Voornaamwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Woordsoorten: voornaamwoorden

Persoonlijk voornaamwoord
Bezittelijk voornaamwoord
Aanwijzend voornaamwoord
Betrekkelijk voornaamwoord

Vragend voornaamwoord
Onbepaald voornaamwoord

Wederkerend voornaamwoord

Wederkerig voornaamwoord

Persoonlijk voornaamwoord (pers.vnw)

Persoonlijk voornaamwoord

Vervangt een zelfstandig naamwoord:​

Stefan leest een boek -->​ Hij leest een boek​

​

Mijn zus heeft mij een boek geleend. Ik leen het uit aan een vriendin.

Bezittelijk voornaamwoord (bez.vnw)

Bezittelijk voornaamwoord

• Geeft aan van wie iets is​
• Staat voor het zelfstandig naamwoord​
  
• Staat op de plek van het lidwoord​
  

​

Dit is het boek --> Dit is haar boek​

​Heb jij het huiswerk niet af? --> Heb jij jouw huiswerk niet af?

Aanwijzend voornaamwoord

We hebben er zeven behandeld:

De naam zegt het al: het wijst iets aan.

Die

Deze

Dit

Dat

Zulk(e)

Zo'n

Dergelijk(e)

Aanwijzend voornaamwoord

Handig trucje:

Naar het-woorden verwijs je met dit of dat ​

Naar de-woorden verwijs je met die of deze​

EN het hoort altijd bij een ZN; het wijst een ZN aan:

Dat meisje heeft haar diploma gehaald. (dat, want het meisje)

Die jongen is erg verlegen. (die, want de jongen)

Betrekkelijk voornaamwoord

Een betrekkelijk voornaamwoord wijst terug naar een woord dat eerder genoemd is. De bekendste betr. vnw'en zijn die, dat, wie en wat.

Soms kun je wie en wat vervangen door degene die of datgene wat.

De man die daar loopt, draagt een hoed.

Heb jij iets wat ik kan gebruiken?

Laat mij eens zien wat (datgene dat) je onder je tafeltje verbergt. 

Vragend voornaamwoord

Staat meestal aan het begin van een zin:

'Wie gaat er morgen mee naar het zwembad?'

'Wat voor hond hebben jullie?'

​

Wie	Wat
Welk(e)	Wat voor (een)

Vragend voornaamwoord

Als het niet aan het begin van de zin staat, kun je de zin op een andere manier vragend maken. Het vragend voornaamwoord komt dan vooraan te staan. Kijk maar:

'Weet jij wie de wedstrijd van afgelopen zaterdag heeft gewonnen?'   wordt

'Wie heeft afgelopen zaterdag de wedstrijd gewonnen?'

Benoem de pers. vnw. in onderstaande zin:
Ik ken Jan wel, maar mijn ouders hebben hem nog nooit gezien.

1. Ik, Jan, ouders, hem
2. mijn, hem
3. Ik, hem
4. Ik

Maak een zin met het woord 'jullie' als pers. vnw

Welk antwoord is juist?
De vier vragende voornaamwoorden zijn:

1. wie, wat, waar en welk(e)
2. wie, wat, welk(e) en wat voor (een)
3. wie, welk(e), wat voor (een) en hoe
4. wie, welk(e), wat voor (een) en waarom

Onbepaald voornaamwoord

Duidt een persoon of ding aan,  maar zegt niet precies wie of wat.

Een onbepaald voornaamwoord is alles, (n)iets, iedereen, alle(n), (n)iemand, men(igeen), het, (zo)iets, elk(e), ieder(e), menig(e), ene, (een) zekere, ander(e), vele(n), wat. Het is een woord dat verwijst naar een persoon of zaak die niet bepaald is. Je kunt dit voornaamwoord ook zelfstandig gebruiken.

Heeft iedereen nog wat moois gekocht op vakantie?

Dit is alles wat men heeft meegenomen. 

Wederkerend voornaamwoord

Een speciaal soort persoonlijke voornaamwoorden zijn de wederkerende voornaamwoorden.

Wederkerende voornaamwoorden zijn:

	enkelvoud	meervoud
1e pers	me (mij)	ons
2e pers	je, u, zich	je, u, zich
3e pers	zich	zich

Voorbeelden: Ik was me.

Jij vergist je.

Stelt u zich even voor.

Wederkerig voornaamwoord

2. Een tweede speciale soort van de persoonlijke voornaamwoorden zijn de wederkereige voornaamwoorden: elkaar, elkander, mekaar.

Voorbeeld: Zij geven elkaar een hand.