Samenvating les

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Stoommachine

rond 1764 

• De eerste werkende stoommachine van de Industriële Revolutie kwam rond 1700
• Pas door de verbeteringen van James Watt kon de stoomachine pas echt worden ingezet

Veranderingen door 

de stoommachine 

• Leegpompen van mijnen, waardoor je dieper de grond in kunt (grondstoffen)
• Oude energiebronnen (wind-, spier- en waterkracht) worden langzaam vervangen
• Stoommachine is overal te plaatsen, niet alleen aan het water

Industriële Revolutie

1750-1900

• 
  
• 
  
• 
  
• Door de komst van de machines verandert de manier waarop mensen produceren: van handmatig naar machinaal
• De verandering noemen we de Industriële Revolutie

Werk in de eerste fabrieken

19e eeuw honderdduizenden mensen trokken naar industriegebieden.

Slechte arbeids- en leefomstandigheden.

In huisnijverheid konden mensen zelf werktempowerk bepalen, maar in fabrieken bepalen de baas en de machines.

Fabrieksbazen wilden zoveel mogelijk winst maken (lange werkdagen en lage lonen).

 

Werk in de eerste fabrieken

Arbeidsomstandigheden

• Lage lonen
• Lange werkdagen (alleen zondag vrij)
• Eentoning en ongeschoold werk. Vrouwen en kinderen werkten ook (nog minder loon)
• Veel ongelukken in fabrieken en mijnen (vrijwel geen veiligheidsmaatregelen)
  
• Smerige lucht en oorverdovend lawaai
• Protesteren of demonstreren had weinig zin. Je werd ontslagen.
  

Wonen bij de fabriek

Eerste industriegebieden ontstonden in Noordwest-Engeland.

Eerste fabrieken werden gebouwd naast snelstromende rivieren, bij havens, dichtbij steenkool- en ijzerertsvelden.

Urbanisatie

Landelijke gebieden veranderden in industriegebieden met grote, dichtbevolkte steden.

Fabrieksarbeiders woonden in arbeiderswijken dichtbij de fabrieken.

Wonen bij de fabriek

Bijna geen openbaar vervoer. Infrastructuur verbeterde door spoorlijnen. Vervoer grondstoffen en producten.

Leefomstandigheden:

• Luchtvervuiling, smerige straten en geen riolering
• Geen schoon drinkwater en slechte hygiëne
• Cholera en andere besmettelijke ziekten
  
• Gemiddelde leeftijd laag en hoogte sterfte onder baby's en peuters.

Twee werelden

Drie sociale groepen: rijke burgers  middenklasse en fabrieksarbeiders.

Leefomstandigheden rijke burgers (fabrikanten, bankiers and advocaten):

• Leefden in buitenwijken, in ruime huizen met een tuin
• Schonere straten en betere hygiëne
  
• Goede scholen en mooie parken

 

Twee werelden

Middenklasse (geschoold kantoorpersoneel en winkeliers) had het iets beter dan arbeiders.

Fabrieksarbeiders vormden de grootste groep. Lage lonen, weinig bezit en geen onderwijs.

Eind 19e eeuw lichte verbetering leef- en werkomstandigheden van arbeiders. 

Overheid zorgde voor waterleidingen en rioleringen, en beter onderwijs.

Koninkrijk der Nederlanden

Verschillende Nederlandse staten:

• 1815 kwam er een einde aan een tijd van revolutie 
• Nederland werd koninkrijk
• 1830 Belgen komen in opstand  

De regering van koning Willem I

• benoemde en ontsloeg ministers 
• besliste in zijn eentje over wetten

De liberalen

• grondrechten 
• vrijheid van meningsuiting en geloof 
• inspraak in het bestuur 
• meer economische vrijheden 

Grondwet van 1848

• Willem II 
• bang voor revolutie 
• Thorbecke en de nieuwe grondwet 

Grondwet van 1848

• koning had minder macht 
• ministers en het parlement hebben het bestuur 
• nieuwe wetten werden goedgekeurd door de eerste en tweede kamer 
• elke 4 jaar verkiezingen 
• stemrecht en democratie (alleen voor rijke mannen)