Examentraining - deel 3 - historische gebeurtenissen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 3,4

Examentraining - 

Historische gebeurtenissen

4 mavo

Examentraining mavo 4 

• Examentraining deel 1 - Het Examen
• Examentraining deel 2 - Historische personen (overzicht)
• Examentraining deel 3 - Historische Gebeurtenissen (overzicht)
• Examentraining deel 4 - Staatsinrichting van Nederland
• Examentraining deel 5 - Eerste Wereldoorlog en interbellum
• Examentraining deel 6 - Tweede Wereldoorlog
• Examentraining deel 7  - Koude Oorlog
• Examentraining deel 8 - Nieuwe Wereldorde

Historische gebeurtenissen

Examen mavo 4

• Staatsinrichting van Nederland;
• Historisch overzicht vanaf 1900.

In deze LessonUp staat een overzicht van de historische gebeurtenissen die je moet kennen op je examen. 

1848 - Grondwetswijziging 

• Door de grondwetswijziging van 1848 werd Nederland een parlementaire democratie.
• De koning kreeg minder macht. -> Koning werd onschendbaar en de ministers waren verantwoordelijk.

• Onder leiding van de liberaal Thorbecke kreeg Nederland in 1848 een nieuwe Grondwet.

Democratie waarin burgers via gekozen volksvertegenwoordigers invloed hebben op het bestuur

1866- 1867 Luxemburgse kwestie

• Dit was een politieke kwestie waarbij zowel Frankrijk als Duitsland van koning Willem III eisten dat hij Luxemburg aan hen afstond. 
• Koning Willem III probeerde de in 1848 ingeperkte macht van de koning weer te vergroten, maar dat mislukte.

• Willem III hield eerst de Tweede Kamer buiten de kwestie en negeerde daarna het recht van het parlement om de regering weg te sturen.  ->Later ontsloeg hij toch, met tegenzin, zijn ministers en vormde Thorbecke een nieuw kabinet. 

1887 - Caoutchouc-artikel 

Geleidelijke uitbreiding van het kiesrecht: Caoutchouc-artikel 

• Wie geschikt was, mocht stemmen.
• Dit was lastig te bepalen, het begrip was oprekbaar. (Vandaar 'rubberen' artikel. Caoutchouc betekent rubber in het Frans.)
• Er werd nu niet meer gekeken naar hoeveel belasting iemand betaalt, maar ook of iemand geschikt was om te stemmen. -> het maakte een geleidelijke uitbreiding van kiesrecht mogelijk. 
  

Caoutchouc - rubber in het Frans

1914 - Moord Frans Ferdinand

28 juni 1914 

• Troonopvolger Frans Ferdinand uit Oostenrijk -Hongarije werd doodgeschoten in Sarajevo door Gavrilo Princip (nationalist).

Aanleiding WO1

• Dit was de aanleiding van de Eerste Wereldoorlog. 
• Daarna verklaarde Oostenrijk-Hongarije de oorlog aan Servië

1917 - Russische Revolutie 

• Russische volk kwam in opstand in 1917.
• In februari 1917 werd de tsaar afgezet en in oktober 1917 kwam Lenin aan de macht.

Communisme

• Lenin voerde het communisme in -> Rusland werd Sovjet-Unie. 

ideologie die streeft naar een klasseloze samenleving

1917 - Onbeperkte Duikbotenoorlog 

• In 1917 besloot de Duitse keizer tot een onbeperkte duikbotenoorlog.

Wat hield dat in?

• Duitse oorlogvoering op zee vanaf 1917 waarbij onderzeeërs alle vijandelijke schepen, ook vrachtschepen en passagiersschepen, tot zinken brachten.

-> De onbeperkte duikbotenoorlog was bedoeld om de Britten, die het grootste deel van hun voedsel overzee haalden, uit te hongeren. Maar dat mislukte.

1914 - 1918 Eerste Wereldoorlog

• Aanleiding: moord Frans Ferdinand.
• Eerste periode van de oorlog: eerst enthousiasme door nationalisme. 
• Nederland bleef neutraal, maar maakte zich wel klaar voor een oorlog (mobilisatie)
• WO1 was een totale oorlog: oorlog waaraan de hele maatschappij meedoet
  
• Er was bij WO1 sprake van een wapenwedloop: strijd om het sterkste bewapend te worden

 sterke liefde voor het eigen volk, het verlangen naar een eigen staat en het streven om de eigen staat sterker te maken. 

deze mannen zagen een kans om zich in te zetten voor de ‘grotere zaak’ en zich verbonden te voelen met hun vaderland.

1917 - Pacificatie 

• Politiek akkoord in 1917 over de invoering van het algemeen mannenkiesrecht en de financiële gelijkstelling van het openbaar en bijzonder onderwijs.
• Er kwam dus een einde aan de schoolstrijd. -> Dat was de strijd tussen liberalen en confessionelen om de financiële gelijkstelling van openbaar en bijzonder onderwijs. 

1917 - grondwet van 1917

• Er kwam algemeen kiesrecht voor mannen -> actief en passief kiesrecht voor mannen / vrouwen alleen passief

kiesrecht).  (Let op: vrouwen kregen pas in 1919 actief kiesrecht!)

• De vervanging van het districtenstelsel door
  

een stelsel van evenredige vertegenwoordiging 

Kiessysteem waarbij het aantal zetels van partijen afhankelijk is van het aantal landelijk behaalde stemmen. 

Kiessysteem waarin het land is verdeeld in districten, die elk een of meer afgevaardigden kiezen. 

1918 - vergissing van Troelstra

• Met als voorbeeld de Russische Revolutie van 1917
• Mislukte revolutie, Nederland was hier niet klaar voor. Dit had Troelstra verkeerd ingeschat.  -> vergissing van Troelstra

• Het was de tijd van WO1: dus in Nederland vluchtelingen vanuit België en mobilisatie (klaarmaken en voorbereiden op oorlog)

Korte video 1918 Troelstra

https://schooltv.nl/video/de-vergissing-van-pieter-jelles-troelstra-een-arbeidersrevolutie-in-nederland/#q=troelstra

1919 Verdrag van Versailles

• Duitsland werd gezien als schuldige in WO1 en moest herstelbetalingen doen.
• Duitsland moest grote stukken land en koloniën afstaan.
• Duitsland leger en vloot verkleinen (demilitarisatie)
• Oprichting Volkenbond. 

 betalen voor het herstel van de toegebrachte schade.

Bekijk de korte video over het Verdrag van Versailles

https://schooltv.nl/video/het-verdrag-van-versailles-vredesondertekening-na-de-eerste-wereldoorlog/#q=verdrag%20van%20versailles

1919 - Oprichting Volkenbond

• Deze volkenorganisatie moest bemiddelen bij ruzies tussen landen.  
• De oprichting van de Volkenbond was één van de punten uit het Verdrag van Versailles 
• Het doel van de Volkenbond was het voorkomen van oorlog. 
• Sovjet-Unie en Duitsland mochten eerst geen lid worden van de Volkenbond (gevaar communisme en rol WO1)

het vredesverdrag waarmee de Eerste Wereldoorlog werd afgesloten.

1923 - Bezetting van het Ruhrgebied

• Na WO1 werd Duitsland als schuldige gezien en moesten zij herstelbetalingen doen. 
• Duitsland kwam in een economische crisis. 
• Duitsland kon niet meer aan de herstelbetalingen voldoen, waarop Frankrijk het Ruhrgebied bezette.

--> oplossing Dawesplan 1924 om economie op gang te helpen.

1923 - Mislukte Staatsgreep van Hitler

• Ook wel Bierkeller Putsch  genoemd. 
• Hitler probeerde in München een staatsgreep te plegen, dit mislukte. 
• Hitler kwam in de gevangenis terecht en schreef toen 'Mein Kampf'

1924 - Dawesplan

• Na WO1 kwam Duitsland in een economische crisis terecht. 
• Het Dawesplan : Poging van de geallieerde om Duitsland te helpen bij economisch herstel. Op deze wijze kon Duitsland (Republiek van Weimar) de herstelbetalingen blijven betalen. 

1929 - Beurskrach Wallstreet

• Plotselinge daling van de koersen op de aandelen beurzen (New York- Wallstreet)
• Ook wel genoemd: De Wereldcrisis van 1929
• Wereldeconomie stoort in door de waarde verminder van aandelen. 

1933 - Hitler aan de macht

•  Na de economische crisis belooft Hitler het volk te helpen. Aanpak economie een succes.
• Groei NSDAP
• 1933 door democratische verkiezingen aan de macht.
• Schaft de democratie bij benoeming tot  Rijkskanselier af. Hitler krijgt de titel: Führer.  

1938  - Kristallnacht

• 9-10 november 1938
• Ook wel: ''nacht van het gebroken glas.''
• Een door Nazi's georganiseerde actie tegen Joden in Duitsland.
• Zichtbare uiting van antisemitisme met fysiek geweld.
• verwoesting van synagoge 's, joodse winkels, begraafplaatsen etc.

1938 - Conferentie van Munchen

Duitsland krijgt toestemming van Groot-Brittannië en Frankrijk om een deel van Tsjechoslowakije, waar veel Duisters woonden in te lijven.

  Doel: oorlog voorkomen door Sudetenland aan Duitsland te geven.

Mislukking: Nazi-Duitsland valt een jaar later alsnog Polen binnen.

1938 - Anschluss 

• (afgedwongen) Aansluiting van  Oostenrijk bij Duitsland. 
• Heim ins Reich: Alle Duitssprekende volken (landen) aansluiten bij het Duitse rijk.

1939 - Niet-aanvalsverdrag

• Geheim verdrag tussen Duitsland en de Sovjet Unie.
• Stalin en Hitler verdelen Polen
• Mislukt: Duitsland valt de Sovjet Unie binnen in 1942.
• Begin 2 fronten oorlog voor Duitsland  

1939 - Inval van Duitsland in Polen

• 1 september 1939 invasie van Polen.
• Engeland en Frankrijk verklaren Duitsland de oorlog
• Start van de Tweede Wereldoorlog .
• Toepassing Blitzkrieg door Nazi Duitsland.
• Later in september valt de Sovjet Unie Oost Polen binnen
• Polen na overgaven verdeeld tussen Duitsland en de Sovjet Unie.

1940 - Bombardement Rotterdam 

• Duitsland dreigt met het bombardement op Rotterdam (en overige steden) als Nederland niet snel zou capituleren.
•  Nederland capituleert op:14 mei 1940
• Door onduidelijke communicatie werd Rotterdam gebombardeerd.  

1941 - Pearl Harbor 

• Verrassingsaanval van Japan op de Amerikaanse marinebasis Pearl Harbor op Hawaii. Datum: 7 december 1941 
• Groot deel van de Amerikaanse vloot wordt verwoest.
• Door de aanval raakt Amerika betrokken bij de Tweede Wereldoorlog 

1942 - 1943 - Slag bij Stalingrad

• Keerpunt aan het Oostfront
• Slechte voorbereiding op de Winter door Nazi Duitsland
• langdurige en bloedige strijd waarbij de Sovjet Unie de overhand krijgt.
• Duitse militaire nederlaag. Start van de opmars van de Sovjet Unie. 

1944 - Slag om Arnhem

• de slag om Arnhem vond plaats op 17 tot 25 September 1944. Het was een groot grond/lucht offensief het doel was om de strategische bruggen bij de Maas in Nijmwegen en de Rijn Arnhem en de waal te veroveren.

5 mei 1945

• Op 5 mei 1945 werd het westen van Nederland bevrijd door de Geallieerden, toen was Nederland volledig bevrijdt.
• Het Oosten en delen van Limburg en Noord-Brabant waren al eerder bevrijdt.
•  Op 5 mei vieren we bevrijdingsdag.

15 augustus 1945

• capitulatie van Japan
• gevolg van Amerikaanse atoombom op Nagasaki en Hiroshima 
• Amerika was bang voor groot verlies van het leger

1947 - 1948 - Politionele acties

• dit waren militaire operaties/acties van het Nederlandse leger in Indonesië tussen 1945-1949 om Indonesische onafhankelijkheid te voorkomen. Dit gebeurden vaak onder grof geweld.  

1948 - 1949 Blokkade van Berlijn

• Russische blokkade van de toegangswegen naar West-Berlijn
• oorzaak was invoering nieuwe munt in westerse bezettingszones
• hulp van Amerika met een luchtbrug 
• 1949: opheffing blokkade Berlijnse muur (oprichting BRD)

1949 - Soevereiniteitsoverdracht

• In Augustus 1945 kwamen er nieuwe besprekingen tussen Nederland en Indonesië.
• Die leidden tot en akkoord over de onafhankelijkheid van Indonesië.
• Op 27 December 1949 droeg Nederland de soevereiniteit ( volledige onafhankelijkheid) over aan Indonesië.

1956 - Hongaarse Opstand

• was een massale opstand in November  1956 de spontane opstand was gericht tegen het stalinistische bewind in het volksrepubliek Hongarije.    

1961 - Bouw Berlijnse Muur

• In overleg met Chroesjtjov bouwt de regering van de DDR een muur rond West-Berlijn.
• Zo maken ze een einde aan de vele tienduizenden vluchtelingen die jaarlijks via West-Berlijn het Oostblok verlaten. 

1962 - Cubacrisis

• De communistische regering van Cuba gaf de Sovjet-Unie toestemming om een raketinstallatie  te bouwen op Cuba.
• John F.kennedy eiste dat Sovjet-Unie Chroesjtsjov de raketinstallatie weghaalt van Cuba. De Sovjet-Unie weigerde eerst het bevel van John F.Kennedy omdat de Verenigde Staten ook raket installaties had in Europa en Azie gericht op de Sovjet-Unie.
• de Verenigde Staten dreigde een nucleaire oorlog tegen de Sovjet-Unie. Chroesjtsjov wilden dat risico niet nemen en haalde de raketinstallaties weg van Cuba

1968 - Praagse Lente

Periode van meer vrijheid en afschaffing van de censuur in Tsjechoslowakije.

• Openlijke kritiek op de Communistische Partij en op de Sovjet-Unie.
• Roep om hervorming gericht op 'socialisme met een menselijk gezicht'.

Onder leiding van de Sovjet-Unie trekken troepen van het Warschaupacht Praag binnen.

1983 - Grondwetswijziging

grondwetswijziging 1983: opnemen van sociale

grondrechten (bescherming door de overheid): recht op

bestaanszekerheid / recht op onderwijs / recht op

gezondheidszorg / recht op woongelegenheid / recht op

bewoonbaarheid van het land / recht op werk / recht op

rechtsbijstan

1989 Berlijnse Muur

• Bij de verkiezingen in 1989 in Polen en Hongarije verloor het communisme de macht.
• Al snel werd het duidelijk dat Gorbatsjov de Oost-Duitse regering niet met troepen zou steunen.
• Op 9 november 1989 werden de toegangen in de Berlijnse opengezet.

1990 - 1991 - Uiteenvallen Sovjet Unie

• Gorbatsjov afgezet in een staatsgreep (1991)
• Gevolg: opheffing van de Sovjet Unie
• Val van het communisme 
• Ontstaan van nieuwe staten in het oosten van Europa
• Gevolg: drastische verandering van de machtsverhoudingen binnen Europa

1993  

De Nederlandse autonomie onder druk door de

verandering van EG naar EU (1993)

11-9-2001 

• Aanslagen op de Twin Towers en het Pentagon in New York.
• Terroristen van Al Quida vlogen twee vliegtuigen in de Twin Towers en een vliegtuig in het Pentagon. Het laatste vliegtuig stortte neer.
• Osama bin Laden (leider van de Al Quida) eiste de verantwoordelijkheid op van de aanslagen.

2002

• Invoering van de euro
• Reden: makkelijkere handel tussen Europese landen
• Handig voor vakantiegangers
• Geen wisselkoers in Europa (1 munt = 1 waarde)