KL1P2 VNW - uitleg in de les

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Grammatica

voornaamwoorden

voornaamwoord

• een woord dat verwijst naar een persoon, dier of ding
• vervangt een (zelfstandig) naamwoord
• acht verschillende soorten
  

persoonlijk voornaamwoord

• duiden personen, dieren of dingen aan
• kunnen alleen zelfstandig gebruikt worden
• is in de zin het onderwerp, het lijdend voorwerp of het meewerkend voorwerp
• voorbeelden: wij, ik, haar, hun, 't

persoonlijk voornaamwoord

Let op: 

In de zinnen Het regent, het sneeuwt enz. is het een onbepaald vnw.

In zinnen als Dat is ons huis, jullie tuin, hun kamer enz. zijn de schuingedrukte woorden bezittelijk vnw (want: pers vwn kunnen alleen zelfstandig gebruikt worden!).

bezittelijk voornaamwoord

• geeft een bezit aan
• kunnen zelfstandig en bijvoeglijk gebruikt worden
• staat meestal voor het zelfstandig naamwoord
• voorbeelden: uw, mijn, z'n

wederkerend voornaamwoord

• verwijst naar het onderwerp in de zin
• het onderwerp 'keert weer' (komt terug)
• voorbeelden: me, je, ons, zich
• voorbeeld: Ik schaamde me.

persoonlijk voornaamwoord

bezittelijk 

voornaamwoord

wederkerend 

voornaamwoord

mezelf

jezelf 

zichzelf

mijn 

jouw

onze

verwijst naar het onderwerp

geeft bezit aan of bij wie iets hoort 

vervangt vaak een zelfstandig naamwoord

ik

hij

u

ons

Is

 in de zin het onderwerp, het lijdend voorwerp of het meewerkend voorwerp

Wat gaat er mis bij 'Fijn dat ik jou juf mocht zijn'?

Wij verheugen ... (wederkerend voornaamwoord) alweer op de zomervakantie.

'Me broertje verveelt zich tijdens de coronacrisis'. 'Me' moet zijn ....

Bedenk een zin met een persoonlijk en bezittelijk voornaamwoord.

aanwijzend voornaamwoord

• wijst naar personen en zaken
• voorbeelden: die, deze, zulke
• voorbeeld: Pieter heeft dezelfde schoenen als ik.

betrekkelijk voornaamwoord

• verwijst naar personen en zaken die al eerder in de zin genoemd zijn
• Antecedent: datgene waarnaar verwezen wordt
• voorbeelden: die, dat, wie, wat
• voorbeeld: Heb jij het boek dat daar ligt ook gelezen?

aanwijzend voornaamwoord

betrekkelijk 

voornaamwoord

die 

wat 

hetgeen

wijst personen of dingen aan

deze 

die 

dat 

verwijst naar een woord dat eraan voorafgaat 

(= antecedent)

Benoem het aanwijzende voornaamwoord.

"Ik wil niet weggaan in m'n eentje,

maar deze avond is geen feestje."

Vul het juiste betrekkelijk voornaamwoord in:
Daar is het meisje van ... ik een e-mail kreeg.

Wat is het betrekkelijk voornaamwoord in de volgende zin? Het verlegen meisje dat ik zag.

Welke betrekkelijke voornaamwoorden gebruik je bij de-woorden?

vragend voornaamwoord

• vervangt een persoon of ding
• voorbeelden: wie, wat, welke, wat voor (een)
  
• voorbeeld: Wat voor telefoon heb jij? 

onbepaald voornaamwoord

• verwijst niet naar een specifieke persoon of ding
• algemene verwijzing
• voorbeelden: alles, niets, iemand, niemand

wederkerig voornaamwoord

• ook wel 'wederzijds' voornaamwoord
• geeft aan dat twee personen een wederzijdse handelilng uitvoeren
• voorbeelden: elkaar, elkander, mekaar

vragend voornaamwoord

onbepaald 

voornaamwoord

wederkerig

voornaamwoord

elkaar

mekaar

elkander

iemand 

sommige

iets

geeft aan dat twee personen een wederzijdse handeling verrichten

verwijst niet naar een specifiek persoon of ding

vervangt een persoon of ding

wie

wat 

welke

Noem twee vragende voornaamwoorden.

Bedenk een zin met een aanwijzend en vragend voornaamwoord.

Benoem het vragend voornaamwoord.

Wanneer kun je het beste beginnen met leren? 

vragend

voornaamwoord

aanwijzend voornaamwoord

Van

wie

is 

die

mooie

sjaal? 

vragend

voornaamwoord

aanwijzend voornaamwoord

Wat

heb

je

met

deze

boeken 

gedaan?

pers.vnw.

bez.vnw.

aanw.vnw.

vr.vnw.

betr.vnw.

je, haar, hij, zij

ik, me, ons

onze, uw, jouw

haar, zijn, mijn

wie, wat, welke

wat voor een

dat, die, zo'n, zulke

wat, dat, die, dit

Waar heb je nog vragen over?