Les 5: Evolutie

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Introductie

Examentraining hoofdstuk 4, deel evolutie en hoofdstuk 5 regeling.

Evolutie

Examentraining

Wat leren voor evolutie

Thema 4 uit leerjaar 3
Basisstof 2
Basisstof 3
Basisstof 4

Leerdoelen evolutie

1. Je kunt beschrijven wat de evolutietheorie is.
   
2. Je kunt uitleggen wat geslachtelijke voortplanting, mutatie en natuurlijke selectie doen in evolutie
   
3. Je kunt omschrijven wat de overeenkomsten tussen verschillende soorten organismen uitleggen in de evolutie. 
   
4. Je kunt uitleggen dat overeenkomende organen wijzen op verwantschap.
   
5. Je kunt een geologische tijdschaal en stamboom aflezen

Wat is evolutie

Evolutie is ontwikkeling van leven op aarde waarbij soorten ontstaan, veranderen en verdwijnen.

Ook wel evolutietheorie genoemd.

Argumenten voor evolutietheorie zijn verschillende feiten.

 

Belangrijk: Je mag denken dat de evolutie niet waar is, zorg er wel voor dat je de evolutie kunt uitleggen op je eindexamen!

Evolutie en geslachtelijke voortplanting

Populatie: groep van individuen van 1 soort die samenleven in een bepaald gebied, die zich onderling voorplanten

Onderling voortplanten = geslachtelijke voortplanting

Geslachtelijke voortplanting = mixen van genotype vader en moeder

Evolutie en mutatie

Mutatie = plotselinge verandering 

Mutatie komt vaak door invloed van stoffen uit het milieu

Mutatie kan ervoor zorgen dat er nieuwe eigenschap ontstaat.

Mutatie is altijd toeval. 

Kan positief, maar ook negatief uitwerken

Zie je nu ook gebeuren bij covid-19. Engelse, Zuid-Afrikaanse en Braziliaanse variant.

Evolutie en natuurlijke selectie

Meeste individuen krijgen meerdere nakomelingen.

Individuen die meer opvallen, hebben grotere kans om op te vallen.

Leeuw met albinisme (geen pigment), valt op 

savanne eerder op. Prooidieren zien hem snel, 

minder kans om eten te vangen.

Wat denk je dat natuurlijke selectie dan betekent?

Ontstaan van nieuwe soorten

1.  Milieu veranderd, de toevallige mutatie wordt fenotype met meeste overlevingskans. Soort veranderd/evolueert.
2. Gebied wordt in tweeën gesplitst, waardoor 2 groepen individuen ontstaan.

Argumenten evolutie

1. Fossielen = versteende resten van organismen
2. Overeenkomst in bouw
3. Rudimentaire organen = resten van organen die soort eerst wel had, maar weg geëvolueerd zijn.
4. Overeenkomsten van organen en celbouw

Hoeveel groepen olifantachtigen kwamen er voor in het begin van het Plioceen volgens de stamboom?

Volgens de gegevens in de stamboom hebben de hondachtigen en de katachtigen een gemeenschappelijke voorouder. Uit deze voorouder hebben zij zich ontwikkeld als aparte groepen.

Hoeveel miljoen jaar geleden is deze ontwikkeling begonnen?

(antwoord invullen op volgende slide!)

Hoeveel miljoen jaar geleden is deze ontwikkeling begonnen?

1. 25
2. 38
3. 58
4. 64