§5.1 Besluiten en besturen in Nederland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

§5.1 Besluiten en besturen in Nederland

Leerdoel

In deze paragraaf leer je: 

- Hoe wetten tot stand komen en worden uitgevoerd.

- Hoe de regering en het parlement samenwerken

- Hoe de tweede kamer en de regering tot stand komen.

- Waarom media belangrijk zijn in de politiek.

Filmpje

De Watersnoodramp (1953)

Deltawerken

Na de Watersnoodramp werden de Deltawerken gebouwd

Het plan kon niet gelijk uitgevoerd worden

Het moest eerst goedgekeurd worden door de politiek

Dat was een democratisch proces

Een wet uitvoeren, hoe gaat dat?

Voorbeeld: Watersnoordramp 1953.

• Drie weken na de ramp: deltacommissie (deskundigen die een plan bedachten).
• Kabinet (ministers en staatssecretarissen) nam deze plannen over.
• Kabinet maakt een wetsvoorstel.
• Tweede kamer keurt wetsvoorstel goed.
• Eerste kamer keurt wetsvoorstel goed.
• Koningin zet handtekening.
• Deltaplan wordt uitgevoerd.

Regering, kabinet en parlement

De regering en het parlement bepalen de wetten

De regering bestuurt het land

Het kabinet stelt de wetten voor

Het parlement keurt wetten goed of af

Wie heeft in Nederland de uitvoerende macht?

1. De regering
2. Het parlement
3. De koning
4. De rechters

De regering

De regering bestaat uit de ministers en de koning

Zij besturen samen het land

Maar de macht ligt bij de ministers

De koning mag alleen advies geven

Een minister geeft politieke leiding aan zijn ministerie. Denk aan het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap of aan het ministerie van Buitenlandse Zaken. Zij voeren de wetten uit.

Het kabinet

Het kabinet bestaat uit ministers en staatssecretarissen

Het kabinet maakt de meeste wetten

Ministers zitten in de regering én het kabinet en hebben dus erg veel macht

Kabinet

Regering

Staatssecretarissen

Ministers

Koning

Onderministers, zij helpen de minister. Een soort van assistentmanager.

Wat is een staatssecretaris?

1. Maakt de wetten
2. Helpt de ministers
3. Presenteert de miljoenennota

Het parlement

Het parlement bestaat uit de Eerste Kamer en Tweede Kamer

Het parlement keurt een wetsvoorstel goed of af

De macht ligt dus bij het parlement!

Het parlement

Eerste Kamer

75 leden

Tweede Kamer

150 leden

Ministeriële verantwoordelijkheid betekent dat

1. De minister is verantwoordelijk voor zichzelf
2. De minister moet verantwoording afleggen aan de koning
3. De minister moet verantwoording afleggen aan het parlement
4. De minister moet verantwoording afleggen aan de minister-president

Filmpje

Eerste en Tweede Kamer

Invloed van burgers

Burgers kunnen op meerdere manieren invloed uitoefenen

Stemmen

Om 4 vier jaar kunnen burgers vanaf 18 jaar stemmen op wie er in de Tweede Kamer komen. De leden van een partij in de Tweede Kamer noemen we een fractie

Een burger kan ook proberen zichzelf te laten kiezen, dit heeft passief kiesrecht.

Demonstreren

Om de politiek te laten dan dat burgers het ergens mee oneens zijn kunnen ze gaan demonstreren

Burgerinitiatief

Burgers kunnen het parlement dwingen over een onderwerp te praten. Er moeten dan 40.000 mensen hun handtekening voor het idee zetten. Dit noemen we een burgerinitiatief.

Actief en passief kiesrecht

Actief kiesrecht = 

het recht om te mogen stemmen

Passief kiesrecht = 

het recht om je verkiesbaar te stellen.

Partijen maken een lijst van kandidaten. Als een partij genoeg stemmen krijgt, komen een of meer kandidaten in bijv. de Tweede Kamer. De kamerleden van een politieke partij vormen samen een fractie. 

Coalitie (regeringspartijen) en oppositie

Na verkiezingen worden het kabinet en de regering gevormd

Deze leden komen uit samenwerkende fracties (partijen)

De samenwerkende partijen vormen de coalitie

De partijen die zich tegen hen verzetten zijn de oppositie

Rol van de media

• Controleren de politiek
• Geven door wat er speelt in de samenleving.
• Kranten, radio, televisie, internet en sociale media. 
• Burgers kunnen de politiek beïnvloeden via de media, bijv. door demostraties en/of contacten met politici.

Stellingen

• In tweetallen
• In een word document
• Namen
• Zijn jullie voor of tegen? Werk je stellinginname uit 
• 10 minuten de tijd

Wie heeft in Nederland de wetgevende macht?

1. De regering
2. Het parlement
3. De koning
4. De rechters

Begrippen uit deze les

• Fractie
• Oppositiepartij
• Passief kiesrecht
• Politicus
•  Regeringspartij
• Staatssecretaris