8 april Kwaad bloed 2_ Spelling 8.7, 8.8, 8.12

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welkom H4N

Programma deze week

1. Lezen Kwaad bloed en karakters (boek uit volgende week vrijdag en karakteroverzicht inleveren)

2. oefenen spelling Nw Ned: 8.7, 8.8 en 8.12

3. inzage recensie

Leerdoel: aan het eind van de les  Kwaad Bloed gelezen, een overzicht van de personages gemaakt en geoefend met spelling.

Spelling van samenstellingen

• Wat is een samenstelling?
  
• een samenstelling schrijf je aan elkaar! 

 

Aan elkaar => tussenletter 

• bij sommige samenstellingen een -s: machtsvertoon dus ook: machtsstrijd (stationsplein dus ook stationschef)
• Regel: 
• je hoort een -s, dus je schrijft 'm
• bij veel andere samenstellingen een -n of -en: vriendendienst en berenkuil
• Regel: 
• -en als eerste deel een zelfst. nw is met meervoud op -en 

Géén -en, maar een -e als eerste deel....

1. géén mv heeft: roggebrood (want 'rogge')
2. Er maar één van is (zon): zonnestraal
3. Als eerste deel (ook) een mv op -es heeft: asperges, ziekten/-es: aspergesoep, ziektekiem
4. Géén zelfst. nw is: blindedarm
5. Als het eerste deel een versterking is van bijv.nw: boordevol.

DUS: de tussenletter -n schrijf je als:

Het eerste deel van de samenstelling een zelfstandig naamwoord is en alléén een meervoud heeft op -EN.

3 uitzonderingen waarbij je toch ook -e schrijft:

1. Er is er maar één van (zonnestraal / koninginnedag)

2. Het woord is niet meer als samenstelling te herkennen (schattebout / spillebeen)

3. Eerste deel versterkt het tweede deel (apetrots / beresterk)

Aan elkaar of los

 Aan elkaar geschreven worden...

1. samenstellingen: deurbel, lageloonland
   
2. getallen tot duizend (in letters) en samenstellingen met honderd en duizend: dertienduizend; maar: tien miljoen
3. combinaties van een voorzetsel en een bijwoord: "hij woont dichtbij", maar na vnw of zn wordt het: "hij woont dicht bij mij." 

 Aan elkaar geschreven worden...

• combinaties van of twee voorzetsels: voorin, achterop, maar na een voornaamwoord of zn wordt het: "hij zit voor in de bus".
• combinaties van bijwoorden die bestaan uit er, hier, daar, waar + vz: hierdoor, waarmee. Let op bij voorzetsels die bij het werkwoord horen: dat hangt ervan af (af hoort bij 'hangen': afhangen van)

Sommige of sommigen

Sommige, vele, enkele, beide

 Met een -e

• als ze bijvoeglijk gebruikt worden: sommige mensen, vele klassen
  
• als ze verwijzen naar zaken of dieren: vogels fluiten en de meeste doen dat vaak. 

Sommigen, velen, enkelen, beiden

 Met een -en

• als ze zelfstandig gebruikt worden én verwijzen naar mensen: sommigen vinden het weer fijn. 
• let op:  als het woord verwijst naar eerder genoemde personen in dezelfde zin, schrijf je -e: De klanten zijn boos en enkele (klanten) dienen zelfs een klacht in.

Vragen?

Aan de slag

1. Karaktereigenschappen van Caspar, Leo, Thea en overvaller beschrijven (A3-formulier)
2. Opdrachten Nw Nederlands 8.7, 8.8 en 8.12 maken: zie planning (spelling)
3. Lezen in Kwaad Bloed
4. Je kunt je recensie inzien aan mijn bureau