1.4 landbouwrevolutie

jagers en verzamelaars
nomaden
Waarom stoppen gingen ze steeds minder rondtrekken? 
Hoe ontstond de landbouwrevolutie? 
Wat veranderde voor mensen door de landbouw? 
theorie 1.4 doornemen
Maak de opdrachten bij 1.4 in het werkboek 
Samenvatting
Wat heb je geleerd? 
1 / 51
volgende
Slide 1: Tekstslide
GeschiedenisMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 1

In deze les zitten 51 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 1 video.

time-iconLesduur is: 45 min

Onderdelen in deze les

jagers en verzamelaars
nomaden
Waarom stoppen gingen ze steeds minder rondtrekken? 
Hoe ontstond de landbouwrevolutie? 
Wat veranderde voor mensen door de landbouw? 
theorie 1.4 doornemen
Maak de opdrachten bij 1.4 in het werkboek 
Samenvatting
Wat heb je geleerd? 

Slide 1 - Tekstslide


  • 10.000 v.Chr. eerste vormen van landbouw 

  • Vruchtbare halve maan 

  • Er ontstaat een agrarische samenleving  

  • Landbouw revolutie 


Slide 2 - Tekstslide

Drie gevolgen van de landbouw revolutie 

  • Er was voldoende voedsel , dus rondtrekken was niet meer nodig  

  • In plaats van kleine hutten werden er stevige huizen gebouw

  • Het aantal bezittingen van mensen nam toe, nieuwe voorwerpen zoals potten werden gebruikt 

Slide 3 - Tekstslide

Eerste vormen van landbouw in Nederland 
5300 v.Chr. eerste landbouw in Nederland 

  • Bandkeramiek  cultuur in Zuid-Limburg  

  • Mengcultuur van jagen en verzamelen en veeteelt 

Slide 4 - Tekstslide

Trechtbeker cultuur 
  • 3500 - 2700 v.Chr. 

  • Drenthe 

  • hunebedden 


Slide 5 - Tekstslide

Welke middelen van bestaan
hadden de mensen
tijdens de Landbouwrevolutie?
A
Jagen en verzamelen
B
Jagen, verzamelen, akkerbouw en veeteelt
C
Akkerbouw en veeteelt
D
Verzamelen, akkerbouw en veeteelt

Slide 6 - Quizvraag

noem een gevolg van de landbouwrevolutie

Slide 7 - Open vraag

Slide 8 - Tekstslide

Feniks, Geschiedenis Werkplaats Memo

Slide 9 - Tekstslide

samen lezen § 1.4
landbouw ontdekt
De eerste dorpen

Slide 10 - Tekstslide

Landbouwrevolutie
  • Revolutie betekent verandering

  • Jager-verzamelaars worden boer

  • De landbouwrevolutie duurde meer dan 1000 jaar: niet iedereen werd tegelijk boer

  • Landbouw bestaat uit: akkerbouw en veeteelt

Slide 11 - Tekstslide

Grote en belangrijke verandering

99% van de geschiedenis van de mens, heeft de mens geleefd als jager-verzamelaars

Slide 12 - Tekstslide

Vruchtbare Halvemaan
  • Gebied waar de eerste landbouw ontstaat (9000 v. Chr.)

  • Midden-Oosten: Egypte, Israël, Palestina, Jordanië, Libanon, Syrië, Irak, Iran en Turkije

  • 'De kraamkamer van de beschaving': ontstaan van steden en het schrift

Slide 13 - Tekstslide

Slide 14 - Tekstslide

Wat weet je eigenlijk
van landbouw?

Slide 15 - Woordweb

Middelen van bestaan zijn
manieren om in leven te blijven.
Welke middelen van bestaan
hadden de eerste mensen?
A
Wilde dieren en verzamelen
B
Jagers en boeren
C
Jagen en verzamelen
D
Boeren en verzamelaars

Slide 16 - Quizvraag

Ok, landbouw...
Welke 'optelsom' is juist over landbouw?
A
akkerbouw + landbouw = veeteelt
B
landbouw + veeteelt = akkerbouw
C
veeteelt + akkerbouw = landbouw

Slide 17 - Quizvraag

Door het verschil in bezittingen nam ook de kans op oorlog tussen stammen toe.

Slide 18 - Tekstslide

Door het verschil in bezittingen nam ook de kans op oorlog tussen stammen toe.

Slide 19 - Tekstslide

samen lezen § 1.4
verspreiding van de landbouw

Slide 20 - Tekstslide

Aan de slag
Maak opdracht:
34, 35, 36, 37, 38 en 39 
timer
20:00

Slide 21 - Tekstslide

Boeren in Europa
  • Pas laat: het was niet nodig, er was voldoende voedsel te vinden.

  • Eerste boeren in Nederland: Zuid-Limburg rond 5300 v. Chr.

  • Tóch landbouw in Europa: mensen verhuizen uit gebieden waar gebrek aan landbouwgrond is en komen hier terecht

Slide 22 - Tekstslide

Boeren in Nederland
  • Zuid-Limburg: bandkeramiekers (tot 4400 v. Chr)

  • Noord-Nederland: trechterbekercultuur (rond 3500 v. Chr.)

  • Vanaf 3000 v. Chr. zijn er in Nederland geen jager-verzamelaars meer

Slide 23 - Tekstslide

Gevolgen van de landbouwrevolutie
  • Mensen stoppen te leven als nomaden

  • Het ontstaan van de eerste dorpen steden: landbouwsamenleving

  • Mensen krijgen meer bezittingen en andere werktuigen

  • Er ontstaat meer ongelijkheid: de één heeft meer bezittingen dan een ander.

Slide 24 - Tekstslide






Bandkeramiek

Slide 25 - Tekstslide






Trechterbekercultuur

Slide 26 - Tekstslide

Veel resten van de boerderijen uit de Steentijd hebben archeologen niet kunnen terugvinden. Toch zijn er aanwijzingen dát er huizen waren.

Hoe kun je dat in de afbeelding zien?
A
Je ziet nog duidelijk de muren die van aarde zijn gemaakt. De eerste woningen hadden zulke muren.
B
De rode stippen komen door de verf die in de Steentijd gebruikt is.
C
De donkere rondjes zijn de plekken waar eens de palen van de woning hebben gestaan.
D
De vloer is helemaal glad, net zoals wij dat tegenwoordig in ons huis hebben.

Slide 27 - Quizvraag

samen lezen § 1.4
Stenen monumenten

Slide 28 - Tekstslide

Slide 29 - Tekstslide

Slide 30 - Tekstslide

Indeling van 'onze' prehistorie

Slide 31 - Tekstslide


Neolithische bouwerken
Overblijfselen uit de nieuwe steentijd (neolithicum)

Slide 32 - Tekstslide

0

Slide 33 - Video

Slide 34 - Tekstslide

Dood en begraven
  • Graven worden steeds uitgebreider: grafheuvels en hunebedden

  • Zowel begraven als cremeren: urnenvelden

  • Doden kregen bezittingen mee: vermoedelijk geloven in leven na de dood

Slide 35 - Tekstslide

Slide 36 - Tekstslide

Hoe kan ik aan de afbeelding zien dat de hunebedden ná landbouwrevolutie zijn gemaakt?
A
De grote stenen kwamen hier pas tijdens de landbouwrevolutie.
B
Er woonden hier te weinig mensen om samen de hunebedden te maken.
C
Er wordt gebruik gemaakt van dieren.
D
Voor de landbouwrevolutie werden er geen mensen begraven

Slide 37 - Quizvraag

Bedenk nóg een reden
waarom de hunebedden pas
ná de landbouwrevolutie werden gemaakt.

Slide 38 - Open vraag






De Man van Tollund
Op 6 mei 1950, toen de familie Højgaard in het veen turf aan het steken was, werd de man gevonden. Eerst dacht men dat het een verdwenen jongeman was, dus de politie werd erbij gehaald. De politie schakelde een archeoloog in die na onderzoek vaststelde dat het lichaam al 2300-2400 jaar oud was.

Slide 39 - Tekstslide

Wie is de Man van Tollund?
De Man van Tollund is omstreeks 350 v.Chr. om het leven gekomen. Hij was toen waarschijnlijk ongeveer 30-40 jaar oud.

Slide 40 - Tekstslide

Moord...?

Slide 41 - Tekstslide

Slide 42 - Tekstslide

Van offering tot vondst

Slide 43 - Tekstslide

Reconstructie

Slide 44 - Tekstslide

Stad in het Midden-Oosten, omstreeks 9000 v. Chr.

Slide 45 - Tekstslide

Waarom zouden mensen offeren?

Slide 46 - Woordweb

Aan de slag
Maak opdracht:
40, 41, 42, 43, 44, 45, 46 en 47
timer
20:00

Slide 47 - Tekstslide

Begrippen uit deze les

  • middelen van bestaan
  • klimaatsverandering
  • landbouwrevolutie
  • landbouwsamenleving
  • bandkeramiekers
  • trechterbekercultuur
  • hunebedden

Slide 48 - Tekstslide

Personen uit deze les

  • Man van Tollund

Slide 49 - Tekstslide

Jaartallen uit deze les

  • 10.000 v. Chr.: klimaatsverandering
  • 9000 v. Chr.: ontstaan van de landbouw in het Midden-Oosten
  • 5300 v. Chr.: landbouw in Zuid-Limburg
  • tot 4400 v. Chr: bandkeramiekers
  • 3500 v. Chr.: trechterbekercultuur
  • 3000 v. Chr.: geen jager-verzamelaars meer in Nederland

Slide 50 - Tekstslide

jagers en verzamelaars
nomaden
Waarom stoppen gingen ze steeds minder rondtrekken? 
Hoe ontstond de landbouwrevolutie? 
Wat veranderde voor mensen door de landbouw? 
theorie 1.4 doornemen
Maak de opdrachten bij 1.4 in het werkboek 
Samenvatting
Wat heb je geleerd? 

Slide 51 - Tekstslide