Maatschappijkunde|Werk|Paragraaf 7.1 en 7.2|

• Maatschappijkunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Werkloosheid

Thema Werk

Paragraaf 7.1 Werkgevers- en werknemersorganisaties.

Paragraaf 7.2 De belangen van werkgevers en werknemers.

Lesdoel(en)

Aan het einde van de les:

• Weet jij wat vakbonden en vakcentrales zijn en op welke niveau zij te werk gaan.
• Weet jij wat de belangrijkste werkgeversorganisaties zijn.
• Weet jij wat de belangen van werkgevers en werknemers zijn. 
• Weet jij hoe de onderhandelingen over de Cao's gaan tussen vakbonden/ werkgeversorganisaties en weet jij wat er gedaan kan worden als er geen akkoord wordt gesloten tussen beide partijen.

7.1 Werkgevers- en werknemersorganisaties

Vakbonden: organisaties die opkomen voor de belangen van werknemers.

Er zijn vakbonden voor elke bedrijfstak en beroepsgroep.

• Bedrijfstak: bedrijven die ongeveer dezelfde werkzaamheden uitvoeren. 
• Beroepsgroep: een groep personen met ongeveer hetzelfde beroep.

Alle vakbonden samen noemen de vakbeweging.

7.1 Werkgevers- en werknemersorganisaties

Er zijn drie grote vakcentrales in Nederland: 

• de FNV

(Federatie Nederlandse Vakbeweging, 15 aangesloten vakbonden, ruim 1 miljoen leden)

• het CNV

(Christelijk Nationaal Vakverbond, met 8 aangesloten vakbonden, 260.000 leden)

• de VCP

(Vakcentrale voor Professionals, met 50 aangesloten vakbonden, 270.000 leden)

7.1 Werkgevers- en werknemersorganisaties

Vakcentrales en vakbonden werken op vier niveaus:

• Individuele hulp.
• Steun op bedrijfsniveau.
• Bedrijfstakniveau.
• Landelijk niveau.

7.1 Werkgevers- en werknemersorganisaties

De belangrijkste werkgeversorganisaties zijn: 

• VNO-NCW (115.000 bedrijven, 4.3 miljoen werknemers)
• AWVN (750 bedrijven, 3 miljoen werknemers)
• MKB-Nederland (170.000 (vooral kleinere) bedrijven, 500.000 werknemers)
• UNETO-VNI (5000(installatie) bedrijven, 120.000 werknemers)
• LTO-Nederland (de Land- en Tuinbouworganisatie), vertegenwoordigt 50.000 boeren en tuinders.

7.2 De belangen van werkgevers en werknemers

Werkgevers en werknemers hebben tegengestelde belangen en gemeenschappelijke belangen.

• Tegengestelde belangen: de werkdruk.
• Gemeenschappelijke belangen: een succesvol bedrijf, goede producten maken en een fijne werksfeer.

7.2 De belangen van werkgevers en werknemers

Belangen van werknemers:

• Werkgelegenheid.
• Goede arbeidsvoorwaarden en arbeidsomstandigheden.
• Mogelijkheden om hogerop te komen.
• Medezeggenschap.
• Een goede uitkering bij ziekte, arbeidsongeschikt en werkloosheid.

7.2 De belangen van werkgevers en werknemers

Belangen van werkgevers:

• Lage kosten.
• Weinig concurrentie.
• IJverige en goed opgeleide werknemers.
• Zo min mogelijk regels van de overheid.

7.2 De belangen van werkgevers en werknemers

Werkgeversorganisatie en vakbonden onderhandelen met elkaar over Cao's. 

• CAO: collectieve arbeidsovereenkomst, standaardcontract met afspraken voor een hele bedrijfstak. 
• Cao's moeten goedgekeurd worden door minister van Sociale Zaken. Als hij de CAO bindend verklaart, geldt de cao voor alle bedrijven in die bedrijfstak.

7.2 De belangen van werkgevers en werknemers

• Cao-onderhandeling verloopt niet altijd eenvoudig.
• Vakbonden nemen dan contact op met de media of met politici.

Als er dan nog geen akkoord komt, heeft de vakbond nog meer opties:

• Stiptheidsacties houden.
• Naar de rechter stappen.
• Staken.

Maar uiteindelijk willen beide partijen altijd een akkoord sluiten.

7.2 De belangen van werkgevers en werknemers

Wat zijn de belangen van werkgevers en werknemers?

Hoe gaan de onderhandelingen over de CAO tussen werkgeverorganisaties en vakbonden? En wat kan er gebeuren als beide partijen geen akkoord kunnen sluiten?

Aan de slag

Thema Werk. Paragraaf 7.1 en 7.2.

Opdracht: 1 t/m 15, begrippenlijst en samenvatting.

Blz. 67 t/m 75.