Ethiek - les 4 - Gevolgenethiek

• Godsdienst
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Les 4: Gevolgenethiek

Het doel heiligt de middelen

Deze les

Terugblik vorige les

Uitleg

Aan de slag

Terugblik vorige les

Waar hebben we het de vorige les over gehad?

Ethische theorieën

1. De gevolgenethiek: het gevolg van de handeling
   
   
2. De plichtsethiek: het karakter van de handeling
   
   
3. De deugdethiek: de deugd

Gevolgenethiek (doelethiek)

Er wordt gekeken naar het doel, de gevolgen

We onderscheiden: Hedonisme,  Eudemonisme en Utilitarisme

Hedonisme, Epicurus (341-270 v.Chr)

Wat is goed handelen? 

--> De beslissing die het meeste genot oplevert

--> Geluk is het vermijden van pijn en verdriet. 

Maar maak wel gebruik van je verstand. Korte termijn keuzes geven onlust, dus ga wel voor lange termijn en leef bescheiden en gematigd: denk aan lekker eten en buikpijn na afloop of aan spijbelen en minder baankansen

--> Dus niet alleen maar YOLO!!

Hedonisme, Thomas Hobbes

Mensen behartigen hun eigen verlangens en zijn intrinsiek egoïstisch. Hobbes sprak zelfs van een voortdurende burgeroorlog (homo homini lupus: de mens is een wolf voor zijn medemens).

Daarom is er een sterke overheid nodig. Anders is er anarchisme. Zo kan iedereen in vrijheid genieten.

Hobbes groeide op in een periode van grote politieke onrust, de Engelse burgeroorlog, wat zijn ideeën onmiskenbaar kleurde

Hedonisme, Thomas Hobbes

De mens is dus van nature slecht, aldus Hobbes.

Maar waarom springt er dan iemand achter een kind aan die door het ijs is gezakt?

En waarom zou iemand geld geven aan goede doelen, zonder dat met anderen te communiceren?

Het Eudemonisme 

Lijkt veel op Hedonisme --> maar vervangt genot/lust voor 'geluk'.

Het Griekse ‘eudemonia’ betekent gelukzaligheid

2 belangrijke verschillen: 

1. Geluk is voor lange termijn

2. geluk is een onderdeel van een persoon (niet gericht op de zintuigen)

Utilitarisme

Het utilitarisme stelt dat een handeling moet bijdragen aan het algemene nut. Nut is het algemene welzijn en geluk van mensen. Geluk van de één mag niet ten koste gaan van geluk van de ander. Algemeen > persoonlijk belang 

Bentham: "een handeling is goed, als het gelijk staat aan dat wat het grootste geluk brengt aan het grootste aantal mensen".

Utilitas: nut (Latijn)

Wat betekent (denk je) het woord "utilisme"?

1. zingeving
2. doel
3. moreel handelen
4. nuttig

Kritiek?

Geen enkele theorie is perfect.

3 minuten: bedenk een punt van kritiek op het utilisme.

Welke kritiek hebben jullie bedacht op het utilisme

Kritiek utilisme

Het kan leiden tot onrechtvaardige uitkomsten 

Het kan individuele rechten en belangen verwaarlozen of zelfs schenden, het gaat immers over het geluk van de meerderheid.

Bijvoorbeeld, in een situatie waarin het doden van één onschuldig persoon kan leiden tot het redden van een groter aantal levens, zou een utilitarist kunnen redeneren dat het doden van die ene persoon moreel gerechtvaardigd is vanwege de grotere positieve uitkomst voor het algemeen welzijn. 

Kan volgens het utilisme een 'leugentje om bestwil' toegestaan zijn?

1. Ja, zolang je door te liegen het totale geluk in de wereld vergroot.
2. Nee, liegen is altijd verkeerd ook al is je motief juist.

Aan de slag

Maak opdracht ... uit de reader

Aan de slag met je PO