Les 5&6: De verlichting

Kenmerkend aspect


27. Rationeel optimisme en ‘’verlicht denken’’ dat werd toegepast op alle terreinen van de samenleving: godsdienst, politiek, economie en sociale verhoudingen



1 / 18
volgende
Slide 1: Tekstslide
GeschiedenisMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 4

In deze les zitten 18 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 2 videos.

time-iconLesduur is: 50 min

Onderdelen in deze les

Kenmerkend aspect


27. Rationeel optimisme en ‘’verlicht denken’’ dat werd toegepast op alle terreinen van de samenleving: godsdienst, politiek, economie en sociale verhoudingen



Slide 1 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Overzicht lessen en vaardigheden
Geschiedenis Periode 3

         Les 1&2: Wetenschappelijke Revolutie
         Les 3&4: De Verlichting en Absolutisme
         Les 4&5: De verlichting
         Les 6&7: Amerikaanse en Franse Revolutie
         Les 7&8: Terugblik
         Havo: HS     Vwo: HS

Slide 2 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 3 - Video

Deze slide heeft geen instructies

Drie politieke nieuwe ideeën
- Rousseau
- John Locke
- Montesquieu 


Wat waren de ideeën van deze twee personen als het gaat om de politiek? Zoek dat voor alle drie de verlichte denkers uit.

Denk aan: De rol van de burger, koning en het historische begrip
Blz:   Havo:  130           Vwo: 202


Slide 4 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Wat is het verschil tussen Locke en Rousseau?

Slide 5 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

Politiek
Uitgangssituatie:
- Absolutisme
- Koning en parlement
- Regenten

Verlichte denkers:
- Sociaal contract (John Locke)
- Volkssoevereiniteit (Jean-Jacques Rousseau)
- Trias Politica (Charles Montesquieu)

Slide 6 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Sociaal contract
Uitgangssituatie:
Vorst heeft absolute macht door droit divin

Locke
Contract tussen burgers en vorst:
  • Burgers dragen taken over aan vorst
  • Vorst beschermt burgers door wetgeving
  • Als een vorst dit niet goed doet, mag hij afgezet worden
John Locke (1632-1704)

Slide 7 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Volkssoevereiniteit
Uitgangssituatie:
Vorst heeft absolute macht door droit divin

Rousseau
  • Alle mensen zijn gelijk
  • Soevereiniteit ligt altijd bij het volk
  • De koning mag altijd door het volk worden afgezet
Jean-Jacques Rousseau (1712-1778)

Slide 8 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Locke en Rousseau
Locke
volk = adel + rijke burgers
(Engeland)

Rousseau
volk = alle burgers
(Frankrijk)
uitgangspunt:
alle mensen zijn gelijk
dus: volkssoevereiniteit
uitgangspunt:
beperkte groep burgers vormen het volk

Slide 9 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Verlichte denkers zagen volkssoevereiniteit als alternatief voor
absolute vorsten. Maar wat betekent volkssoevereiniteit?
A
Een kleine groep mensen heeft de macht namens het volk .
B
Het volk heeft de hoogste macht en bepaalt wie de bestuurders zijn.
C
De koning is absoluut vorst
D
Het volk wijst één leider aan dat namens hen gaat besturen.

Slide 10 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Trias Politica
Kenmerken:
- uitvoerende macht (regering)
- wetgevende macht (parlement)
- rechterlijke macht (rechtspraak)

DEMOCRATIE

Slide 11 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Trias Politica
(Driemachtenleer)











Waarom?
Als de drie machten verdeeld zijn en elkaar controleren is de kans op machtsmisbruik het kleinst. 

Slide 12 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Vorsten en Verlichte ideeën
- In Frankrijk kwam het volk in contact met de ideeën door:
- brieven, publicaties (tijdschriften, boeken), discussies in koffiehuizen en vooral in salons

Salons
Een literaire salon is een sociaal-literaire bijeenkomst waarbij verschillende schrijvers, dichters, filosofen en kunstenaars elkaar regelmatig ontmoeten om zaken op het gebied van literatuur, poëzie, filosofie en soms nog andere kunsten en politiek te bespreken. Deze bijeenkomsten werden met name georganiseerd door de edelen.
De Encyclopedie van Diderot werd het boegbeeld van de Verlichting in Frankrijk in de 18e eeuw. De eerste 28 delen zijn in Frankrijk gepubliceerd tussen 1751 en 1772.

In de encylopedie staan allerlei gebieden van kennis op wetenschappelijk bescheven. Bijvoorbeeld planten, voertuigen ect.
Publieke opinie: een verzameling van meningen als gevolg van discussie onder de burgers

Slide 13 - Tekstslide

Gaston van Orleans (1608-1660); broer van koning Lodewijk XIII; wilde meer macht en streed tegen koning en adviseurs

Lodewijk XIII (1601-1643); 

kardinaal Richelieu (1585-1642): adviseur van Lodewijk XIII en Lodewijk XIV

kardinaal Mazarin (1602-1661): adviseur van Lodewijk XIV

Het Ancien Régime

Het Ancien Regime was de oude standenmaatschappij van Frankrijk waarbij de koning boven de standen staat en de meeste macht had. 

Slide 14 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Verlicht absolutisme

Een vorst die alleen heerst, maar in het koningschap verlichte ideeën doorvoert. 

Zoals Frederik de Grote, koning van Pruisen. 
Ik ben geen dienaar van god, maar eerste dienaar van de staat.

Slide 15 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Alles voor het volk,
maar niets door het volk past bij...
A
rationeel optimisme
B
democratische revolutie
C
abolitionisme
D
verlicht absolute vorst

Slide 16 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Zelf aan de slag
Antwoorden toets controleren/ nabespreken
en/ of verder met opdrachten uit het boek

Havo: 6.1 Blz 128
Vwo: 7.1 Blz 178

Slide 17 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 18 - Video

Deze slide heeft geen instructies