8.3 Kringlopen en water (2 lessen)

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

8.3 Kringlopen en water (2 lessen)

Voorkennisvragen

1. Wat is de chemische formule van fotosynthese?

2. Wat is de chemische formule van de verbranding?

3. Bekijk BINAS 67H. Welk element heeft de plant nodig om van glucose stoffen als aminozuren te kunnen maken? 

4. Waar halen planten dit element vandaan?

Leerdoelen

8. Je beschrijft de snelle en langzame koolstofkringloop

9. Je beschrijft de stikstofkringloop

10. Je beschrijft het zuiveren van afvalwater

11. Je noemt de bestanddelen die van invloed zijn op de kwaliteit van drinkwater

De voedselkringloop

Teken zelf de voedselkringloop in je schrift:

De groepen:

• Producenten 
• Consumenten
• Afvaleters
• Reducenten

Antwoord

Snelle koolstofkringloop

Lezen blz. 259-260 en bestuderen bron 11 en 12

Tekstbegripsvragen:

1. Op welke manieren komt CO2 vrij in de snelle koolstofkringloop?

2. Op welke manier komt koolstof terecht in de langzame kringloop?

3. In welke organische stoffen zit stikstof? Noem twee voorbeelden

4. Welke afvalstof van dieren bevat veel stikstof?

5. Een konijn plast in een weiland. Via welke processen kan de stikstof in de plas van het konijn weer terecht komen in de wortels van de planten?

Keuze 1: Meedoen met uitleg 

Na de uitleg nog tijd om te werken aan het huiswerk

Keuze 2: Zelfstandig aan de leerdoelen van 8.3 werken.

8.3 Leerdoel 8 en 9 

Aan het eind van de les moet je kunnen laten zien dat je één van de opties serieus hebt uitgevoerd! 

Heb je dat niet dan verspeel je jouw recht om te kiezen in de volgende lessen en verwacht ik dat je het volgende les alsnog af hebt.

Snelle + langzame koolstofkringloop

Nijntje en het nitraat

Binas 93H

Binas 93H

8.3 Kringlopen en water

Voorkennisvragen

1. Waarom bemesten boeren hun akkers?

2. Wat gebeurd er als boeren teveel mest gebruiken?

3. Via welke wegen kan stikstof in de bodem terecht komen?

Les 2

Wisbordjes in de aanslag

Stikstofkringloop, een lastig onderwerp maar superbelangrijk

Zonder stikstof geen leven :)

Waarvoor hebben planten stikstof nodig?

Waarvoor hebben planten stikstof nodig?

Voor de opbouw van eiwitten / aminozuren / DNA

Waarvoor hebben planten stikstof nodig?

Voor de opbouw van eiwitten / aminozuren / DNA

Uiteindelijk dus om te groeien

Welke vorm van stikstof kunnen planten opnemen?

Welke vorm van stikstof kunnen planten opnemen?

Nitraat (NO₃⁻) of ammonium (NH₃)

 Sommige planten zoals klaver hebben bij hun wortels stikstofbindende knolletjesbacteriën. Deze bacteriën kunnen .... uit de lucht binden tot ....

Wat hoort er op de puntjes? 

Knolletjesbacteriën zetten stikstofgas (N₂) uit de lucht om in ammonium (NH₃).

Ammonium kan de plant wel opnemen. In ruil voor deze dienst geeft de plant glucose aan de knolletjesbacteriën. Hieruit haalt de bacterie energie voor de omzetting van stikstofgas (N₂) naar  ammonium (NH₃).

Een kadaver ligt in een weiland. Via welke stappen kunnen de eiwitten in de spier van dit dier als nitraat door het gras worden opgenomen?

Kleur de stappen op je blad

1. dier (blauw)

1. dier (blauw)

2. rottingsbacteriën breken DNA en eiwitten van dier af tot NH3 (ammonificatie)

1. dier (blauw)

2. rottingsbacteriën breken DNA en eiwitten van dier af tot NH3 (ammonificatie)

3.  NH3 reageert met water tot NH4+ (als er zuurstof is)

1. dier (blauw)

2. rottingsbacteriën breken DNA en eiwitten van dier af tot NH3 (ammonificatie)

3.  NH3 reageert met water tot NH4+ (als er zuurstof is)

4.  In twee stappen wordt NH4+ omgezet in NO2- (nitriet) en daarna NO3- (nitraat). Proces heet nitrificatie. 

NO3- kan een plant gemakkelijk opnemen

Hoe kan stikstof weer als gas (N2) in de lucht terecht komen?

Hoe kan stikstof weer als gas (N2) in de lucht terecht komen?

Door denitrificatie (NO3-  omgezet tot N2)

Bij te veel nitraat zal dit proces plaatsvinden. 

- Allebei onder zuurstofarme omstandigheden: In natte, weinig doorluchte bodems (zoals klei of moerasachtige gebieden) 

- In waterzuiveringsinstallaties (opzettelijk gebruikt!)

Hoe maak je van rioolwater drinkwater? 

Wat zou er gebeuren als je rioolwater loost in een rivier of beek? 

Rioolwater wordt gezuiverd (biologische reiniging)

1. verwijderen van grof afval
2. Door het water te beluchten gaan bacteriën aan het werk (aeroob), er ontstaat nitraat. (dit wil je niet in het water)
3. Dus het water komt onder anaerobe omstandigheden en nitraat wordt omgezet tot stikstofgas (N2)

       Dat ontsnapt aan de lucht

Zelfstandig aan de slag

- Oefenen met stikstofkringloop met examenopdrachten

- Lezen 8.4 

- Huiswerkopdracht 8.4 komen ophalen en maken 

Eerste 10 minuten in stilte 

Lezen blz. 261-262

Tekstbegripsvragen:

1. Welke bacteriën werken in anaërobe omstandigheden?

2. Wat wordt bedoeld met biologische reiniging?

3. Welke processen zijn nog nodig na de waterzuivering in een rzwi om het water drinkbaar te maken?

Waterzuivering

Mechanische reiniging: 

- Water filteren (zeef en voorbezinken)

Biologische reiniging:

- Afbraak organische stoffen

Waterzuivering (2)

Van oppervlaktewater naar drinkwater

Waarom is oppervlaktewater niet drinkbaar?

- Veel opgeloste schadelijke stoffen (medicijnen, zware metalen, te hoge concentratie stikstof/fosfaat)

Stap 1: Toevoegen kalk

Stap 2: Zeven met hele fijne zeven

Stap 3: Chemische behandeling om ionen eruit te halen

Stap 4: UV-licht behandeling om micro-organismen te doden