longemfyseem

longemfyseem

een chronische longziekte

wat is longemfyseem

het is een onderdeel van COPD

het tast de longblaasjes aan ( alveoli)

verminderde O2 opname

progressieve aandoening is niet te genezen

normale situatie

longen bestaan uit miljoenen longblaasje alveoli

blaasjes zorgen voor de gaswisseling, O2 in, CO2 uit

Alveoli zijn omgeven door fijne haarvaatjes en elastisch bindweefsel dat helpt bij in- en uitademen.

wat gebeurd er dan bij longemfyseem

De wanden van de longblaasjes worden beschadigd of verdwijnen.

Hierdoor ontstaan grotere, minder efficiënte luchtholten.

Het oppervlak voor gasuitwisseling vermindert → minder zuurstofopname.

Het elastisch weefsel wordt afgebroken → verminderde terugvering van de long → lucht blijft vastzitten → hyperinflatie.

Microscopische veranderingen:

Verlies van alveolaire septa (tussenwanden).

Uitbreiding van de luchtwegen (lucht wordt "opgesloten").

Verlies van elastinevezels en structuur → long wordt “slapper”.

oorzaken

roken ( belangrijkste )

luchtvervuiling

erfelijke factoren

langd blootstelling aan schadelijke stoffen

symptomen

kortademigheid, vooral bij isnpanning

chronisch hoesten

vermoeidheid

gewichtsverlies

piepende ademhaling

diagnose

anamnese en lich onderzoek

longfunctie onderzoek

ct scan longen

bloedonderzoek

lich onderzoek

Dia X – Lichamelijk onderzoek bij longemfyseem

🧍‍♂️ Inspectie (kijken naar de patiënt)

Centrale cyanose (blauwe lippen, tong): wijst op zuurstoftekort.

Gebruik van hulpademhalingsspieren (nek- en schouderspieren)

“Tonvormige thorax” (de borstkas is breder en blijft meer opgeblazen staan)

Verhoogde ademfrequentie (tachypneu)

Vermagering en gespannen ademhalingsspieren

“Pursed lip breathing” (ademen door getuite lippen om lucht beter uit te blazen)

👐 Palpatie (voelen)

Verminderde ademexcursie (minder uitzetting van de borstkas)

Soms trilling bij spreken verminderd (stemfremitus)

🥼 Percussie (kloppen op de borstkas)

Hyperresonantie: hol geluid door luchtophoping (hyperinflatie van de longen)

Lage diafragmapositie (minder longvolume bij uitademing)

🎧 Auscultatie (luisteren met stethoscoop)

Verzwakte ademgeruis

Mogelijk piepende of reutelende bijgeluiden

Verlengde uitademing

bloedonderzoek

1. Zuurstof- en koolstofdioxidegehalte (arterieel bloedgas)

pO₂ (zuurstofdruk): vaak verlaagd → geeft hypoxie aan (zuurstoftekort in het bloed).

pCO₂ (koolstofdioxidedruk): vaak verhoogd bij gevorderde emfyseem → ademhalingsinsufficiëntie.

pH: bij langdurige CO₂-retentie kan bloed zuurder worden (respiratoire acidose).

2. Saturatie (SpO₂)

Wordt vaak met een vingerclip gemeten, maar kan ook in bloed worden bepaald.

Geeft het percentage zuurstofgebonden hemoglobine aan.

Vaak verlaagd bij ernstige longemfyseem.

3. Hemoglobine en hematocriet

Bij chronisch zuurstoftekort kan het lichaam extra rode bloedcellen aanmaken (polycytemie) om meer zuurstof te transporteren.

Dus: verhoogd hemoglobine/hematocriet = compensatiemechanisme

5. Ontstekingswaarden (CRP, leukocyten)

Bij infecties of exacerbaties kunnen deze verhoogd zijn.

Chronische ontsteking speelt ook een rol bij COPD/emfyseem.

lichamelijk onderzoek

🧍‍♂️ Inspectie (kijken naar de patiënt)

Centrale cyanose (blauwe lippen, tong): wijst op zuurstoftekort.

Gebruik van hulpademhalingsspieren (nek- en schouderspieren)

“Tonvormige thorax” (de borstkas is breder en blijft meer opgeblazen staan)

Verhoogde ademfrequentie (tachypneu)

Vermagering en gespannen ademhalingsspieren

“Pursed lip breathing” (ademen door getuite lippen om lucht beter uit te blazen)

👐 Palpatie (voelen)

Verminderde ademexcursie (minder uitzetting van de borstkas)

Soms trilling bij spreken verminderd (stemfremitus)

🥼 Percussie (kloppen op de borstkas)

Hyperresonantie: hol geluid door luchtophoping (hyperinflatie van de longen)

Lage diafragmapositie (minder longvolume bij uitademing)

🎧 Auscultatie (luisteren met stethoscoop)

Verzwakte ademgeruis, Mogelijk piepende of reutelende bijgeluiden

Verlengde uitademing

Mogelijk piepende of reutelende bijgeluiden

Verlengde uitademing

behandeling

niet medicamenteus

medicatie

zuurstoftherapie

chirurgie

Niet-medicamenteus: stoppen met roken, longrevalidatie

Medicatie: luchtwegverwijders, ontstekingsremmers

Zuurstoftherapie bij gevorderde stadia

Chirurgie: bv. longvolume-reductie of transplantatie (in ernstige gevallen)

waarom zuurstoftherapie

Waarom zuurstoftherapie?

Om chronische hypoxemie (zuurstoftekort in het bloed) te corrigeren.

Verbetering van de kwaliteit van leven.

Vermindering van vermoeidheid en benauwdheid.

Bij langdurige therapie: verlenging van de levensverwachting.

Wat is het risico van ‘te veel’ zuurstof?

Wat is het risico van ‘te veel’ zuurstof?

Sommige COPD/emfyseem-patiënten vertrouwen op een laag zuurstofgehalte (hypoxische prikkel) om adem te blijven halen.

Te veel zuurstof → onderdrukking van de ademprikkel → CO₂-retentie → hypercapnie → sufheid, coma, zelfs ademstilstand.

Hoe wordt zuurstof veilig toegediend?

Lage flow zuurstoftherapie

Meest gebruikt bij longemfyseem.

Via een neusbril (neuscanule): 0,5 tot 2 liter per minuut.

Doel: saturatie tussen 88% en 92% (niet hoger!)

Goed gecontroleerd met arterieel bloedgas of saturatiemeter.

2. Langdurige zuurstoftherapie (LTOT)

Thuisgebruik bij chronisch zuurstoftekort (in rust < 88%).

Minimaal 15 uur per dag.

Mobiele zuurstofsystemen zijn beschikbaar (tanks of concentratoren).

3. Zuurstof bij inspanning of tijdens de nacht

Sommige patiënten hebben vooral zuurstoftekort bij inspanning of 's nachts.

Aanpassing op maat na inspanningstest of slaaponderzoek.

belangrijk

Belangrijk:

Zuurstof is een medicijn bij COPD/emfyseem → alleen op voorschrift.

Te veel of verkeerd gebruik kan gevaarlijk zijn.

leven met longemfyseem

belang gezonde leefstijl

vermijden infecties ( vacc, hygien )

ademhalingstechnieken

ondersteuning via fysio en psychol hulp

prognose

chronisch en progressief verloop

levenskwalitiet kan verbeteren met behnadeling

vroege diagnose = betere uitkomst

Door met zuurstof

zie andere lesson up