7.3 + Herhaling

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Herhaling

Tijdens deze les gaan we even alles herhalen wat we eerder besproken hebben en staan we stil bij de theorie van
paragraaf 7.3

We sluiten de les af met zelfstandig werken

Wat is een gevangenendilemma?

Hoe noem je de tabel waarin de mogelijke uitkomsten staan van een gevangenendilemma?

Op welke andere manier kun je mogelijke uitkomsten ook weergeven?

Wat is een simultaan spel?

Wat is een niet-coöperatief spel?

Wat is een dominante strategie?

Strategieën

• Zelfbinding - als een speler vrijwillig een strategie kiest, waarbij rekening wordt gehouden met de belangen van de andere spelers om daar uiteindelijk zelf beter van de worden
  
  
• Tit-for-tatstrategie: de gekozen strategie van de tegenstander zal de strategie van jou zijn bij het volgende spel

In je schrift

Upload de antwoorden van de vorige opdracht

Heb je het goed?

Prijzenoorlog

Samenwerken tussen bedrijven leidt vaak tot hogere winst

Samenwerken kan leiden tot kartelvorming:

• Prijskartel
• Productiekartel
• Marktverdelingskartel

Welk effect heeft een prijzenoorlog op het consumentensurplus

Hoe heet de instelling die toeziet op de naleving van de mededingingswet?

Uitleg 7.3

Dwang bij collectieve producten

Collectieve goederen

• Individuele goederen - producten die kunnen worden gesplitst in individueel leverbare eenheden, waarvoor een prijs gevraagd kan worden
• Collectieve goederen - producten die niet gesplitst kunnen worden in individuele eenheden
• Quasi-collectieve goederen - wanneer de overheid een individueel product aanbiedt

vliegticket

1. individueel product
2. collectief product
3. quasi-collectief product

Openbaar onderwijs

1. individueel product
2. collectief product
3. quasi-collectief product

Dijken

1. individueel product
2. collectief product
3. quasi-collectief product

Collectieve goederen

Bij het aanbieden van collectieve goederen kunnen individuen te maken krijgen met het gevangenendilemma

Ga je wel meebetalen? Of toch niet? 

Dit kan leiden tot meeliftersgedrag

Meeliftersgedrag

Leidt tot negatieve externe effecten omdat dit de welvaart negatief beïnvloedt

Externe effecten zijn effecten die niet in de prijs van het product zijn meegenomen

Hoe zorgt de overheid voor voldoende inkomen om collectieve goederen aan te bieden?

Collectieve dwang

De overheid zorgt voor productie van collectieve goederen en dwingt betaling via belastingheffing af

Onderwijs is geen zuiver collectief product. Geef hiervoor een reden.

Het basisonderwijs is een taak van de overheid. Geef een reden waarom de overheid zich bemoeit met dit quasi-collectief product.

Leg uit dat studiefinanciering leidt tot positieve externe effecten.

Aan de slag!

Maken opgave:  7.12 t/m 7.14

Voorbeeld: battle of the sexes

Freddy en Carly besluiten hoe ze hun vrije dag gaan besteden:

- Carly wil graag naar de opera

- Freddy wil graag naar een voetbalwedstrijd

- Freddy houdt meer van voetbal, Carly houdt meer van opera

(een bezoek aan de voorkeursactiviteit = +1 punt)

- Ze gaan liever samen dan gescheiden

(samen = +1 punt ; gescheiden = 0 punten)

Oplossingen

• Onderhandelen
• Surplusverdeling (er beide op vooruitgaan) 
• Kijken naar de verzonken kosten 
  

Oplossing (zonder verzonken kosten)

Wat is de oplossing als Carly voor dit probleem al een galajurk gekocht had? De jurk kan niet worden teruggebracht naar de winkel.

Dit verandert de opbrengstenmatrix voor Carly (voetbal krijgt nu punt minder en opera punt er bij) en ook de uitkomst van de situatie:

Door de jurk krijgt Carly een dominante strategie. Zij zal altijd kiezen voor de opera, wat Freddy ook zal doen. Hierdoor ontstaat er een enkel Nash-evenwicht. 

Verzonken kosten 

Zijn kosten van een investering die niet meer teruggedraaid kan worden. 

Het is een specifieke investering die grote invloed heeft op de uitkomst van het constantewaardenspel. 

Een klusjesman koopt voor een nieuwe klus een turbolaser-schroevendraaier die hij waarschijnlijk voor een speciale klus nodig heeft

1. Lage verzonken kosten
2. Hoge verzonken kosten

Een school neemt een docent aan die elk vak kan lesgeven, dit heeft:

1. Lage verzonken kosten
2. Hoge verzonken kosten

Bij een gevangenendilemma is er …..

1. altijd sprake van een dominante keuze
2. geen cel waar beide partijen beter af zijn
3. sprake van een inelastische vraag
4. nooit sprake van meeliftgedrag

De zelfbinding geeft eigenlijk aan:

1. Hoe betrokken en afhankelijk je bent als zakelijke partner
2. Dat je het fijn vindt om jezelf vast te binden
3. Hoeveel mensen je om je heen hebt verzameld bij je project
4. Bij een kookgerecht heb je vaak Maizena nodig als bindmiddel, zoiets?

Aan de slag!

7.12 t/m 7.14

7.16, 7.18 en 7.19 af