Mavo 2 stappenplan lezen

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Onderwerp, deelonderwerp en hoofdgedachte, kernzinnen en deelonderwerpen, synoniem, tekstdoelen

Dit is de voorbereiding op de toets lezen

Wat gaan we doen vandaag?

voorbereiden op toets lezen na herfstvakantie

oefenquiz

oefentoets lezen

Leerdoelen

Ik weet wat een hoofdgedachte is in een tekst en hoe deze geformuleerd moet worden.

Ik weet het verschil tussen een hoofdgedachte en het onderwerp.

Ik weet wat tekstdoelen zijn en welke er zijn 

Ik weet wat kernzinnen zijn en waar deze in de alinea staan

Ik weet dat ik aan de hand van kernzinnen het deelonderwerp kan bepalen

Ik weet wat de volgorde is van het stappenplan lezen

Ik kan bewust deze stappen inzetten 

Paragraaf 2, blz 10 stappenplan lezen

Hoe lees je een tekst?

Welke stappen (onbewust/bewust) maak je bij het lezen van een tekst?

Doel les; beter leren lezen door bewuste stappen te maken

Te leren theorie, schrijf op!

Voor de toets leer je:

bladzijde 10

bladzijde 14

bladzijde 21

En lees deze Lessonup nog een keer door

De hoofdgedachte staat meestal...

1. aan het begin of einde van de tekst
2. in de titel of in het midden van de tekst
3. in het midden van de tekst

De hoofdgedachte is...

1. waar de tekst over gaat
2. wat in de titel staat
3. wat de schrijver over het onderwerp zegt

De hoofdgedachte is altijd...

1. een woord
2. een zin
3. een woord of een zin

Een tekst heeft...

1. altijd een hoofdgedachte
2. niet altijd een hoofdgedachte
3. nooit een hoofdgedachte

Het onderwerp van de tekst noem je...

1. altijd in de hoofdgedachte
2. soms in de hoofdgedachte
3. nooit in de hoofdgedachte

De hoofdgedachte...

1. kan een vraag zijn
2. is altijd een vraag
3. is nooit een vraag

Wat de schrijver aan de lezer over het onderwerp wil vertellen is...

1. de titel
2. de inhoud
3. de hoofdgedachte

Je moet de tekst helemaal lezen...

1. om de hoofdgedachte te vinden
2. om het onderwerp te vinden
3. om te weten waar het over gaat

De hoofdgedachte is hetzelfde als het onderwerp.

1. Waar
2. Niet waar

Het verschil tussen onderwerp en hoofdgedachte is...

1. hoofdgedachte is een woord, onderwerp een zin
2. Het onderwerp is een of enkele woorden, de hoofdgedachte is een zin
3. De hoofdgedachte is de kernzin, het onderwerp staat in de titel.
4. De hoofdgedachte komt in elke tekst voor, onderwerp niet

De hoofdgedachte van een tekst is één volledige zin, die het belangrijkste samenvat wat in de tekst over het onderwerp gezegd wordt.

Staat de hoofdgedachte van een tekst altijd letterlijk in de tekst?

1. ja
2. nee

Onderwerp en hoofdgedachte:
Wat is een deelonderwerp?

1. Samenvatting van een deel van de tekst
2. Een voorbeeld uit de inleiding
3. De laatste zin van een alinea
4. Onderwerp van een deel van de tekst

Geef aan of deze zin een hoofdgedachte of onderwerp is:
De belasting op vliegtickets moet omhoog.

1. Hoofdgedachte
2. Onderwerp

Gaat het in onderstaande zin om een hoofdgedachte of een onderwerp?
Franse kazen en Duitse worsten

1. hoofdgedachte
2. onderwerp

Onderwerp en hoofdgedachte:
Wat kan géén hoofdgedachte zijn?

1. Jongetje stoot beeld van 4.000 euro om en moet betalen.
2. Honden troosten kinderen na aanslag in VS.
3. Doden in China
4. Kangoeroe huppelt door weiland op Texel.

Gaat het in onderstaande zin om een hoofdgedachte of een onderwerp?
De nieuwste film van James Bond is de moeite waard.

1. hoofdgedachte
2. onderwerp

Wat is het onderwerp van de tekst?

Wat is de hoofdgedachte van de tekst?

1. Wetenschappers in Schotland hebben iets onderzocht.
2. Er is iets bijzonders gebeurd op het Schotse eiland Skye.
3. Aan de Schotse kust zijn honderden pootafdrukken van dino's gevonden.
4. De pootafdrukken van dinosaurussen zijn 170 miljoen jaar oud.

Wat is de hoofdgedachte?

De hoofdgedachte = ?

1. Man vindt vogelspin in fruit, dit is vrij uniek.
2. Arnhemmer Bart van den Akker houdt van druiven.
3. Albert Heijn vindt de vondst van een vogelspin uitzonderlijk.
4. De vrouw van Bart van den Akker koopt druiven.

Tekstdoelen, kernzinnen en deelonderwerpen

Tekstdoelen van een schrijver kunnen zijn: informeren, amuseren, instrueren, overtuigen, overhalen

Kernzinnen zijn de belangrijkste zinnen van een alinea. Hierin staat de belangrijkste informatie van een alinea. Deze kernzinnen staan óf bovenin de alinea óf onderin 

Aan de hand van de kernzin kun je de deelonderwerpen bepalen

TEKSTVERBANDEN

• Je weet wat tekstverbanden zijn en wat signaalwoorden zijn;

• Je kunt vier verschillende tekstverbanden herkennen aan de hand van signaalwoorden;

• Je kunt het chronologische, opsommende, tegenstellende en toelichtende verband in een tekst herkennen.

Samenhang

In een goede tekst hangen woorden, zinnen en alinea's met elkaar samen. Dit betekent dat ze goed op elkaar aansluiten.

Ik ga naar school. Huiswerk maken is zo vermoeiend. Lekker slapen. 

In de bovenstaande zin zit geen samenhang. 

Er is dus geen VERBAND.

Ik ga naar school. ____________ ga mijn huiswerk maken. Huiswerk maken is echt vermoeiend. ____________ ik moe ben ga ik maar vroeg naar bed om lekker te slapen. 

Ten eerste

Daarna

Daarom

Omdat

Samenhang

Een samenhang in een tekst noemen we een verband. Tekstverbanden kun je herkennen aan signaalwoorden. Signaalwoorden geven dus de samenhang 

van een tekst aan. 

Een tegenstellend verband beschrijft gebeurtenissen in de juiste tijdsvolgorde.

1. Juist
2. Onjuist

Welke signaalwoorden horen bij een opsommend verband?

1. vroeger, later, nu, eerst, daarna, vervolgens
2. maar, tegenover, daarentegen, toch
3. ten eerste, ook, verder, en
4. bijvoorbeeld, zo, zoals, denk aan

Hoe noemen we de samenhang in een tekst?

Voorbeelden van de tekstverbanden

Chronologisch verband

Als ik naar school ga moet ik eerst met de fiets naar het busstation, dan met de bus naar Appingedam en vervolgens nog 5 minuten lopen. 

Opsommend verband

Om te beginnen vind ik dit boek erg vervelend om te lezen. Verder zou ik graag een ander thema kiezen. 

Tegenstellend verband

Ik vind pizza erg lekker, maar ik eet het niet zo vaak. 

Toelichtend verband

Ik houd heel erg van sporten, zo voetbal ik 2x in de week en tennis ik 1x in de week. 

Welk verband herken je in de tekst:
Het begint met een idee voor een game. Eerst maken de tekenaars figuren die bij een spel passen. Daarna wordt er een kartonnen bordspel van de game gemaakt. Vervolgens gaan de programmeurs aan de slag.

1. Chronologisch verband
2. Opsommend verband
3. Tegenstellend verband
4. Toelichtend verband

Welk verband herken je in de tekst: Met Jantine op haar rug kan het paard draven en galopperen. 'Maar vandaag niet, want door de regen is het weiland te nat.'

1. Chronologisch verband
2. Opsommend verband
3. Tegenstellend verband
4. Toelichtend verband.

• Je weet wat tekstverbanden zijn en wat signaalwoorden zijn;
  

• Je kunt vier verschillende tekstverbanden herkennen aan de hand van signaalwoorden;
  

• Je kunt het chronologische, opsommende, tegenstellende en toelichtende verband in een tekst herkennen.

Noteer in je eigen woorden wat een tekstverband is.

Noteer in je eigen woorden wat een signaalwoord is.

Chronologisch verband

Sleep de signaalwoorden naar het juiste tekstverband

Opsommend verband

Toelichtend verband

Tegenstellend verband

Ten eerste

zo

nu

binnekort

maar

vroeger

en

ook

zoals

toch

Aan de slag

Maken oefentoetsen lezen en gebruik daarbij ook de theorie op blz 21 van je boek (theorie signaalwoorden en tekstverbanden)

Klaar? Verder met blz 94 opdracht 1

Werken:

Maak van blz. 102 t/m 104 opdr. 1 + 2

Let op: Geef antwoord in hele zinnen.