5.2/5.3 Herhalingsles

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 2

Welkom!

Neem rustig plaats en leg je boeken alvast op tafel

Geschiedenis

Maris College - Klas 2 - vmbo 

H5 De wereld na 1945

5.2 Einde van de wereldrijken

De invloed van de Tweede Wereldoorlog

• Van 1800 tot 1945 was Nederland de baas in Indonesië
  
  
• Kolonie van Nederland
• Kolonie
  Land dat is veroverd door een ander land, en zich daarbij aansluit
  
  
• Nederlands-Indië
  
  

De invloed van de Tweede Wereldoorlog

• In 1942 veroveren de Japanners Nederlands-Indië
• Nederland kon niet terug vechten i.v.m. bezet van Duitsland op Nederland
  
  
• Japanners werden met open armen verwelkomt door de Indonesiërs
• Indonesië denkt dat de Japanners hen eindelijk komen bevrijden van de Nederlanders
  Azië voor de Aziaten
  

De invloed van de Tweede Wereldoorlog

Japan was vriendelijk en verwelkomend, maar dat veranderd al vrij snel..

• Alle Nederlanders en andere Europeanen worden door de Japanner opgepakt
• Geen Nederlands meer spreken
• Interneringskampen
• Heropvoedingskampen

• Japanners worden wreed en maken misbruik van de macht

De invloed van de Tweede Wereldoorlog

In 1945 wordt Japan verslagen:

• Hiroshima & Nagasaki
• Atoombommen
  
  

• Nederland en veel andere Europese landen waren verzwakt door de oorlog
• Weinig geld, veel verwoestingen, zwak leger, veel heropbouw

De invloed van de Tweede Wereldoorlog

• Door de Japanse bezetting komt het nationalisme langzaam op in Indonesië 
• Soekarno is een nationalist
  
  
• Op 17 augustus roept Soekarno de onafhankelijke Republiek Indonesië uit
• Nederland weigert de onafhankelijkheid van Indonesië
  Er ontstaat een onafhankelijkheidsoorlog tussen Nederland & Indonesië
  

Soekarno

• Op 17 augustus 1945 roept Soekarno de onafhankelijke Republiek Indonesië uit
  
  
• Eerste president van het land
• Nederland accepteert deze proclamatie (bekendmaking) niet
  
  
• Ze sturen Nederlandse troepen, om de macht in Indonesië te herstellen
• Politionele acties

Waarom kon Indonesië de onafhankelijk uitroepen in 1945?

• Nederlanders zitten nog in de Jappenkampen
• Geen Nederlanders leger in de buurt
• Japans leger moet toezicht houden op orde
• Pedoema's (nationalistische jongeren) beheersen de straten

Bersiap-periode

• Najaar 1945-voorjaar 1946
• Niet duidelijk wie nou de macht had 
• Pedoema's kunnen hierdoor doen wat ze willen
• Veel geweld 
• Veel doden (vooral Nederlanders) 

En nu?

• Engelsen zijn in de buurt, maar hebben geen zin in een nieuwe oorlog
• "Nederland moet het zelf maar oplossen"
  
  
• Nederland erkent de Republiek Indonesië niet
• Nederland weigert in gesprek te gaan met Soekarno 

Het akkoord van Linggadjati

• Wapenstilstand tussen Nederland en Indonesië
• Nederland erkent de Republiek Indonesië op Java, Sumatra en Madoera
• Oprichting Verenigde Staten van Indonesië (met Nederland)
• De koningin is staatshoofd

Het akkoord van Linggadjati mislukt

• Zowel Nederland als Indonesië zijn er eigenlijk niet gelukkig mee
• Nederland houdt zich niet aan de afspraken
• Past het akkoord stiekem aan
• Indonesië accepteert dit niet, en gaat over op geweld
• Nederland zegt de overeenkomst op 20 juli 1947 op 

1e politionele actie

• Operatie Product
• Doel: herstellen van de orde
• Bewuste keuze voor de naam politionele actie en niet voor het woord militair of oorlog
• Dorpen werden plat gebrand, dorpsbewoners werden vermoord
  
  
• Republiek bleef bestaan en er kwam veel kritiek vanuit het buitenland 

2e politionele actie

• Operatie Kraai
• Doel: vernietigen Republiek Indonesië en leiders gevangen nemen
• Nederland wilde snel afrekenen met onrust in Nederlands-Indië, koste veel geld
• Worden veel oorlogsmisdaden gepleegd 

Indonesië onafhankelijkhied

• Grote druk op Nederland: 
• VS dreigen met stopzetten van het Marshallplan
• Marshallplan: hulp (geld) van Amerika voor wederopbouw van het land
  
  
• Nieuwe onderhandelingen: Indonesië zal onafhankelijk worden én er komt een Nederlands-Indonesische unie
• Soevereiniteitsoverdracht 27 december 1949 -- Indonesië is onafhankelijk

5.3 De Koude oorlog

Amerika

Sovjet-Unie

De invloed van de Tweede Wereldoorlog

• Veel landen zijn verzwakt door de oorlog
  
  
• Amerika en de Sovjet Unie zijn supermachten
•  Zeer machtige landen

• Tegen kolonialisme 
• Voor dekolonisatie
  het onafhankelijk maken van kolonies
  
  

Amerika & Sovjet-Unie

• Tijdens de Tweede Wereldoorlog waren de Sovjet-Unie en Amerika bondgenoten: landen die samenwerken tijdens bv oorlog
  
  
• Ze besloten om Duitsland én Berlijn te verdelen onder de geallieerden
• Na de verdeling worden Amerika en de Sovjet-Unie vijanden van elkaar
• Dit zorgt voor heel veel spanning in de wereld

Blokvorming

• De wereld raakt verdeeld in twee vijandige blokken
  
  
• Het Oostblok, onder leiding van de Sovjet-Unie
  
  
• Het Westblok/Westen, onder leiding van Amerika
  
  
• Dit noem je blokvorming 

Oostblok

Westblok/Westen

IJzeren Gordijn

• Het IJzeren Gordijn was de grens door Europa tussen het Oostblok en het Westen
• Kilometerslange grens gemaakt van prikkeldraad, mijnenvelden en wachttorens
• Het IJzeren Gordijn was ongeveer 1600 kilometer lang
  
  
• Niet alleen Europa werd in twee gesplitst, maar ook Berlijn.
• In Berlijn werd een soort gelijk IJzeren Gordijn gebouwd, alleen deze was van steen. Ook wel de Berlijnse muur genoemd

'IJzeren Gordijn'

Kapitalisme vs Communisme

• Een oorzaak voor de vijandschap is de verschillende manieren van denken:
  
  
• Amerika was voor kapitalisme en democratie
• De Sovjet-Unie was voor communisme en dictatuur
  
  
• Beide landen wilden hun ideeën over de wereld verspreiden 

Kapitalisme

Amerika is kapitalistisch

• De bevolking moet voor zichzelf zorgen
• Wie geen geld heeft, kan geen scholen en ziekenhuizen betalen
• Bedrijven maken producten die ze zelf willen maken
• Mensen hebben meer vrijheid, ze mogen kritiek geven op leiders
• Iedereen heeft een ander salaris, er is een groot verschil tussen arm en rijk

Communisme

• De Sovjet-Unie is communistisch
  
  
• De regering zorgt voor de bevolking
• Naar school gaan en ziekenhuizen zijn gratis
• Bedrijven zijn verplicht om bepaalde producten te maken
• Mensen mogen geen kritiek hebben op de  leiders
• De regering verdeeld alles gelijk onder alle inwoners
• Iedereen is gelijk aan de wet (hetzelfde salaris)

Kapitalisme

• Amerika is kapitalistisch
  
• Democratie
• De bevolking moet voor zichzelf zorgen
  
• Wie geen geld heeft, kan geen scholen en ziekenhuizen betalen
  
• Bedrijven maken producten die ze zelf willen maken
  
• Mensen hebben meer vrijheid, ze mogen kritiek geven op leiders
  
• Iedereen heeft een ander salaris, er is een groot verschil tussen arm en rijk

Communisme

• De Sovjet-Unie is communistisch
  
• Dictatuur
• De regering zorgt voor de bevolking
  
• Naar school gaan en ziekenhuizen zijn gratis
  
• Bedrijven zijn verplicht om bepaalde producten te maken
  
• Mensen mogen geen kritiek hebben op de leiders
  
• De regering verdeeld alles gelijk onder alle inwoners
  
• Iedereen is gelijk aan de wet (hetzelfde salaris)

BDR & DDR

• De landen die in WOII waren bevrijd door de westelijke geallieerden kwamen onder Amerikaanse invloed (kapitalisme)
  
  
• De landen die in WOII waren bezet, werden communistische landen, onder invloed van de Sovjet-Unie
  
  
• Duitsland zelf werd verdeeld in de kapitalistische Bondsrepubliek (BRD) én communistische DDR
  
  
  
• Berlijn werd ook verdeeld;
• West-Berlijn behoorde tot West-Duitsland
• Oost-Berlijn behoorde tot Oost-Duitsland

Tegenstellingen Oosten en Westen

• Tijdens de Koude Oorlog groeide de tegenstellingen (verschillen) tussen het Oosten en het Westen
  
  
• Er was na de Tweede Wereldoorlog veel armoede in de wereld.
• Amerika was bang dat veel mensen de kant van het communisme (Sovjet-Unie)  zouden kiezen
• Waarom zouden mensen eerder geneigd zijn om voor het communisme te kiezen? 

Buitenlandse politiek

• Amerika ging buitenlandse politiek (contact met andere landen) voeren om dit tegen te gaan;
  
  
• Vanaf 1948 geeft de VS miljarden dollars aan westerse landen
• Deze landen kunnen hierdoor hun land weer opbouwen
• Marshallhulp

Buitenlandse politiek

• Door de Marshallhulp nam de welvaart (het geld dat je kunt besteden toe)
  
  
• Landen en mensen kozen nu minder snel voor de communisten
  
  
• Steeds meer mensen voelden zich aangetrokken tot het kapitalisme

NAVO 

• Vanaf 1949 geeft Amerika ook militaire steun aan westerse landen
  
  
• In 1949 wordt de de NAVO opgericht;
  
• De Noord-Atlantische Verdrags Organisatie (NAVO) 
  Een soort bondgenootschap tussen Westerse landen
  
• Doel: de veiligheid en vrijheid van de aangesloten landen te garanderen en wereldwijd stabiliteit te bevorderen
  
  

Warschaupact

• Het Oostblok reageerde meteen en richt hun bondgenootschap op: Het Warschaupact;
  
  
• Het Warschaupact was een militair bondgenootschap van communistische landen in Oost-Europa, onder leiding van de Sovjet-Unie
  
• Doel: tegenhanger van de NAVO en om de Oost-Europese landen sterker aan de Sovjet-Unie te binden

Derde wereldoorlog?

De spanningen tussen oost en west blijven toenemen: er dreigt oorlog

Sovjet Unie ontwikkelde raketten en atoombommen net als de Verenigde Staten

Er ontstond een wapenwedloop, waardoor er angst groeide voor een atoomoorlog

Geen contact met het westen dus Het Ijzeren gordijn werd gebouwd

Geen vluchtpogingen tussen Oost en West dus Berlijnse muur werd gebouwd
Doel: Einde aan vluchtpogingen van oost naar west Berlijn

Einde Koude Oorlog

1945-1989

• In 1989 eindigde de Koude Oorlog
• In 1987 Sovjet-Unie & Amerika een verdrag over wapenvermindering
• In Oost-Europa ontstonden veel protesten tegen de communistische regering 
  
  
• Gevolg: IJzeren Gordijn en Berlijnse Muur worden geopend
• Gevolg: communisten stoppen met regeren in Oost-Europa
  
  
• 1990: Oost-Duitsland wordt onderdeel van de Bondsrepubliek
• 1991: Sovjet Unie valt uiteen in 15 onafhankelijke landen zonder communisme