§6.3 oplosmiddelen 3V

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

§6.3 Oplosmiddelen

Leerdoelen

•  verschillende oplosmiddelen kennen
• definitie, kenmerken en voorbeelden kennen van zure - en basische oplossingen.
• Hoe meet je de pH?

Oplosmiddelen

In chemische fabrieken kunnen er makkelijk gassen en vloeistoffen vervoerd worden door leidingen en buizen heen. Het vervoeren van vaste stoffen gaat een stuk lastiger. 

Door deze stoffen eerst op te lossen in een vloeistof, zijn ze makkelijker te vervoeren.

Water als oplosmiddel

Een veel gebruikt oplosmiddel is water: Water heeft een groot oplosvermogen. Dat houdt in dat er veel en veel verschillende stoffen in water kunnen oplossen.

Water is zelfs zo'n veel voorkomend oplosmiddel, dat wanneer een stof opgelost is in water, het een eigen toestand heeft.

Water als oplosmiddel

We kennen de 3 fases en hun notatie: (g) (l) en (s).

Wanneer een stof opgelost is in water, heeft dat ook een eigen notatie: (aq)

We kunnen een stof die opgelost is in water noteren met (aq).

Geef de reactievergelijking van het oplossen van sacharose in water:

Water als oplosmiddel

De vergelijking van het oplossen van sacharose in water is als volgt:

C₁₂H₂₂O₁₁ (s) -> C₁₂H₂₂O₁₁ (aq)

Andere eigenschappen

• Oplosvermogen groot 
  
• Dichtheid: Vaste fase grotere dichtheid dan vloeibare fase (bij water is dit andersom, ijs drijft op water!!)
  
• Soortelijke warmte: Energie die nodig is om een graad te stijgen in temperatuur (soortelijke warmte is hoog voor water)
  
• Hoog Kookpunt: 373K, hoog in vergelijk met andere stoffen
  
• Zuurgraad: water is neutraal
  

Zuurgraad: Hoe zuur een oplossing is, wordt aangegeven met de zuurgraad: de pH.

zuren

• pH < 7 
  
• Smaken zuur 
  
• Sterke zuren kunnen ontkalken + roest verwijderen
  


• Zuren reageren met basische stoffen (dat noem je neutraliseren)
  
• Vb: azijn, maagzuur, wc-ontkalker

basen

• pH > 7 
  
• voelen vettig aan
  
• Sterke basen kunnen  vettig vuil verwijderen
  


• Basen reageren met zure stoffen (dat noem je neutraliseren)
  
• Vb: zeep, ammoniak

Indicator

• Stof die van kleur verandert in een zure/basische oplossing.
  
• Te gebruiken om de zuurgraad te bepalen.

zuren/basen

Welke stof is een zuur?

1. azijn
2. soda
3. gootsteenontstopper
4. water

Welk van de onderstaande schoonmaakmiddelen is een zuur schoonmaakmiddel?

1. Groene zeep
2. Ammonia
3. Gootsteenontstopper
4. wc ontkalker

Met een zuur schoonmaakmiddel kan ik?

1. vet verwijderen
2. de vaat wassen
3. ramen lappen
4. kalk verwijderen

Wat is de zuurgraad (pH) van water

1. 0
2. 7
3. 10
4. 14

Andere oplosmiddelen

Niet alles lost op in water, dus er zijn ook andere oplosmiddelen nodig.

Vanwege veiligheid en milieu is het belangrijk om een niet of nauwelijks giftig oplosmiddel te kiezen.

Zelf aan de slag

lezen: blz 188-191

maken: 25, 27, 34 en 30C-G

Uitwerking

Uitwerking

Welke 2 zure stoffen heb je thuis?

Welke 2 basische stoffen heb je thuis?