1.2 Wisselwerking tussen de geofactoren

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

1.2 Wisselwerking tussen de geofactoren

VWO6

Domein C: Aarde

6 vwo

Lesdoelen

1. Je weet welke landschapszones er zijn, hoe ze van elkaar verschillen en wat de beperkingen voor de landbouw zijn.
2. Je weet op welke manieren de mens het landschap als dynamisch systeem beïnvloedt.
3. Je begrijpt hoe geofactoren in elke landschapszone elkaar beïnvloeden en hoe dit te zien is aan de bodemsamenstelling/bodemsoort.
4. Je begrijpt dat landschapszones geleidelijk in elkaar overgaan.
5. Je kunt met behulp van kaarten een relatie leggen tussen de landschapszones en de klimaatgebieden.

Ontstaan landschapszones

Verschillen in klimaat leiden tot verschillen in wisselwerking tussen de geofactoren en daarmee tot verschillende landschapszones.

Verschillen binnen de landschapszones ontstaan door reliëf. 

Nummer 1 - 6 onder elkaar in je schrift.

Geef van de volgende dia's :

1. De juiste naam van de landschapszone

2. Waar op aarde je deze landschapszone vindt

3. Welk klimaat past bij deze landschapszone?

1

2

3

4

5

6

Antwoorden

1.Boreale zone - Canada/Siberië - Landklimaat (Df)

2. Polaire zone - Groenland/N-Canada/N-Siberië - Toendraklimaat (ET)

3. Gematigde zone - NW- en Centraal-Europa/VS - Gematigd Zeeklimaat (Cf)

4. Subtropischezone - Z-Europa/California/ZO-Australië - Mediterraan klimaat (Cs)

5. Aride zone -Noord-Afrika - Steppeklimaat (BS)

6. Tropische zone - Brazilië/Midden-Afrika/Indonesië - Tropisch Regenwoudklimaat (Af)

Lesdoelen

1. Je weet welke landschapszones er zijn, hoe ze van elkaar verschillen en wat de beperkingen voor de landbouw zijn.
2. Je weet op welke manieren de mens het landschap als dynamisch systeem beïnvloedt.
3. Je begrijpt hoe geofactoren in elke landschapszone elkaar beïnvloeden en hoe dit te zien is aan de bodemsamenstelling/bodemsoort.
4. Je begrijpt dat landschapszones geleidelijk in elkaar overgaan.
5. Je kunt met behulp van kaarten een relatie leggen tussen de landschapszones en de klimaatgebieden.

Aan de slag

Maken opdrachten 1, 2 en 3

Bosgebieden

• Voldoende water (nuttige neerslag)
• Zomertemperatuur niet te laag
• Groeiseizoen niet te kort

verschillende klimaten -> verschillende bossen -> verschillende bodems

In welke landschapszones ontbreekt bos en waarom?

Bodems onder droge of koude omstandigheden

• Aride zone: neerslagtekort -> geen humusvorming door gebrek aan organisch materiaal & geen uitspoeling (alleen verdamping) -> zout en kalkconcentraties.
• Gematigde breedte: waar nuttige neerslag 0 -> grassteppe -> geen uitspoeling -> ophoping van humus.
• Polaire zone: lage temp. -> kort groeiseizoen & organisch materiaal verteert langzaam -> veen (geen uitspoeling door permafrost).

De mens als geofactor

• Doorbreekt het natuurlijke systeem d.m.v. landbouw:
  
  
• natuurlijke kringlopen worden doorbroken (organisch materiaal onttrokken aan het systeem).
•  van biodiversiteit naar monocultuur (gevaar: na oogst komt de bodem bloot te liggen & ziekten hebben een groter effect).

Oefenen > pak een atlas

Pak een Grote Bosatlas. Ga op zoek naar een kaart die het meest lijkt op de achterliggende kaart.

Beantwoord de volgende vragen:

1. Bossen komen in verschillende landschapszones voor. In welke zones ontbreekt bos en wat is de oorzaak daarvan?

2. In gematigde zones met loofbossen als oorspronkelijke plantengroei zijn er plekken waar bos ontbreekt. Welke geofactor is hier verantwoordelijk voor?

  

1. In de polaire zone is het te koud en is het groeiseizoen te kort.

In de aride zone is valt weinig neerslag en is de verdamping hoog.

2. Reliëf of de mens

3. 

Factoren die vruchtbaarheid bepalen

1. Klimatologische omstandigheden:                                                         - temperatuur                                                                                                   - neerslag
2. Vruchtbaarheid:                                                                                                 - chemische vruchtbaarheid: voedingstoffen (K, N & P).            - fysische vruchtbaarheid: korrelgrootte bepaalt verdeling water en lucht in bodem.

Leerdoelen 1.2

1. Je weet welke landschapszones er zijn, hoe ze van elkaar verschillen en wat de beperkingen voor de landbouw zijn.
2. Je weet op welke manieren de mens het landschap als dynamisch systeem beïnvloedt.
3. Je begrijpt hoe geofactoren in elke landschapszone elkaar beïnvloeden en hoe dit te zien is aan de bodemsamenstelling/bodemsoort.
4. Je begrijpt dat landschapszones geleidelijk in elkaar overgaan.
5. Je kunt met behulp van kaarten een relatie leggen tussen de landschapszones en de klimaatgebieden.

Aan de slag

Maken opdrachten 1, 3 en 6.