4.4

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Goedemorgen!

Deze les gaat over samen leven en samenwerken.

Dieren doen dit vaker dan je denkt. 

Hoe vaak en wie doen dit? Dit krijg je allemaal te leren.

We beginnen eerst met een aantal vragen over 4.3 om je herinnering op te frissen.

Wat is lichaamstaal?

1. Laten zien hoe je je voelt zonder ook maar 1 woord te zeggen
2. Laten zien hoe je je voelt door veel te praten
3. Taal dat alleen je lichaam spreekt
4. Taal dat je niet kan uitleggen met woorden

Als je iemand iets duidelijk maakt met behulp van woorden, dan noem je dat.....?

1. Verbale comunicatie
2. Non-verbale comunicatie

Hoe noem je een boodschap die bestemd is voor soortgenoten?

Hoe noem je signalen die erg opvallen en een sterke reactie oproepen?

Nu jullie 4.3 weer een beetje op een rijtje hebt.. gaan we door met 4.4 "Hoe werken dieren samen?"

Beluister mij!

Samen leven

Begrippenlijst

• Samenwerking, Taakverdeling
• Dominant en onderdanig
• Rangorde (pikorde)
• Baltsgedrag (baltsen)

Beluister mij!

Welke samenwerking zag je in het filmpje? 

Schrijf dit eerst op voordat je de audio beluistert.

Beluister mij!

Hoe werken dieren samen?

• Veel groepsdieren werken samen

• Samenwerking gaat het best als er een taakverdeling is, dus als het duidelijk is wie wat doet. 

• Bij een taakverdeling is het ook belangrijk dat iedereen zich aan de regels houdt. 

Beluister mij!

Wie is de baas in een groep?

• Een groep dieren heeft vaak een leider. 
• De leiders in een groep zijn dominant over de rest van de groep. 
• De rest van de groep is onderdanig aan de leiders.

Wie is de baas in een groep?

• Als er in een groep dominante en onderdanige dieren zijn en elk dier zijn plaats kent, dan heet dat rangorde.

• Kippen hebben ook een duidelijke rangorde, de zogenaamde pikorde.

Beluister mij!

	1	2	3
1	x	2	3
2	1	x	2
3	0	0	x

Beluister mij!

Oplossing

Kip 3 is het dominantst (hij wordt 0x gepikt en pikt kip 1 3x, kip 2 2x) 

Kip 1 is onderdanig. (hij wordt 2x gepikt door kip 2 en 3x door kip 3. Zelf pikt hij maar 1x bij kip 2)

Hoe vinden dieren een partner?

• Het gedrag waarmee dieren een partner lokken en 'versieren' heet baltsgedrag. 
• Bij baltsgedrag is ook sprake van overdreven prikkels.
• De functie van balts is voorbereiding op de paring. 
• Mensen baltsen ook, al noem je dat meestal versieren. 

Beluister mij!

Je krijgt nog een paar vragen over 4.4 

Kijken of je er wat van hebt opgestoken!

Groepen dieren hebben vaak een leider, deze leider is ..... over de andere dieren van de groep.

1. Dominant
2. Recessief
3. Pikorde
4. Koning

Keizerpinguins voeren een dans uit om elkaar te inspecteren als partners, hoe noem je dit soort gedrag?

1. Baltsgedrag
2. Boltsgedrag
3. Dominantiegedrag
4. Dominogedrag

- The end- 

Maak nu 4.4 in Learnbeat

Onderdeel A & B