§5 Lijdend voorwerp

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

Lijdend voorwerp

Leerdoelen

Aan het eind van deze les...

• Kan ik het lijdend voorwerp in een zin vinden

Filmpje NN

Zinsdelen

• Alle zinnen bevatten een persoonsvorm, een (werkwoordelijk) gezegde en een onderwerp.

• Veel zinnen hebben ook een lijdend voorwerp. Met het lijdend voorwerp gebeurt iets, het 'ondergaat' wat in het gezegde staat.

Lijdend voorwerp

• Lijdend voorwerp (LV) komt voor in zinnen waarin iets/iemand iets 'overkomt' dus als het ware 'lijdt'. 

• Je vint het LV door de volgende vraag te stellen:

Wat/wie + PV + OW + andere werkwoorden?

Het antwoord op die vraag is het LV.

• Niet elke zin heeft een lijdend voorwerp.
• Een lijdend voorwerp begint nooit met een voorzetsel.

Dominic geeft een mooi cadeau aan Frédériqé. 

De handeling is geven. Er wordt dus iets gegeven, namelijk een mooi cadeau. Dat mooie cadeau is dus het voorwerp (iets) dat de handeling ondergaat; dat pakje wordt weggegven.

PV = geeft

OW = Dominic (Wie geeft?)

WG = geeft (enige werkwoord)

LV = Wie/wat geeft Dominic? een mooi cadeau

Stappenplan

1. Onderstreep de persoonsvorm.
   
   
2. Verdeel de zin in zinsdelen.
   
   
3. Selecteer het onderwerp (o), het gezegde (wg) en het lijdend voorwerp (lv)

Ik / heb / een auto / gekregen / van mijn ouders. 

OW = Ik

WG = heb gekregen

LV = een auto

LIJDEND VOORWERP

Tim | graaft | een kuil.

Wat graaft Tim? Tim graaft een kuil.

lijdend voorwerp = een kuil

voorbeeld 1

ow

wg

LIJDEND VOORWERP

Een speler | roept | de grensrechter.

Wie roept een speler? De speler roept de grensrechter.

lijdend voorwerp = de grensrechter

voorbeeld 2

ow

wg

LIJDEND VOORWERP

Elin | vertelt | een verhaal.

Wat vertelt Elin? Elin vertelt een verhaal.

lijdend voorwerp = een verhaal

voorbeeld 3

ow

wg

Met wie of wat gebeurt iets in de zin?
Schrijf het lijdend voorwerp op.

Bruno drinkt een glas water.

Met wie of wat gebeurt iets in de zin?
Schrijf het lijdend voorwerp op.

Mats roept zijn vader.

Met wie of wat gebeurt iets in de zin?
Schrijf het lijdend voorwerp op.

Zij heeft haar fiets uit de schuur gepakt.

Met wie of wat gebeurt iets in de zin?
Schrijf het lijdend voorwerp op.

Fred doet peper op zijn gebakken ei.

Met wie of wat gebeurt iets in de zin?
Schrijf het lijdend voorwerp op.

Op het feest hebben we gebak gegeten.

Met wie of wat gebeurt iets in de zin?
Schrijf het lijdend voorwerp op.

Dagmar heeft de regenjas aan de kapstok gehangen.

Ontleed de volgende zin
De leerlingen van klas 1MHD hebben van meneer De Vries een groot compliment gekregen.
(kopieer de zin, ze een / tussen de zinsdeelstrepen en benoem daaronder de pv, het wg, het ow en het lv)

Ontleed de volgende zin
De musea medewerkers kregen een mooi kerstpakket van de baas.

Ontleed de volgende zin
De kinderen hebben hun tekening aan de juf van groep 4 getoond.

Ontleed de volgende zin
De oude mensen zouden een hoop lawaai in het bejaardentehuis hebben gemaakt.

Ontleed de volgende zin
Ik heb mijn vrouw beloofd het huis op te ruimen.

Ontleed de volgende zin
De aanvoerder van het voetbalteam moet zijn vaantje geven aan de aanvoerder van de tegenstander.

Aan de slag

Maak opdracht 2 t/m 4