Les 5: Anatomie en ziekteleer profiel

• Verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Les 5

Anatomie en ziekteleer 

(profiel p2-k1-w3)

Botten

Osteoporose

Reuma

Afronding Theorie deel

samen: opdr 70 en 71. (staat onder 40 all. reacties)

Tip:

Presentatie ziektebeeld...

Wat vinden we belangrijk...?

• Wat moet er echt benoemd worden
• duur van de presentatie 
•  moeten alle punten van opdr 70 en 71 aan bod komen
• activeren, luisteren, ervaren (activerende werkvorm), evalueren (vragen)
• bronvermelding
• informatie delen met de klas, presentatie doorsturen?
• tip en top

opdr 71: als ieder groepje 3 vragen maakt en stelt aan het einde van de presentatie

06-05 Les 1	introductie, botten, osteoporose, reuma 4 groepen maken	Boom thema 3: 4, 5, 7, 8, 9, 10, 14, 15, 16, 17
13-05 Les 2	zenuwen, epilepsie, parkinson
20-05 Les 3	hartfalen, CVA
27-05 Les 4	presentaties
03-06?? Les 5	presentaties en ZOEF	staat nog niet in het rooster (SLB tijd?)

Anatomie, fysiologie en pathologie

• Anatomie gaat over de bouw en werking van het menselijk lichaam 
• De fysiologie houdt zich bezig met de werking (functie) van de organen.
• Pathologie of ziekteleer is de studie van het ontstaan en het verloop van ziekten.

taak van de helpende is --> signalerende taak

Botten

Het skelet

Hoe heten al die botten......? 

Volwassene: 206 botten

Kind: 300 botten 

 

- De botten van een baby bestaan ​​uit meer kraakbeen dan vast bot

- eerste jaar een groeispurt meer botten om een snelle ontwikkeling te bevorderen en voldoende structurele ondersteuning

- Het hoofdje: pas als je kind anderhalf jaar oud is, is het hele hoofdje aan elkaar gegroeid

Enkelbotjes: tot een kind twee jaar is heeft het maar twee enkelbotjes

Polsbotten: ook polsbotten moeten nog groeien, een kind van een jaar heeft er pas drie, een volwassen mens heeft er acht

Knieschijven: een baby heeft nog geen knieschijven, dat wil zeggen: ze hebben knieschijven van kraakbeen. De knieschijven van bot die ontwikkelen zich pas als een kind ongeveer twee jaar is.

tegen de tijd dat je kind vijf jaar is, zijn de knieschuiven volgroeid.

Functie van het skelet

• Bescherming van de organen
• Geeft het lichaam stevigheid en vorm
• Werkt samen met de spieren zodat beweging mogelijk is
•  Rood en geel beenmerg bloedcellen en vetopslag
• De schedel rust op de wervelkolom

Osteoporose

Wat is het precies

Osteoporose is een chronische aandoening van het skelet, 

waarbij de botsterkte afneemt.

Minder botmassa maar ook een verandering in de structuur van het bot,  Botbreuken --> eerste signaal om te starten met nader onderzoek naar osteoporose.

Vrouwen meer dan mannen (2:1)

Gegeneraliseerde osteoporose (zit overal in het lichaam, vooral bij vrouwen)

Primaire osteoporose

       - veroudering

Secundaire osteoporose

       - endocriene stoornissen

       - voedingsdeficiënties

       - gebruik van corticosteroïden

OSTEOPOROSE

Vanaf het 35e levensjaar gaat je lichaam meer bot afbreken dan er wordt aangemaakt. 

botontkalking --> botafbraak

Tot ongeveer het 25e jaar kent dit proces een positieve balans: de opbouw is groter dan de afbraak. De botsterkte neemt dus toe. Dan volgt een stabiele periode van 10 jaar

Verlaagde botmassa

Ca2+ ten opzichte van collageen is normaal* (anders osteomalacie)

Verstoring evenwicht botaanmaak vs.

botafbraak

*ontkalking is dus een verkeerde term

Toename botafbraak geeft verminderde sterkte van de botbalkjes - door afbraak balkjes - = meer kans op breuken

Afname botaanmaak ----> structuur van de balkjes blijft in tact maar ze worden dunner.

OORZAKEN

• erfelijke aanleg
• leeftijd (> 55 jaar)
• geslacht gebruik corticosteroïden
• roken (?)
• te weinig lichaamsbeweging
• hormonale veranderingen (overgang)
  
• te geringe inname of opname van calcium of vitamine D
• voedingsdeficiëntie (ongezonde voedingsstoffen)

Diagnose en onderzoek

positieve familie anamnese

langdurige amenorroe (geen menstruatie)

langdurig gebruik corticosteroïden

vrouwelijke hormonen remmen de afbraak van bot. 

vit D ondersteunt botaanmaak

BEHANDELING

Een effectieve therapie (behandeling) van osteoporose is nog niet zo eenvoudig. Osteoporose is een chronische aandoening. Dat wil dus zeggen dat deze niet 100% te genezen is! 

Je zit de rest van je leven met een skelet dat (wat) zwakker is dan je zou wensen. Er is ook geen “wonder-pil” of “wonder-injectie” om dit voor je op te lossen.

LEEFSTIJLADVIEZEN

Een aanpassing van het voedings- of leefstijlpatroon kan een groot verschil maken 

Voldoende zuivelproducten eten of drinken (zit kalk in). Deze maken het bot sterker. 

Regelmatig buiten bewegen - 30 minuten/vitamine D

Matig zijn met alcohol en koffie. Stop met roken

Let op de juiste houding. Een bezoek aan de fysiotherapeut voor houdingsadviezen kan helpen.

Medicijnen 

Bisfosfonaten. Deze gaan de botafbraak tegen. Middelen worden toegediend via een infuus (eenmaal per jaar of elke 3 maanden) of via tabletten. Meestal geldt dit voor een periode van 5 jaar. 

Injecties met denosumab. Deze remmen de botafbraak en bevorderen de botopbouw. De injecties worden elk half jaar gegeven. Dit gebeurt in het ziekenhuis, door de huisarts. Ook denosumab wordt vaak voor een periode van 5 jaar voorgeschreven, waarna besloten wordt wel of niet doorgaan.

Injecties met teriparatide. Deze stof lijkt op het hormoon van de bijschildklier en stimuleert de botopbouw. De injecties worden dagelijks uitgevoerd voor maximaal 24 maanden. Daarna volgt een behandeling met een bisfosfonaat of met denosumab.

Calciumtabletten met vitamine D3. Of aparte tabletten of vloeistof met vitamine D3.

Pijnstillers. Deze worden voorgeschreven bij pijn na een botbreuk.

Reumatische aandoeningen

"Reuma is een verzamelnaam voor meer dan honderd verschillende aandoeningen aan het bewegingsapparaat (de botten, gewrichten, spieren, pezen en zenuwen). De definitie van reuma is: alle klachten aan spieren en gewrichten die niet komen door iets van buiten zoals een ongeluk."

Verschillende soorten reuma

• Reumatroide Artrose (RA)
• Ontstekingsreuma
• Jicht
• Osteoporose
• Wekedelen-reuma / Fibromyalgie

Reumatoïde artritis (RA)

Meest voorkomende reumatische ziekte 

Ontstekingen van de gewrichten

Het is een auto-immuunziekte

Chronisch, grillig verloop

Alle leeftijden, vooral bij vrouwen

De eerste symptomen treden meestal op rond middelbare leeftijd

Kan in het hele lichaam voorkomen

- auto-immuunziekte je lichaam maakt zelf antistoffen tegen goede cellen

REUMATOIDE ARTRITIS

• Chronische ontsteking in de gewrichten, pezen, spieren en organen
• gevolg oedeem en hyperplasie
• Antistoffen tegen kraakbeen
• Niet erfelijk
• Niet te genezen
• informatie op reumanederland.nl

Hyperplasie is de vergroting van een bepaald orgaan of weefsel als gevolg van een buitengewoon hoge celdeling.

Artritis

Symptomen: 

• Pijn en stijfheid (de hele dag)
• Warm aanvoelende gewrichten
• Vermoeidheid, bloedarmoede
• Verhoogde ontstekingswaarde (BSE) en reumafactor

Behandeling: Door reumatoloog

Ontstekingsremmende pijnstillers (NSAIDs), injecties met corticosteroïden, reuma-medicijnen

Medicijnen verkleinen kans op littekens en vergroeiingen

groepjes maken

• Op onderwerp, ziektebeeld
• Op werkplek
• Uitdaging, wat wil ik leren?

zelfstandig aan het werk

06-05 Les 1	introductie, botten, osteoporose, reuma 4 groepen maken	Boom thema 3: 4, 5, 7, 8, 9, 10, 14, 15, 16, 17
13-05 Les 2	zenuwen, epilepsie, parkinson
20-05 Les 3	hartfalen, CVA
27-05 Les 4	presentaties
03-06?? Les 5	presentaties en ZOEF	staat nog niet in het rooster (SLB tijd?)

1 groepje van 3

3 groepjes van 4

Extra info

Verschillende verbindingen tussen beenderen/botten: 

1. Vergroeid

2. Naad 

3. Kraakbeen

4. Gewrichten

Reuma

Ziekte van Bechterew

De ziekte van Bechterew begint met pijn en stijfheid, vooral laag in de rug. Na de rugwervels raken ook de gewrichten van schouder, heup en knieën ontstoken. Patiënten met de ziekte van Bechterew zijn vaak moe. In een latere fase kunnen ook de ogen, hart en andere organen ontstoken raken. 

Normaal         Bechterew

Ziekte van Bechterew

Ziekte van Bechterew: Spondylitis Ankylopoetica

• Wervels en gewrichten in bekken ontsteken en groeien aan elkaar vast
• Rug wordt stijf en recht/bol
• Auto-immuunziekte
• Oorzaak onbekend
• Vooral bij mannen

Ziekte begint al op op jonge leeftijd, in de adolescentie

Fibromyalgie: weke delen-reuma

• Pijn in bindweefsel en spieren
• Moeilijk vast te stellen
• Symptomen 

                                          Artrose  

Artrose

Kraakbeen van het gewricht is beschadigd.

Langdurig verkeerd belasten

Artrose

Osteoporose