2025-05-21 Menstruatiepijn en een goed zelfzorg advies

• BSP apothekersassistenten
• MBO
• Studiejaar 1

2023-05-31 Menstruatiepijn in de zelfzorg

• Menstruatiepijn in de zelfzorg

Dit plaatje geeft al duidelijk weer waar we het vandaag over gaan hebben. 

Regels voor succes:

-  Je bent op tijd in de les.

- Je zorgt dat je de benodigde lesmaterialen bij je hebt           laptop mee

- Je telefoon staat op stil en zit in je tas, 

- Je tas staat op de grond. 

- Je hebt geen oortjes/koptelefoons.

- Je hebt luistert tijdens de uitleg.

- Je hebt respect voor jouw medestudenten en docent

anders pas ik even op je telefoon 

Programma & Lesdoelen  

• Vragen van jullie
• Uitleg menstruatiepijn
• Opdracht menstruatiepijn
• Lesevaluatie

Lesdoelen:

- Ik ken de begrippen primaire en secundaire dysmenorroe

- Ik ken de symptomen van primaire en secundaire dysmenorroe

- Ik weet welke niet medicamenteuze adviezen ik dien te geven bij menstruatiepijn

- Ik kan uitleggen op welke manier NSAID's werken bij primaire dysmenorroe

- Ik weet wanneer ik iemand naar de huisarts dien te verwijzen

 

KD = Kwalificatiedossier

Kerntaak 1 Voert geïndividualiseerde farmaceutische patiëntenzorg uit

W1 - Neemt de zorgvraag aan

W2 - Voert medicatiebewaking uit

W3 - Verzorgt uitgifte van medicijnen

W4 - Geeft instructie over medicatiegebruik

W5 - Verwerkt patiëntgerelateerde informatie en administratie

Kerntaak 2 Verleent niet-receptgestuurde zorg aan de patiënt

W1 - Adviseert over gezondheid en preventie

W2 - Geeft zelfzorgadvies

Kerntaak 3 Biedt productzorg

W1 - Stelt voorgeschreven geneesmiddelen beschikbaar

W2 - Stelt op maat gemaakte geneesmiddelen beschikbaar

W3 - Zorgt voor logistiek en beheer

Kerntaak 4 Werken aan kwaliteit en deskundigheid

W1 - Werkt aan de eigen deskundigheid

W2 - Werkt aan bevorderen en bewaken van kwaliteitszorg

W3 - Werkt multidisciplinair samen en stemt werkzaamheden af

KD = Kwalificatiedossier

Welke vragen heb jij nog over de toets?

Komende vrijdag is de toets over logistiek en OAC. 

Feiten over menstruatie

- Menstruatie begint tussen 11e em 15e levensjaar.

- Gemiddelde menstruatiecyclus duurt 28 dagen (21-35 dagen).

- Het eerste jaar meestal geen eisprong, cyclus veelal nog onregelmatig en ook geen  

  menstruatiepijn.

- In de overgang wordt de menstruatiecyclus onregelmatig, bloedingen duren soms langer.

- Spotting = gering bloedverlies enkele dagen voorafgaand of nagevolgd van de cyclus.

- Doorbraakbloeding = tussentijdsebloeding, bloeding tussen twee menstruatiecyclussen in.

- Menopauze = laatste menstruatie, dit is pas vast te stellen na 12 mnd  

Als de vrouw een anticonceptiepil gebruikt, is er geen sprake van een menstruatiecyclus.

Niet waar

Waar

Waar

Menstruatiepijn

• Primaire dysmenorroe → klachten tijdens de menstruatie zonder aantoonbare oorzaak.

Vlak voor of tijdens de menstruatie (veelal eerste 2 dgn), hevigst bij meisjes van 14-18 jaar.

Dit ontstaat meestal binnen 2 jaar na de eerste menstruatie 

•  Secundaire dysmenorroe → kan ook voorkomen in andere periode van de menstruatie en  verergeren tijdens de menstruele cyclus. Vaak een onderliggende oorzaak, na het 25ste levensjaar.

   Onderliggende oorzaken kunnen zijn: 

   - IUD = koperspiraal

   - ontsteking van de eileiders

   - vleesboom 

   - endometriose

 

Wat betekent zonder aantoonbaar?

Bij secundaire dysmenorroe kan de pijn ook optreden tijdens geslachtsgemeenschap.

Vleesboom =  een soort bal van spiercellen en bindweefsel. · Het zit in de spierlaag van de baarmoeder

Endometriose = zit er weefsel dat lijkt op baarmoeder-slijmvlies buiten uw baarmoeder. Bijvoorbeeld op uw eierstokken of eileiders.

Primaire dysmenorroe → zelfzorgadvies

Symptomen van menstruatiepijn

• Pijn in de onderbuik, veelal een combinatie van steken en krampen die doortrekt naar de rug of de benen, vlak voor of tijdens de menstruatie
  
• Misselijkheid, opgeblazen gevoel en diarree (soms)       (maag-darmklachten)
  
• Hoofdpijn, moeheid en prikkelbaarheid, en emotioneel zijn (soms)
  
• Pijnlijke borsten (soms)
  
• Duizeligheid (soms)
  

De pijn ontstaat door het samentrekken van de baarmoeder

Welke klachten worden er ervaren bij menstruatiepijn?

Persoonlijk mis ik pijn die doorstraalt naar de rug.

Door het samentrekken van de baarmoeder kan het slijmvlies het lichaam verlaten.

Niet medicamenteuze adviezen

• Zorg voor rust en ontspanning.
  
• Als de pijn ook uitstraalt naar de rug kunnen oefeningen de onderrug ontspannen. Bijvoorbeeld door op handen en knieën gezeten de rug beurtelings langzaam hol en bol te maken.
  
• Een warme kruik op onderrug of buik.
  
• Een warm bad.
  
• Massage van de onderrug.

Wat doe jij om minder pijn te ervaren?

Medicamenteuze adviezen

EERSTEKEUZEMIDDELEN: NSAID'S (analgetisch, antipyretisch en anti-inflammatoir)

• DICLOFENAC 
• IBUPROFEN
• KETOPROFEN
• NAPROXEN 

 

Natuurlijk eigen merk apotheek verkopen!

Als de pijn na 1-2 dagen gebruik van een NSAID, in voldoende hoge dosering, niet minder wordt, klant naar de huisarts verwijzen. 

Mogelijkheden dan: anticonceptiepil of levonorgestrelspiraal

Let op: niet iedere NSAID mag bij ieder leeftijd gegeven worden 

Verschillende adviezen voor NAID's

Zie voor de doseringen en leeftijdsgrenzen > Zelfzorg > Zelfzorgmiddelen > Inhoud > NDAID's. 

Hier staan ook de UA vragenlijsten voor NSAID's

1

2

3

kennisbank.knmp.nl

Waarom is een NSAID eerste keuze bij menstruatiepijn ?

Hoe zat dat ook alweer met de werking van NSAID's ?

Wat is de werking van prostaglandines? 

Onder invloed van prostaglandines worden de volgende lichaamsprocessen o.a. geactiveerd:

- pijngevoeligheid van de pijnsensoren ↑

- ontstekingsproces ↑

- lichaamstemperatuur  ↑

- maagbescherming

- samentrekken baarmoederspierweefsel ↑

- trombocytenaggregratie ↑ 

- uitscheiding H2O en Na+ ↑

Prostaglandines zijn hormoonachtige stoffen, die bij veel processen in het lichaam zijn betrokken. 

 

Wanneer naar de huisarts verwijzen

• Als er een vermoeden is van secundaire dysmenorroe.
  
• Bij menstruatiepijn die ontstaat op oudere leeftijd.
  
• Als de pijn elke maand erger wordt.
  
• Als de pijn anders aanvoelt dan gewoonlijk.
  
• Als er naast menstruatiepijn ook andere klachten zijn, zoals hevig en/of onregelmatig     bloedverlies.
  
• Als de klant ongerust is.

 

Afgeraden middelen

Voor premenstrueel syndroom = klachten in de twee weken voorafgaand aan de menstruatie, wordt soms pyridoxine en teunisbloem gebruikt. Werking is niet bewezen.

Pyridoxine = vitamine B6

 

Zelfzorg aan de balie

Bij kinderen tussen 12-16 jaar beleid apotheek volgen, dit navragen op stage

Wat doe jij wanneer je een jonge vrouw van tussen de 12-16 jaar aan de balie hebt staan?

Rechten minderjarigen

De rechten van minderjarigen zijn de afgelopen decennia op internationaal niveau uitgewerkt, onder andere in het Verdrag inzake de rechten van het kind dat in 1989 door de Verenigde Naties werd aanvaard. 

WGBO           wie de arts moet informeren en om toestemming vragen voor een medische behandeling, hangt af van de leeftijd van de minderjarige patiënt:

• Bij kinderen tot 12 jaar is de toestemming van de ouders/voogden vereist. Toestemming van het kind is niet nodig, maar deze heeft wel recht op informatie. De arts moet de voorlichting afstemmen op het bevattingsvermogen van het kind.
  
• Bij jongeren van 12 tot 16 jaar is de toestemming van de ouders/voogden en van de jongere zelf vereist. In twee uitzonderingsgevallen is de toestemming van alleen de jongere voldoende.
  

       Als het niet behandelen van de jongere voor hem ernstig nadeel oplevert (denk aan geslachtsziekte).

       Als de behandeling de weloverwogen wens is van de jongere (denk aan abortus, vaccinatie).

• Jongeren vanaf 16 jaar beslissen zelfstandig en hebben een zelfstandig recht op informatie.

In twee uitzonderings gevallen dient de arts de ouders/voogden in beginsel wel te informeren, maar het goed hulpverlenerschap kan met zich meebrengen dat zij over de behandeling niet worden geïnformeerd. Dit kan het geval zijn als de gezondheid of de veiligheid van het kind in gevaar zou komen als de arts de ouders/voogden wel zou inlichten, bijvoorbeeld omdat het kind dan van behandeling zou afzien. Ook dient de jongere zelf naar zijn/haar bevattingsvermogen te worden geïnformeerd over de behandeling.

https://www.knmg.nl/actueel/dossiers/zorg-voor-mensen-in-een-kwetsbare-positie/rechten-minderjarigen

Ik heb voldoende kennis opgedaan voor de toets

Ja kom maar op met die toets

Nee ik denk het (nog) niet