Additie en substitutie

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Additie en substitutie

Leerdoelen

• Je leert twee typen reacties kennen aan koolstofverbindingen:
  

- additie

- substitutie

• Je kan de verschillende reacties herkennen en reactievergelijkingen hiervan opstellen in structuurformules.

Additie

• 'To add' = iets toevoegen
• Twee beginstoffen geeft 1 product.
• Dubbele C=C binding klapt open, op beide C-atomen ontstaat een nieuwe atoombinding.

Voorbeelden additie

Additie van broom

• Met broomwater, Br2 (aq), kun je dubbele bindingen aantonen.
• Broomwater heeft een bruine kleur (Binas 65B), na additie is er geen broom meer aanwezig en verdwijnt de bruine kleur.

1. Geef de reactievergelijking van de additie van waterstofbromide (HBr) aan propeen in structuurformules.
2. Geef de systematische naam van het product.
3. Geef de structuurformule van het isomeer dat kan ontstaan.

Substitutie

• 'To substitute' = iets vervangen
• Twee beginstoffen geeft 2 producten o.i.v. licht.
• Waterstofatomen worden vervangen door halogeen-atomen.

Voorbeelden substitutie

Geef de reactievergelijking van de substitutie van propaan met broom, waarbij 2 H-atomen worden vervangen. Gebruik hiervoor structuurformules.

Bij de additie van water aan but-1-een ontstaan twee isomeren. Geef de reactievergelijking in structuren met beide isomeren.
Leg daarnaast waarom hier twee isomeren kunnen ontstaan.

Oefenmateriaal

Zie volgende dia

kemia.nl