Genocide Stanton

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3-6

Klassikale opdracht

Acht fases van genocide, Stanton

Holocaust

In deze les ga je leren hoe de Holocaust tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft plaatsgevonden en kijk je naar het verloop. De Holocaust is een voorbeeld van een volkenmoord, ook wel genocide genaamd. De Holocaust was een heel proces. Het begon klein, maar het werd steeds systematischer en effectiever. Het verloop van een genocide kun je in acht fases verdelen. 

opdracht: drietallen (niet)

Maak een groepje met twee andere leerlingen. Lees samen alle acht fases op de volgende pagina door. Wat jullie niet snappen, vragen jullie aan je leraar.

Bekijk alle bronnen, bestaande uit afbeeldingen en teksten, en neem nummer 1 t/m 19 op jullie opdrachtenblad.

Jullie gaan nu de acht fases koppelen aan de bronnen en jullie leggen uit waarom. Jullie keuzes moeten jullie aan de hand van minimaal één bronelement per bron uitleggen.

Leg nu de bronnen op de volgorde van de fases.

Als laatste:

Klassikale bespreking met de docent

fase 1: Classificatie

Classificatie

Categorisering van ‘groepen’ mensen, wij en zij, etnisch, raciaal, cultureel, religieus of nationalistisch.

fase 2: Symbolisatie

Symbolisatie

Benoemen en vastleggen van ‘uiterlijke’ en etnische verschillen of herkenbaar maken van de andere groep door symbolen.

fase 3: Dehumanisatie

Dehumanisatie

Ontkenning van de menselijkheid van de andere groep, bijvoorbeeld door of ontmenselijking het gebruik van medisch jargon (ziektekiemen) of dierennamen (ratten, kakkerlakken). Vernietiging van identiteit.

fase 4: Organisatie

Organisatie

Genocide komt voort uit collectieve actie die voorbereiding vergt: er moeten manschappen en wapens zijn, en een bepaalde sociale organisatie (hiërarchie, bureaucratie).

fase 5: Polarisatie

Polarisatie

Extreme groepen komen tegenover elkaar te staan, waarbij alle nuance of gematigdheid een bedreiging is. Degenen met een gematigd standpunt vormen de grootste bedreiging voor de dadergroep.

fase 6: Voorbereiding

Voorbereiding

Daaronder valt identificatie, onteigening van bezit, concentratie of verzamelen, en transport.

fase 7: vernietiging

Vernietiging

Vermoorden van leden van de groep, ook kinderen, ‘zuivering’. Ook materiële vernietiging, materiele cultuur, bezit.

fase 8: ontkenning

Ontkenning

Het laatste stadium van elke genocide is ontkenning, graven worden verborgen, bewijsmateriaal vernietigd, ‘het verhaal’ wordt aangepast, sterftecijfers naar beneden bijgesteld, verzachtende omstandigheden aangevoerd (‘het was oorlog’), en er wordt gediscussieerd of de daad wel binnen de precieze juridische definitie van genocide.

Antwoorden 

foto 1

In oktober 1941 ging de film 'De eeuwige Jood' in première. In deze antisemitische 'documentaire' werden Joden vergeleken met ratten die uitgeroeid moesten worden.

foto 2

Het huwelijk van Salomon Schrijver, geboren in Amsterdam op 25 mei 1917.

Het echtpaar werd naar het vernietigingskamp Sobibor in Polen gedeporteerd en daar op 9 juli 1943 vermoord. Zij dragen de 'Jodenster'.

foto 3

Transport naar Polen uit Westerbork in beestenwagens, mei 1943.

foto 4

SA-man

foto 5

plattegrond Kamp Westerbork

antwoorden 

foto 1  Dehumanisatie

foto 2  Symbolisatie

foto 3 Voorbereiding

foto 4 Organisatie

foto 5 Voorbereiding

Foto 6

Crematorium in Kamp Westerbork

foto 7 

Joden uit de gemeente moeten hun rijwielen met inbegrip van reservebinnen- en buitenbanden uiterlijk op 24 juni 1942 ingeleverd hebben.

foto 8

Persoonsbewijs met de J van Jood erin gestempeld.

foto 9

De Neurenberger wetten, geïnspireerd door de rassenleer ('eugenetica')

foto 10

Hier wordt een Jood als rat afgebeeld.

foto 11

organisatie van de SS

antwoorden (2)

foto 6 Vernietiging

foto 7 organisatie of voorbereiding

foto 8 classificatie of symbolisatie

Foto 9 classificatie of voorbereiding

foto 10 Dehumanisatie

foto 11 organisatie

foto 12

Duitse SA mannen die oproepen om niet bij Joden te kopen 

foto 13

De Neurenberger rechtszaken om de Nazi-kopstukken te berechten. Vele Nazi-kopstukken proberen eronder uit te komen. 

foto 14

In het getto in Warschau in de rij staan voor eten. 

bron 15

Tekst 1

Dagboekfragment van een Holocaust overlever, Helga Weiss (Bron: VPRO, 2012)

Net op tijd

 ‘Op een dag werden we opgeroepen voor “transport naar het Oosten”. We wisten niet waarheen, maar wel dat het erg was.’ Voor haar deportatie naar Auschwitz, oktober 1944, geeft ze het dagboek en haar tekeningen aan haar oom, die in het kamp een baantje bij de administratie heeft. Hij metselt het pakket achter een steen. Kort na de oorlog krijgt ze het pakketje terug, en schrijft en tekent ze het donkerste deel van haar jeugd, in de kampen Auschwitz, Freiberg en Mauthausen. ‘Bij aankomst in Auschwitz werd mijn nieuwe schrift direct in beslag genomen. Net als al mijn andere spullen. Toen kon ik niet meer tekenen en schrijven.’ (...)

bron 16

Tekst 2 Helga Weiss over haar aankomst in Theresienstadt

Dagen later arriveerden Irena, mijn moeder, en ik een concentratiekamp.

Ik schrok me kapot. Ik zag rokende schoorstenen en ik dacht het een fabriek zou zijn, maar andere gevangen zeiden dat een crematorium was voor de lijken.

Sommigen maakten grappen. Een gevangene zei “morgen is roet op je neus van mij”. Een bewaker vertelde ons dat dit een vernietigingskamp is en dat wij hier dus dood zullen gaan.

We moesten ons uitkleden en we moesten onze hoofden laten scheren met 500 andere mensen in de kamer. Mama liet zich eerst scheren. (...) De dood was nooit ver weg in het kamp. Op een dag werden een paar kinderen naar de gaskamers geleid. Ik vluchtte snel naar mijn barak om me te verstoppen.

foto 17

Het Warschau Getto 

foto 18

Mensen die protesteren dat de Holocaust een grote leugen zou zijn. 

foto 19

De Holocaust met kogels.

antwoorden (3) 

Foto 12 classificatie

foto 13 ontkenning

foto 14 voorbereiding

foto 15 vernietiging (of voorbereiding)

foto 16 vernietiging

foto 17 voorbereiding

foto 18 ontkenning

foto 19 vernietiging

volgorde: (niet)

1. bij Classificatie bron 4/8/9/12
2. bij Symbolisatie bron 2/4/8
3. bij Dehumanisatie bron 1 en 10
4. bij Organisatie bron 4/7/11
5. bij Polarisatie bron 4
6. bij Voorbereiding bron 3/5/7/9/14/15
7. bij Vernietiging bron 6/15/16/19
8. bij Ontkenning bron 13 en 18