PO Oude teksten

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Welkom bij Nederlands!

Lezen

Als je geen boek hebt, dan heb ik wat links naar korte verhalen.

Ik zet ze ook in de chat. TIP: Lees je middeleeuwse werk!

Thomas Olde Heuvelt: De vis in de fles

Biesheuvel: Brommer op zee

Biesheuvel: Tanker cleaning

Aletrino: Maanlicht

Lezen

Vandaag

• Lezen
• Info
• Uitleg PO Oude teksten
• Literatuurgeschiedenis middeleeuwen
  
• Werken
  
• Afsluiting
  

• 
  

Info

Grammaticatoets is nagekeken. Cijfers zijn nog niet definitief, dus nog even geduld..

Eerst uitleg PO, dan achtergrond oude teksten.

Daarna aan de slag met PO!

Vandaag

• Lezen
• Info
  
• Tips pleidooi
• Uitleg PO
• Werken
  
• Afsluiting
  

• 
  

PO Oude teksten

4 groepen die ik heb gemaakt. Elke groep krijgt een oude tekst toegewezen. Jullie lezen de tekst, schrijven een script en maken een filmpje over de gelezen tekst. 

De video moet de tweede les van week 13 worden ingeleverd. 

Vandaag

• Lezen
• Info
  
• Tips pleidooi
  
• Literatuur ME
• Werken
  
• Afsluiting
  

• 
  

PO Oude teksten

We kijken even samen naar het beoordelingsformulier. 

De deadline, opdracht en beoordeling komen nog in Magister.

Vandaag

• Lezen
• Info
  
• Tips pleidooi
  
• Literatuur ME
• Werken
  
• Afsluiting
  

• 
  

Groepjes

Kijk even mee naar de groepsindeling. Dit is niet te veranderen.

De werken zijn als volgt verdeeld:

1. Reinaert de Vos

2. De klucht van de koe

3. De kleine Johannes

4. Karel ende Elegast

Vandaag

• Lezen
• Info
  
• Tips pleidooi
  
• Literatuur ME
• Werken
  
• Afsluiting
  

• 
  

Middeleeuwen

Vandaag over begin van Nederlandse literatuur.

Dit is als achtergrondinformatie bij je PO waarbij je een stuk uit oudere tijd moet herschrijven.

Vandaag

• Lezen
• Info
  
• Tips
• Literatuur ME
• Werken
  
• Afsluiting
  

Literatuurgeschiedenis

- 

Waarom moet ik dat weten?

• Het is de Nederlandse cultuur.
• Veel teksten, films, bekende citaten etc. verwijzen naar de oude Nederlandse teksten.
• Unieke manier om te lezen wat iemand 500 of zelfs 800 jaar geleden bezighield en hoe hij leefde (tijdcapsule).

Middeleeuwen

De literatuurgeschiedenis van Nederland begint in de middeleeuwen. Voor die tijd zijn er geen overgeleverde teksten uit het Nederlands.

Wat weet je van de middeleeuwen?

Algemene inleiding middeleeuwen

Vandaag bespreken we de volgende onderwerpen:

• historische context
  
• welke taal spraken de mensen in de middeleeuwen?
  
• wat waren de middeleeuwers voor mensen?

Middeleeuwen 

historische context

De middeleeuwen duren van 500 tot 1500 en zijn verdeeld in de vroege middeleeuwen (500-1000), de hoge middeleeuwen (1000-1300) en de late middeleeuwen (1300-1500)

In de late middeleeuwen worden de steden langzamerhand  steeds belangrijker en de burgers in de steden krijgen steeds meer macht. Het oude leenstelsel waarin de adel alle macht had, begint af te brokkelen. 

In de hoge middeleeuwen onstonden de eerste steden in West-Europa en tegen betaling krijgen ze een zekere mate van zelfstandigheid. Dit is de tijd waarin de indrukwekkende kathedralen worden gebouwd en de eerste universiteiten ontstaan. In deze periode begint ook de Nederlandse literatuur.

De vroege middeleeuwen zijn voor de Nederlandse literatuur minder belangrijk, omdat er geen teksten zijn overgeleverd. Het is de tijd van de adel (ridders) en de geestelijken (priesters en monniken). Wie niet tot een van deze twee groepen behoorde, had niets te vertellen. De adel verdeelt het land door middel van het leenstelsel. De hoogste vorst leent land uit aan andere edellieden. Die zijn "de baas" in het gebied dat ze geleend hebben. In ruil daarvoor moeten ze trouw aan de vorst zweren en belasting betalen. Er waren nog geen steden in wat nu Nederland heet.

Welke taal spraken de mensen in de middeleeuwen?

1500

1300

1100

600

Hoe oud zijn deze tekstfragmenten?

Hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic anda thu wat unbidan we nu

maltho thi afrio lito

Vraye historie ende al waer

maghic u tellen, hoort er naer! 

Het ghebuerde dat des heer Ghijsbrecht Mariken zijnder nichten seynden wilde in die stadt van Nieumeghen

Allereerste Nederlandse literaire tekst

Hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic anda thu wat unbidan we nu

gevonden in een Oudengels prekenhandschrift, omstreeks 1100

Wat denk je dat de zin betekent: Hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic anda thu wat unbidan we nu

Literatuur in de middeleeuwen

Uit de vroege middeleeuwen is geen Nederlandse literatuur overgebleven. Dat komt doordat in die tijd verhalen niet werden opgeschreven, ze werden alleen verteld. 

Pas in de late middeleeuwen begint men heel af en toe verhalen op te schrijven op perkament, zodat wij ze nog steeds kunnen lezen.

Boekdrukkunst

Aan het einde van de middeleeuwen (1445)  werd de boekdrukkunst uitgevonden. Je kon drukken met losse letters. Voor die tijd kon men wel al een complete pagina van een boek uit hout snijden (blokboek) en deze drukken. Maar dat was verschrikkelijk veel werk. 

Oude teksten

In de middeleeuwen waren er dus nog niet veel boeken.

Ook konden de meeste mensen niet lezen en schrijven,

Verhalen werden daarom verteld, niet gelezen!

En om dat makkelijker te maken, stonden de verhalen vaak op rijm. 

Ook later waren er vaak toneelstukken i.p.v. boeken.

• 
  

Aan de slag!

Vandaag

• Lezen
• Info
• Tips
• Literatuur ME
• Werken
  
• Afsluiting
  

Je gaat aan de slag met het lezen van het werk.

Het is niet zo heel lang.

Als je vragen hebt, stel ze gerust.

Afsluiting

Huiswerk: Lees het werk uit.