetzelfde

Prijsverandering

∆P 

variabele in de formule

 = verandering op de lijn

Andere verandering: bijvoorbeeld: hoger inkomen

∆ Inkomen  

variabele buiten de formule

 = van de lijn

Prijselasticiteit van de vraag

Hoe reageert de vraag op een prijsverandering?

 

Dus oorzaak = prijsverandering en gevolg = vraagverandering 

 

Bijna altijd: prijs ↑ , vraag ↓  en andersom 

 

Maar voor een producent is het van belang hoe groot deze vraagverandering is. 

Prijselasticiteit: praktijk

Wanneer is het als bedrijf slim om je prijs te verhogen?

A. Als de klanten in sterke mate geneigd zijn om bij een prijsverhoging weg te lopen 

of....

B. Als de klanten in niet zo’n sterke mate geneigd zijn om bij een prijsverhoging weg te lopen 

Hoe hard lopen de klanten weg (gevolg) bij een prijsverhoging (oorzaak)? 

Of hoe hard komen ze naar jouw bedrijf toe bij een prijsverlaging?

Dit hangt af van de prijselasticiteit van de vraag naar het product. 

Een elastische vraag: de gevraagde hoeveelheid regeert sterk op veranderingen in prijs. 

 

Een inelastische vraag: de gevraagde hoeveelheid regeert niet sterk op veranderingen in prijs. 

 

Berekening: (gevolg / oorzaak)  

% verandering Qv (nieuw-oud/oud x 100%) 

-------------------------  

% verandering P (nieuw-oud/oud x 100%)

Het getal van de elasticiteit geeft aan wat de reactie van de vraag(Qv) is, bij een prijsstijging(P) van 1%. 

Vb.: 

Ev = -2 → P stijgt 1% = Qv daalt 2%

Prijs stijgt 10%? Qv daalt 20%

Interpretatie

Elastisch: de gevolgen zijn groter dan de oorzaak 

Om de omzet te vergroten moet de producent zijn prijs verlagen 

 

Inelastisch: de gevolgen zijn kleiner dat de oorzaak 

Dus prijs verhogen. 

Elasticiteit: praktijk

Wat gebeurt er met de vraag naar deze goederen als de prijs wordt verlaagd?

Rekenvoorbeeld

Van een product zijn de volgende gegevens bekend: 

• Oude prijs : € 10,- 
• Nieuwe prijs : € 12,- 
• Oude gevraagde hoeveelheid (afzet): 8000 stuks 
• Nieuwe gevraagde hoeveelheid (afzet) : 6000 stuks 

                                                                               ← (gevolg)

                                                                               ← (oorzaak)

Antwoord

▲% gevraagde hoeveelheid     (6000-8000) x 100% = - 25% 

                                                               8000  

▲% prijs                                           (12-10) x 100% = 20%

                                                              10  

Elasticiteit

Ev = ▲% Qv  = -25% = -1,25

         ▲% P        20%

Kruislingse prijselasticiteit van de vraag

• De verhouding die weergeeft met hoeveel procent de vraag naar een product verandert als gevolg van een stijging van de prijs van een ander product 

• En geeft antwoord over de relatie tussen de twee producten 

• Vervangen ze elkaar (substitutie) of vullen ze elkaar aan (complementair) 
  

Kruislingse prijselasticiteit van de vraag (2)

Kruislingse prijselasticiteit van de vraag (3)

Kruislingse elasticiteit: voorbeeld

Complementaire goederen (Ek <0) 

P koffie ↑ → Q koffiemelk ↓

Substitutiegoederen (Ek >0)

P benzine ↑ → Q treinkaartjes ↑

Kruislingse elasticiteit: voorbeeld

Voorbeeld 

Bereken de kruislingse prijselasticiteit van shag als gevolg van een prijsverandering van sigaretten. 

Je weet dat de prijs van sigaretten € 3,20 naar € 3,60.

Als je weet dat de hoeveelheid shag die gekocht gaat worden waarschijnlijk 7,5% stijgt dan kan je de kruislingse prijselasticiteit uitrekenen. 

Ek = %∆ Qva / %∆ Pb → 7,5% / 12,5% = 0,6 →  complementair of substitutie?

Inkomenselasticiteit

De invloed van een verandering van het inkomen op de gevraagde hoeveelheid 

 

En geeft antwoord over de aard van het product: 

1. Luxe (verre reizen, dure auto's)
2. Primair (brood, havermout)
3. Inferieur (2e hands kleding & vakantie in eigen land)

Inkomenselasticiteit (2)

Inkomenelasticiteit: grafieken

_________

drempel 

inkomen

Deze grafiek laat een....

1. vraaglijn zien
2. aanbodlijn zien
3. evenwichtspunt zien
4. alle antwoorden zijn juist

Wat bepaalt de evenwichtsprijs?

1. Dit is afhankelijk van de inflatie
2. Dit wordt door de overheid bepaald
3. Vraag en Aanbod

Noem de productiefactoren

1. Arbeid, Natuur en Kapitaal
2. Arbeid, Natuur, Kapitaal en Ondernemerschap
3. Arbeid, Natuur en Kapitaalgoederen
4. Arbeid, Natuur, Kapitaalgoederen en Ondernemerschap

Oude prijs : € 10,-
Nieuwe prijs : € 12,-
Oude gevraagde hoeveelheid (afzet): 8000 stuks
Nieuwe gevraagde hoeveelheid (afzet) : 5000 stuks
Bereken de prijselasticiteit

1. -1,88
2. -1,89
3. -1,90
4. -1,91

Welke uitspraak/uitspraken is/zijn juist?
1. tussen de 0 en -1 = elastisch
2. tussen de 0 en -1 = inelastisch
3. groter dan -1 (bijv -2) = elastisch
4.groter dan -1 (bijv -2) = inelastisch

1. 1 + 3
2. 1 + 2
3. 2
4. 2 + 3

De kruislingse prijselasticiteit van substitutiegoederen is altijd een positief getal

1. Goed
2. Fout

De kruislinkse prijselasticiteit van complementaire goederen is altijd een negatief getal

1. Goed
2. Fout

Samenvatting

• Vraag & aanbod
  
• Opofferingskosten
• Prijselasticiteit van de vraag
• Kruislingse prijselasticiteit van de vraag
• Inkomenselasticiteit
  

Huiswerk

Werkdossier H1 en H2: opg. 1.1 + 2.1 t/m 2.5

Extra uitleg

Extra oefening

Opofferingskosten

https://www.economielokaal.nl/opofferingskosten-oefening/

https://www.economielokaal.nl/opofferingskosten-1/

Prijselasticiteit

https://www.economielokaal.nl/oefenopgave-prijselasticiteit1-1/

Kruislingse elasticiteit

https://havo.economielokaal.nl/kruiselingse-elasticiteit-2/