Nederlands in de brugklas

• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Nederlands in de brugklas

Wie ben ik?

Yolanda Kaufmann

docent Nederlands

Tabor - Werenfridus

Nederlands op de basisschool: taal

Nederlands in het voortgezet onderwijs: wat is dat precies?

Wat weet je over taal in de brugklas?

Taal

Er bestaan veel taalspelletjes, zoals Lingo, Galgje, Scrabble, Hints, enz. Ken je er nog meer? 

We doen een woordzoeker. Welke beroepen herken je?

Taal

Soms weet je niet wat een woord betekent. Een handig trucje is zoeken naar een woord dat hetzelfde betekent. Je zoekt dan naar een synoniem. Hoeveel ken jij er?

mooi

bekend

gezellig

voordelig

bezoek

visite

knus

gunstig

beroemd

fraai

Spelling

Waarom is spelling zo belangrijk? "Je snapt toch wel wat ik bedoel?" Maar stel nou dat iedereen schrijft wat hij hoort? Dan gebeurt er dit:

Spelling

Dese mijfakansie sijn wu naar Vrankreik guweest. Zame hebbu wu veel leuke dinge gedaan. Elku ogtent ate we krosants, egt lekkur! Du irste dach gingu wu naar de dierutuin. Er ware ontsettunt veul vesgillundu dieru, maar de oliefantu en teigers vint ik het leukste. Mein zusju fint juizt de pinkwins en de biru heel spannunt. 

Spelling

Daarom is spelling dus belangrijk!

We doen een oefening

Hoe schrijf je...

1. bijna
2. beina

Hoe schrijf je...

1. cado
2. cadeau

Hoe schrijf je....

1. univorm
2. uniform

Hoe schrijf je:
Er is een ongeluk .......

1. gebeurd
2. gebeurt

Hoe schrijf je...
Er ..... daar wel eens een ongeluk.

1. gebeurd
2. gebeurt

Poëzie

Gedichten kom je overal tegen: in reclames, op geboortekaartjes, op ramen of grote posters op straat, in restaurants. Maar ook liedjes en raps zijn gedichten. Poëzie lijkt wel eens moeilijk, maar als je weet wat een gedicht betekent, wordt het leuk!

Poëzie

Lezen en Lezen

Huh?

Lezen 1: Fictie lezen

Wat is fictie? 

Fictie betekent 'verzonnen', 'niet echt'. Het kán wel echt gebeurd zijn, maar er is een verhaal van gemaakt. Verhalen willen je vermaken: spannend, zielig, grappig, romantisch, griezelig, enz. Je wordt meegenomen naar een wereld die niet bestaat of naar een andere tijd. 

Fictie

In de brugklas maak je opdrachten bij boeken. Dan denk je extra goed na over wat er gebeurt in jouw boek. Héél belangrijk is jouw eigen mening.

Beoordelingswoorden: leuk, grappig, saai, 'ik moest erom huilen'. 

Welke beoordelingswoorden ken jij?

Beoordelingswoorden

Fictie en non-fictie

Fictie is verzonnen, bijvoorbeeld een liedje of een gedicht, een tv-serie. Non-fictie gaat over feiten. Bijvoorbeeld het journaal, de krant, een schoolboek, een tijdschrift. 

Dat gaan we even testen!

Een krant is non-fictie

1. goed
2. fout

Een Harry Potter-boek is non-fictie

1. goed
2. fout

Het gedicht over de papegaai is fictie

1. goed
2. fout

Lezen 2: begrijpend lezen

Goed begrijpen wat er in een tekst staat. 

Wat wil de schrijver jou vertellen? Er zijn verschillende doelen: 

overtuigen, overhalen, informeren en vermaken

De schrijver van een schoolboek wil jou informatie geven.

1. goed
2. fout

De schrijver van een stripboek wil jou vermaken.

1. fout
2. goed

De schrijver van een reclame-advertentie wil jou overhalen.

1. goed
2. fout

Spreekwoorden

Wie vindt de meeste spreekwoorden? 

Een beetje hulp:

De kat uit de boom kijken                                     Er leiden vele wegen naar Rome

Met de deur in huis vallen                                    Blaffende honden bijten niet

Het paard achter de wagen spannen             Het hoofd boven het water houden

Oude koeien uit de sloot halen                          Je hoofd verliezen

Spijkers op laag water zoeken                           Achter de wolken schijnt de zon

Na regen komt zonneschijn                               Teveel hooi op je vork nemen

Zoals het klokje thuis tikt...                                 Dat gaat als een lopend vuurtje

De appel valt niet ver van de boom                 Wie zijn billen brandt, moet op de blaren zitten

De pijp aan Maarten geven                                  Wat baten kaars en bril als de uil niet zien en lezen wil

Grammatica

Ontleden:

Taalkundig

en

Redekundig

lidwoord

zelfstandig

naamwoord

zelfstandig

naamwoord

werkwoord

lidwoord

bijvoeglijk

naamwoord

De 

kinderen

eten

een

lekker

ijsje

De brandweer blust de brand.
Wat is de persoonsvorm?

1. de brandweer
2. blust
3. de brand

Ik eet een appel.
Wat is het onderwerp van de zin?

1. ik
2. eet
3. een appel

Tot slot

Heel veel plezier in de brugklas!

Van de basisschool naar het voortgezet onderwijs:

Wat weet je al?