KA 32 - Discussies over de 'sociale kwestie'

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

KA32 - De 'sociale kwestie

KA32 - Discussies over de 'sociale kwestie'

Reformatie

Verlichting

Democratische revoluties

Industrialisatie

Wetenschappelijke revolutie

Humanisme

Renaissance

Sociale kwestie

KA32 - Discussies over de 'sociale kwestie'

De arbeidersklassse

Door de industrialisatie verandert de klassenmaatschappij.

De economie draaide om massaproductie in fabrieken met machines.

nieuwe klassen:

Fabriekseigenaren - afkomstig uit rijke bovenlaag

Arbeidersklasse - werkloze boeren en handwerklieden trokken naar de steden om daar te werken in de fabrieken.

KA32 - Discussies over de 'sociale kwestie'

De arbeidersklassse

Kindersterfte hoog in de steden - slechte hygiëne en epidemieën.

Grote gezinnen - opvangen sterfte en meewerken, lange werkdagen (16 uur x 6)

Werk was gevaarlijk - gebrek aan veiligheidsregels

Geen sociaal vangnet

School is een luxe - veel te duur

Staken leidde tot verlies baan.

Eerste Nederlandse vakbeweging in 1837, zonder succes

KA32 - Discussies over de 'sociale kwestie'

De sociale kwestie

Pas toen burgers uit andere klassen zich druk begonnen te maken om arbeiders kon er echt iets veranderen.

Het liberalisme (stroming van veelal rijke burgers) van de 19e eeuw maakte zich druk om het welzijn van burgers. Niet alleen moest de regering zorgen voor veiligheid tegen oorlog en criminaliteit, ook moest de overheid zorgen voor enige mate van bestaanszekerheid.

KA32 - Discussies over de 'sociale kwestie'

De sociale kwestie

Een andere belangrijke stroming uit die tijd was het conservatisme. Ook deze stroming werd aangehangen door rijke burgers (we kunnen dus wel zeggen dat politiek in de 19e eeuw iets voor de rijken was).

Zij vonden dat het niet aan hen was om de positie van de arbeiders te verbeteren. Dat was aan God, niet aan hen.

Waren misschien ook vooral bang voor het verlies van de eigen positie.

KA32 - Discussies over de 'sociale kwestie'

De sociale kwestie

In 1848 kreeg Nederland een nieuwe grondwet.

Als gevolg van een reeks revoluties in Europa; veroorzaakt door boeren en arbeiders die meer democratisering eisten.

De Nederlandse koning Willem II wilde zijn hoofd behouden en ging akkoord met een nieuwe grondwet. 

Door de nieuwe grondwet verloor de koning veel van zijn macht. Er kwam stemrecht (maar nog lang niet voor iedereen) en de macht kwam bij het parlement te liggen.

KA32 - Discussies over de 'sociale kwestie'

De sociale kwestie

Volwassen mannen boven een bepaalde inkomensgrens konden nu meedoen met de politiek.

Invloed liberalen neemt toe en er komt nog meer aandacht voor de sociale kwestie.

Dit wordt versterkt door schrijvers, geestelijk leiders, kunstenaars en vrouwen.

De beweging die arbeiders aan een beter leven wilde helpen bestond ook in andere landen, en ging vaak gepaard met andere vormen van activisme, zoals tegen slavernij en voor de uitbreiding van het kiesrecht.

KA32 - Discussies over de 'sociale kwestie'

Verbeterde omstandigheden

Langzaamaan komen er steeds meer wetten die arbeiders moesten beschermen tegen armoede, ziekte en onveilige werkomstandigheden.

Het Kinderwetje - 

Maar pas in de 20e eeuw verbeteren de omstandigheden van de arbeiders pas echt.

Liberalen kwamen dan wel op voor de arbeiders, zeken er tegelijkertijd ook op neer. Helpen was liefdadigheid, een christelijke plicht. Ze konden verder prima leven met een klassenmaatschappij.

Vragen

32.2Wat wordt bedoeld met de term ‘klassenmaatschappij’?

• Een klassenmaatschappij is een samenleving waarin er grote verschillen zijn in afkomst, welvaart, en toekomstkansen.

32.3 ​Wat is de sociale kwestie en hoe stonden hetliberalisme en het conservatisme hier tegenover?

• De sociale kwestie gaat over het gebrek aanwelzijn en volksgezondheid dat ontstond door de industriële revolutie. Veel arbeiders gezinnen leidden een zwaar en gevaarlijk leven en kenden veel verliezen. Sommige rijkere burgers vonden dat daar iets tegen moest gebeuren. Het liberalisme vond dat er actief naar een oplossing gezocht moest worden voor de sociale kwestie; het conservatisme vond dat God of de natuur vanzelf wel met een oplossing zou komen als dat nodig was.

KA32 - Discussies over de 'sociale kwestie'

Vragen

Was de auteur van het boek waarin deze prent verscheen waarschijnlijk liberaal of conservatief? Leg je antwoord uit.

• Conservatief; hij heeft het erover dat dit soortsloppenwijken de ‘bron van alle kwaad zijn’, wat er niet op lijkt dat hij met de armen meeleeft maar er zich vooral aan stoort.

Een prent van Gustave Doré, uit Over Londen per trein (1872). De prent verscheen in een boek over Londen, met daarbij de volgende tekst: "Het massale samenkomen van de armen - waarvan de dichtheid meegroeit met de armoede - ligt ten grondslag aan het kwaad dat in de meeste grote steden in Europa woedt. Dit treft vooral Londen [...]

KA32 - Discussies over de 'sociale kwestie'

Vragen

Gebruik bron 32.1 en bron 32.2. op blz. 105 Vraag over betrouwbaarheid en standplaatsgebondenheid

32.7 ​Geef voor beide bronnen aan in hoeverre hun kijk op de sociale kwestie betrouwbaar is. Betrek in je antwoord de standplaatsgebondenheid van de auteurs.

• Bron 32.1: relatief betrouwbaar, omdat het gemeente bestuur in theorie met het welzijn van al zijn inwoners begaan is; niet meer met dat van fabriekseigenaren dan dat van arbeiders.
• Bron 32.2: relatief betrouwbaar, omdat het om een onafhankelijke verslaggever gaat voor een krant. De verslaggever lijkt echter wel aan de kant van de arbeiders/het Kinderwetje te staan, gezien de vrij dramatische beschrijving van het verlies van het armpje van het meisje.

KA32 - Discussies over de 'sociale kwestie'