6.1 Woonplaats en werkplaats

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo lwoo, havo
• Leerjaar 1

Steden en staten

6.1 Woonplaats en werkplaats

6.1 Woonplaats en werkplaats

• Ik kan verklaren waarom in Europa tussen 1000 en 1300 opnieuw een landbouwstedelijke 
   samenleving ontstond.
• Ik kan uitleggen op welke manier er een geldeconomie ontstond in Europa.
• Ik kan voor- en nadelen opsommen van de samenwerking van ambachtslui in gildes.

In de tijd van Grieken en Romeinen was er een...

1. samenleving van jagen en verzamelen
2. landbouwsamenleving
3. landbouw stedelijke samenleving

In de tijd van Monniken en Ridders was er een...

1. samenleving van jagen en verzamelen
2. landbouwsamenleving
3. landbouw stedelijke samenleving

Hoe kwam het dat er geen steden meer waren?

verbeterde 

landbouwtechnieken

6.1 Woonplaats en werkplaats

Platteland en stad

Vanaf het jaar 1000 bracht landbouw meer op:

• inpolderen landbouwgebied
• verbeterde landbouwtechnieken

In de Nederlanden worden rond het jaar 1000 steeds meer landbouwgronden ontgonnen. Waartoe leidden landbouwoverschotten in Egypte?

6.1 Woonplaats en werkplaats

opdracht

Hiernaast staan 6 steden in de omgeving rondom Hulst.

Ga voor elke stad op zoek wanneer dit officieel steden werden.

rond 1100

1128

1180

1217

1220

1252

Gent

Dordrecht

Brugge

Hulst

Middelburg

Breda

Waar ontstaan de eerste steden?

Wat valt je op aan de verschillende kaarten?

6.1 Woonplaats en werkplaats

Platteland en stad

Vanaf het jaar 1000 bracht landbouw meer op:

• inpolderen landbouwgebied
• verbeterde landbouwtechnieken

Dankzij de voedseloverschotten:

• ontstaat handel en breidt de nijverheid uit.
• marktplaatsen groeien uit tot steden.

Sleep de onderstaande gebeurtenissen naar de juiste plek.
Nummer 1 is de eerste gebeurtenis, nummer 5 is de laatste gebeurtenis.

1

2

3

4

5

drooglegging moerassen & nieuwe ploeg

meer voedsel, mensen leefden langer

ontstaan handel door voedsel overschot

plaatsen groeiden uit tot steden

bloei economie, landbouw stedelijke samenleving

6.1 Consumentengedrag

Oefeningen

• Maken opgave 1 en 2 op blz. 147
• Klaar: maak oefening 5 en 6 op blz. 148

6.1 Woonplaats en werkplaats

Geldeconomie

Op de markt komt een prijs tot stand door vraag en aanbod.

• Elk gebied had eigen munten dus er ontstaan banken om geld te wisselen.
• Banken bewaren geld en lenen geld uit tegen rente.
• De kerk keurde rentes af, dus komen er vooral joodse bankiers.

Een zilversmid is een ambachtsman

1. Waar
2. Niet waar

Een marktkoopman is een ambachtsman

1. Waar
2. Niet waar

Een timmerman is een ambachtsman

1. Waar
2. Niet waar

6.1 Woonplaats en werkplaats

Gilde

Er ontstaan meer beroepen in nijverheid.

• Ambachtslui verenigen zich in gildes, die opkwamen voor hun belangen
• Gildes zorgen ook voor een opleiding

1. Leerling
2. Gezel
3. Meester (na meesterproef)

Wat is onjuist over de gilde?

1. De gilde betaalde de begrafenis voor familie van leden
2. In een gilde mochten vrouwen in dienst zijn
3. De gilde zorgden voor een beroepsopleiding
4. Gilden organiseerden feesten

Als een gildelid ziek is, zorgen de andere leden voor hem en zijn gezin.

1. Waar
2. Niet waar

Het gilde controleert de kwaliteit en de prijs van de producten die de gildeleden maken.

1. Waar
2. Niet waar

Als je goed genoeg was, moest je de ???? afleggen. Dat was een soort examen. Als je slaagde, mocht je lid worden van het gilde.

Welk woord moet er op de vraagtekens staan?

1. gilde
2. meester
3. meesterproef
4. leerling

Waar

Niet waar

Alle mensen in een gilde hadden hetzelfde beroep.

Ambachtslieden werkten samen in gilden.

Lidmaatschap van een gilde was niet verplicht. 

Niet alle ambachten hadden een eigen gilde.

Wat is de Hanze?

1. Samenwerking tussen handelssteden.
2. Een middeleeuwse stad
3. Samenwerking tussen heren.
4. Vaarroute

Waar of niet waar?
Hanzesteden concurreerden onderling met elkaar

1. Waar
2. Niet waar

Hanze

• Er werd steeds meer gehandeld in producten uit en met andere gebieden
• Gevolg: handelssteden gingen samenwerken in een verbond: Hanze
• Een Hanzestad had kantoren in andere steden en vroegen geen tol van elkaar
• Handelaren werden beschermt en samen bestreden zij piraten
• Handelsproducten: bont, vis, graan, bier, textiel en zout
• Nederlandse Hanzesteden: Deventer, Zutphen, Zwolle, Kampen