3.1 Zintuigen en prikkels

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

Hoofdstuk 3 Waarnemen

Leerdoelen 3.1 - Zintuigen en prikkels

- Kun je de zintuigen in je lichaam benoemen en uitleggen welke prikkel ieder zintuig opvangt?

- Kun je uitleggen hoe je lichaam op prikkels reageert?

- Kun je uitleggen hoe impulsen van zintuigen en hersenen door je lichaam gaan?

Havo:

- Kun je uitleggen hoe de hersenen impulsen van zintuigen verwerken?

Welke zintuigen heb je?

• Lichtzintuig in je oog, gezichtszintuig
  
• Gehoorzintuig in je oor
  
• Reukzintuig in je neus
  
• Smaakzintuig in je tong
  
• Warmte-, koude-, pijn, en tastzintuigen in je huid.
  

Lichtzintuig

In je oog zit het lichtzintuig (of gezichtszintuig).

Deze vangt licht op waardoor je kunt zien.

Gehoorzintuig

In je oor zit het gehoorzintuig.

Deze vangt geluid op waardoor je kunt horen.

Smaakzintuig

In je mond zitten smaakzintuigen.

Deze vangen smaakstoffen op waardoor je kunt proeven.

Geurzintuig

In je neus zit het reukzintuig.

Deze vangt geurstoffen op waardoor je kunt ruiken.

Tastzintuig

In je huid zit het tastzintuig.

Hiermee kun je voelen wat de vorm is; of het zacht of hard is; of het plakkerig is; enz.

Warmtezintuig

In je huid zit ook het warmtezintuig.

Hiermee kun je voelen of het/iets warm is.

Koudezintuig

In je huid zit ook het koudezintuig.

Hiermee kun je voelen of het/iets koud is.

Pijnzintuig

In je huid zit ook het pijnzintuig.

Hiermee kun je voelen of het/iets pijn doet.

Je zintuigen vangen prikkels op.

Welke zintuigen in de huid worden in het volgende filmpje geprikkeld?

De zintuigen sturen signalen naar de hersenen.

Zenuwstelsel

Bestaat uit:

- Zenuwen

- Ruggenmerg

- Hersenen

Hoe reageert je lichaam op een prikkel?

1. Zintuigen zetten prikkels om in impulsen.
   
2. Impulsen gaan via zenuwen naar je hersenen.
   
3. Daar word je je bewust van je waarnemingen.
   
4. Je hersenen bepalen hoe ze op de prikkel reageren.
   
5. Via zenuwen sturen je hersenen impulsen naar je lichaam.
   
6. Je lichaam reageert.

Aan de slag

1. Maak deze LessonUp (vragen) die klaarstaat in de klasLessonUp.

2. Maak de werkboekopdrachten paragraaf 3.1 , kijk ook na (via de studiewijzer nakijkmodel)

Wat is de functie van een zintuig?

1. Een zintuig neemt prikkels waar.
2. Een zintuig zet prikkels om in berichten voor de hersenen.
3. Een zintuig geeft berichten door aan de hersenen.
4. Een zintuig neemt berichten waar.

Koppel de juiste prikkel aan het juiste zintuig

Lichtzintuig

Reukzintuig

Smaakzintuig

Gehoorzintuig

Licht

Geur

Geluid

Stoffen in voedsel

Wat is een prikkel?

1. een elektrisch signaaltje door een zenuw
2. een verandering in de omgeving
3. een verandering in de omgeving die je kunt waarnemen
4. een elektrisch signaaltje door de zenuw die je kunt waarnemen

Tekst

licht zintuig

gehoor zintuig

reuk zintuig

tast  zintuig

smaak zintuig

Welk woorden horen bij welk zintuig?

Het zicht

De tastzin

De reuk

voelen

zien

ogen

neus

ruiken

handen

Je hebt verschillende zintuigen.
Bij welk orgaan hoort het gezichtszintuig?

1. mond
2. neus
3. oog
4. oor

Wat is GEEN zintuig in je huid?

1. Warmte zintuig
2. Voelzintuig
3. Tastzintuig
4. Drukzintuig

Wat is een impuls?

1. een elektrisch signaaltje door een zenuw
2. een verandering in de omgeving
3. een verandering in de omgeving die je kunt waarnemen
4. een elektrisch signaaltje door de zenuw die je kunt waarnemen

Geef de juiste volgorde.

1. Prikkel-zintuig-hersenen-reactie
2. Gedrag-hersenen-prikkel
3. Prikkel- zintuig- reactie-hersenen
4. Zintuig-reactie-prikkel

In welk deel van je lijf beslis je wat je gaat doen nadat je een prikkel hebt ontvangen?

Uitwendige prikkels

Inwendige prikkels

licht

kou

dorst

geur

geluid

honger

spierpijn

hormonen

Via welke route gaat een prikkel naar de hersenen?

1. prikkel -> impuls -> zenuw -> hersenen
2. prikkel -> zintuig -> impuls -> zenuw -> hersenen
3. prikkel -> zenuw -> impuls -> hersenen
4. prikkel -> zintuig -> zenuw -> impuls -> hersenen

Annette pakt haar pen op.
Zij voelt haar pen, doordat in de tastzintuigen impulsen ontstaan.

1. Juist
2. Onjuist

Een zintuig reageert op invloeden vanuit de omgeving. Hoe noemen we zo'n invloed ook wel?

1. Waarnemen
2. Pijnpunt
3. Prikkel
4. Impuls

Julian zit in de bioscoop en heeft net een bak popcorn gekocht. Tijdens de film begint hij van de popcorn te eten. Hij proeft zoet en zout tegelijk.
Welke zintuigen heeft Julian allemaal gebruikt in die korte tijd dat hij in de bioscoop is?

1. licht-, gehoor-, smaak- en reukzintuig
2. licht-, gehoor-, smaak-, reuk- en tastzintuig
3. licht-, gehoor- en smaakzintuig
4. licht-, gehoor-, smaak- en tastzintuig

Wanneer wordt je bewust van een prikkel?

1. wanneer de prikkel wordt opgevangen door een zintuig
2. wanneer de prikkel wordt omgezet in impulsen
3. wanneer de impulsen in je hersenen komen
4. wanneer de prikkel in je hersenen komt

zenuwen

ruggenmerg

hersenen