Basiszorg theorie slaap-waak

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Basiszorg theorie 

week 2

Slaap-waak

Paige Ouwens

Lesdoelen

De student kan:

- De zorgvrager op basis van het verpleegplan ondersteunen bij slapen en waken. 

- De functie en de kenmerken van slaap benoemen. 

- Factoren benoemen die het slaap-waakritme beïnvloeden.

 - Het slaap-waakritme van de zorgvrager observeren en beredeneren welke stappen genomen moeten worden naar aanleiding van de observaties.

 - Acties benoemen om het slaap–waakritme van een zorgvrager te bevorderen. 

- De werking van slaapmiddelen toelichten. 

- Hulp bieden bij slaapproblemen. 

ExpertCollege

Boek persoonlijke verzorging:

Module slapen

Module bedden

Waar hangt het uren slapen onder andere vanaf?

1. Tijd tussen slapen en avondeten
2. Tijd tussen ontwaken en ontbijt
3. Tijdstip van naar bed gaan
4. Het tijdstip waarop de zon ondergaat

Gemiddeld geldt dat de slaapbehoefte ..... naar mate de leeftijd stijgt.

1. Afneemt
2. Stijgt
3. Gelijk blijft

Hoeveel uur?

Hangt af van verschillende factoren:

• je leeftijd;
• je biologische klok;
• hoe laat je naar bed gaat.

Slaap is belangrijk om te herstellen. Tijdens de slaap wordt het brein ‘schoongemaakt’. Slaap is ook goed voor het geheugen. Bepaalde lichaamsprocessen veranderen tijdens de slaap.

Wat is hier een voorbeeld van?

1. Ademhaling wordt sneller
2. Hartslag wordt sneller
3. Lichaamstemp. daalt
4. Stofwisseling versnelt

Functie van slapen

1. je ademhaling en hartslag vertragen;
   
2. je hersenactiviteit wordt minder;
   
3. je lichaamstemperatuur wordt iets lager;
   
4. je spieren ontspannen zich en herstellen zich hierdoor;
   
5. je stofwisseling wordt trager;
   
6. je weefsels vernieuwen zich;
   
7. je lichaam groeit.

Wanneer is er sprake van slaaptekort?

1. Minder dan 8 uur slaap
2. Minder dan 6 uur slaap
3. Wanneer iemand zich overdag niet uitgerust voelt
4. Wanneer de biologische klok achterloopt op de slaap

Gevolgen slaap tekort 

 Problemen met het geheugen en de concentratie

Slecht humeur

Stress

Lichamelijke klachten --> snellere ademhaling, hogere hartslag, hogere spierspanning en verhoogde lichaamstemperatuur

Psychische klachten --> depressie / angst 

Meer gebruik medicatie

Vaker ziekmelden 

Welk van onderstaande is geen slechte slaapgewoonte?

1. Melatonine gebruiken
2. Overdag sporten
3. Onregelmatige slaaptijden
4. Douchen vlak voor het slapen

Tekenen van slecht slapen

te lang erover doen om in te slapen;

te vaak ’s nachts wakker worden, en vervolgens moeite hebben om weer in slaap te vallen;

onrustige dromen;

niet uitgerust wakker worden;

te vroeg wakker worden.

Welk van onderstaande bevordert de slaap?

1. Overdag voldoende daglicht
2. 30 min voor het slapen sporten
3. Grote maaltijd voor het slapen nuttigen
4. Alcohol drinken voor het slapen

Bevorderen van slaap

Dagindeling

Beweging

Voeding

Zorgen en stress

Gebruik elektronica / licht

Omgeving

Wat houdt parasomnie in?

1. Omgekeerd dag-nacht ritme
2. Versnelde biologische klok
3. Opmerkelijk gedrag tijdens slapen
4. Afwezigheid herstel na slaap

Oorzaken slaap problemen

1. emotionele/psychische klachten;
2. slechte gewoonten;
3. lichamelijke klachten.

Stoornissen slaap-waak patroon

Slaapapneu: AH stopt tijdens slapen --> geen diepe slaap

Narcolepsie:  slaap-waakstoornis waarbij hij of zij ’s nachts regelmatig wakker wordt en overdag ‘slaapaanvallen’ kan krijgen.

 Het rustelozebenensyndroom: een vervelend gevoel in de benen, maar meestal niet als pijn. Bij het bewegen van de benen verdwijnt dit vervelende gevoel, waardoor de zorgvrager moeilijk kan ontspannen.

Insomnia = slapeloosheid

Twee voorwaarden:

1. Minimaal 3x per week slecht slaapt
2. Slecht functioneren overdag 

Hypersomnie is de onweerstaanbare neiging om overdag in slaap te vallen. Dit moet minimaal drie maanden bestaan om hypersomnie genoemd te worden.

Wat is een kenmerk van hypersomnie?

1. De totale slaaptijd is verlengd
2. De slaapkwaliteit is verminderd
3. De zorgvrager kan doorgaan met huidige bezigheid
4. De zorgvrager heeft last van psych. aandoening

Slaap apneu

OSAS: obstructieve-slaapapneu-syndroom

Behandeling: C-PAP 

Werking: luchtpomp die via een mondmasker extra lucht in de neus blaast. Hierdoor vallen de bovenste luchtwegen niet meer dicht.

Slaapwandelen

Vorm van parasomnie

Twee vormen slaapwandelen:
- Abortieve: trapende bewegingen in bed

- Overte: ''echte'' slaapwandelen

Zijn er nog vragen?

Volgende week: 
Bedden

Slaap lekker !!