Aardrijkskunde: Poolgebieden (VVV)

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Aardrijkskunde: Poolgebieden:

Arctica en  Antarctica : Leren voor de toets 

Paragraaf 1

Polaire zone

( ofwel het poolgebied). Dit is een gebied op aarde dat heel koud is. Het ligt dicht bij de Noordpool of de Zuidpool.

Arctica

(Noordpoolgebied)

Het noordpoolgebied is een (arctische) oceaan  omringd door landen. De blauwe stippellijn is de noordpoolcirkel, de rode lijn is de 10°C-juli-isotherm

                    Antarctica 

         (Zuidpoolgebied )

               

Antarctica is een continent is omringd door een oceaan (de Antarctische Oceaan).  

Boomgrens

De boomgrens is de grens op een berg of in een koud gebied waar bomen niet meer kunnen groeien.

Hoe hoger je op een berg komt, hoe kouder het wordt. Boven een bepaalde hoogte is het te koud, te winderig of ligt er te lang sneeuw. Daardoor kunnen bomen daar niet overleven.

                          Arctica

• Noordpoolgebied inclusief zee, ijs, ijsbergen en omliggende landen (Russia, Groenland, Canada, ijsland)
• invloed warme zeestroom, natter klimaat
• Zee-ijs 
• Pakijs 

• inwoners in dorpen  (Inuit)
• Koud, maar minder extreem dan Antarctica
• Zomer: 24 uur licht, winter: 24 uur donker
• IJsberen,  poolvos,-haas,-wolf
• Zomer: Minder ijs  +  meer planten    

                      Antarctica 

• Ligging: Rond de zuidpool 
• 98% ijs bedekte continent met bergen 
• extreem droog gebied met  weinig regen
• geen warme invloed zeestroom 
• Geen vaste bewoners, alleen wetenschappers
• koudste gebied op aarde.
•  Zomer: 24 uur licht, winter 24 uur donker, tegenovergestelde seizoenen
• pinguin, zeehond, walvissen,vogels 
• Bijna geen planten, bedekt met ijs

Pakijs 

als veel ijsschollen dicht bij/over elkaar liggen

Zee ijs 

(paar meters dik) = zeewater bevriest= los drijvende ijsschollen.  Een deel zee-ijs verdwijnt tijdens de zomer

Het Pool klimaat

• De polaire zone / poolstreek: begint bij 66½ N.B. en 66½⁰ Z.B. - veel kouder dan de gemiddelde temperatuur op aarde (15 ⁰C)

Hoe komt het dat het in de Polen zo koud is?

• De zon schijnt schuin op de Polen, dus de zon moet een groter oppervlak verwarmen en duurt het dus ook langer voordat het warm is.

Middernachtzon (Pooldag)

Middernachtzon betekent dat de zon voor een lange periode in de zomer maanden niet ondergaat, ook niet 's nachts. Het blijft dan de hele dag en nacht licht buiten.

Het komt  voor in de  noordpoolcirkel, zoals Noord-IJsland en Noord-Scandinavië. 

Poolnacht 

een periode waarin de zon helemaal niet opkomt. Het blijft dus 24 uur per dag donker of schemerig, soms voor dagen, weken of zelfs maanden, afhankelijk van hoe dicht je bij de pool bent

Wat is een breedteligging?

Dit geeft aan hoe ver een plaats zich ten noorden of ten zuiden van de evenaar bevindt, uitgedrukt in graden noorderbreedte (N) of zuiderbreedte (S).

Voorbeelden

-De evenaar ligt op 0° breedte.

-De polen liggen op 90° noorderbreedte (Noordpool) en 90° zuiderbreedte (Zuidpool).

Voorbeeld:

-Nederland ligt ongeveer op 52° noorderbreedte.

-Kaapstad (Zuid-Afrika) ligt ongeveer op 34° zuiderbreedte

Breedte ligging en temperatuur 

Waarom is het zo koud in Poolgebieden ?( uitleg via afbeelding)

1.  scheve aardas.
2.  hoek van 23½ ⁰ ten opzichte van de zon
3. Zonnestralen leggen veel langere weg af naar 90 graden N.B. of Z.B. --> dus minder zonnekracht. 
4. Grote verschillen in zonlicht tussen  zomer en winter op de polen

4.  Zonnestralen die de Poolgebieden bereiken, worden teruggekaatst (85%) door al het sneeuw en ijs

(= Albedo-effect).

Wat is albedo?

hoeveel licht of zonlicht een oppervlak terugkaatst

Weerkaatsing:

85% van de warmte wordt bij sneeuw terug gekaatst

20% van de warmte wordt bij bos teruggekaatst

10% van de warmte wordt door water teruggekaatst

Albedoeffect: Voorbeelden

Sneeuw is wit en kaatst veel zonlicht terug. De albedo effect is hoog

Het bos en water zijn donker (als je van bovenaf kijkt). Ze nemen bijna al het zonlicht op en kaatsen weinig terug. Het albedo effect is laag 

                       Kreeftkringen

-  Kreeftskeerkring (Noordelijk) 

-Steenbokskeerkring (Zuidelijk) 

- Kreeftkringen zijn belangrijke parallellen op de Aarde.  Tussen de kreeftkring heb je de evenaar 

- Kreeftkringen zijn belangrijk voor het begrijpen van seizoenen en de verdeling van zonlicht op de Aarde

Seizoenen

De aarde maakt:

- in één jaar een baan rond de zon

- in één dag een baan rond de aardas

 - de aardas staat scheef

juni: zomer noordelijk halfrond door

  loodrechte zonnestralen

  december: zomer zuidelijk halfrond door  loodrechte zonnestralen

• In een jaar beweegt de zon tussen de 23½⁰ 

• Midzomernacht (21 juni) en poolnacht (22 december

Dus........

Als de zon gericht is op de kreeftkring,  dan is het zomer

Dus.........

Als de zon gericht is op Steenbokskeerkring, dan is het winter. 

Temperatuur boven land en zee 

Aanlandige en aflandige winden

                  Wat is de dampkring?

 Antwoord: Dit is  de aardatmosfeer 

Hoogdrukgebied

Een hoogdrukgebied is een gebied in de atmosfeer waar de luchtdruk hoger is dan in de omgeving. 

Lucht

De lucht stijgt, koelt af en de waterdamp in de lucht condenseert: er valt dus regen. 

Bij dalende lucht is er hoge luchtdruk: de dalende lucht drukt als het ware op het aardoppervlak. De lucht daalt, warmt op en er is geen condensatie: het blijft dus droog.gebied. 

Paragraaf 2 

Paragraaf 1   t/m 4

Op de Noordpool wonen mensen

1. 
2. 

Wat zijn de twee regels van de dampkring?

Op de Noordpool is het kouder dan op de Zuidpool

1. 
2. 

Een ander woord voor het noorpoolgebied is...

1. Arctica
2. Antarctica

Waar leeft de pinguïn?

1. Noordpool
2. Zuidpool

Wat is een ander woord voor het Zuidpoolgebied?

1. Arctica
2. Antarctica
3. Artica
4. Antartica

De naam Arctica komt van het Griekse woord:. Arktikos" (ἀρκτικός). Betekent: "van de beer" of "noordelijk"
Waar is deze foto gemaakt?

1. Antarctica
2. Arctica

Waar is deze foto gemaakt?

1. Arctica
2. Antarctica

Wat veroorzaakt de seizoenen?

1. het weer
2. de temperatuur
3. de neerslag
4. De scheve aardas

Wat is het albedo effect?

1. Het vermogen van het aardoppervlak om zonlicht terug te kaatsen
2. Het vermogen van de oceaan om broeikasgassen op te nemen
3. Het vermogen van een bos om broeikasgassen om te zetten in zuurstof

Het albedo van een .... landschap is het grootst

1. Gras
2. Water
3. Woestijn
4. IJs en sneeuw

Op de noordpool is het kouder dan op de zuidpool

1. waar
2. niet waar

De zuidpool is een woestijn

1. waar
2. niet waar

Hoe verklaart dit plaatje dat het zo koud is op de Polen?