Beatrijs

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Periodes

middeleeuwen (500-1500)

renaissance (1500-1700)

verlichting (1700-1800)

Middeleeuwse verhalen

• ridderromans: karel- of arthurroman

• geestelijke literatuur: heiligenlevens,

 exempel (Marialegende)

• dierverhalen: symboliek, kritiek, 

Reinaert de Vos

Middeleeuwen

500 - 1500

• standenmaatschappij

• 1 geloof: zonde, berouw, duivel

• eer en schande: hoofsheid

• eercultuur: collectieve moraal

In de middeleeuwen was er een standenmaatschappij. Wie stond hierin bovenaan?

1. De koning
2. De adel
3. De geestelijkheid
4. De boeren

Standenmaatschappij
--> 3 standen:

1. Geestelijkheid

2. Adel

3. Boeren/burgers

Standenmaatschappij

in de middeleeuwen

Geestelijke literatuur 

Genres: 

- Heiligenleven: soort biografie over een heilige

- Mystiek: beschrijving van een mystieke ervaring 

- Marialegende: verhaal waarin Maria een wonder verricht

De hulp van God

• Het leven van de mensen in de vroege Middeleeuwen was zwaar.
  
• Veel van de dingen om hen heen begrepen ze niet.
  

• Bij ziektes, natuurrampen of hongersnoden vroegen ze God om hulp.
  
• De mensen van de kerk, de geestelijken, hielpen hen hierbij.
  
• Hiervoor moesten de boeren wél belasting betalen...
  

• In de kloosters werden soms ook oude boeken overgeschreven. 
• Dit duurde heel lang: het was dus echt 'monnikenwerk'.

De middeleeuwse maatschappij was theocentrisch. Wat betekent dat?
In het dagelijks leven ...

1. ... staat de wetenschap centraal.
2. ... staan God en godsdienst centraal.
3. ... staan geld en economie centraal.
4. ... staat iemand die Theo heet centraal.

Middeleeuwse literatuur is bedoeld om .....

1. te lezen
2. te luisteren

Literatuur in de middeleeuwen

• Rijm - luisteren
• Middelnederlands 1200-1500
• Andere woorden 
• Dubbele ontkenningen
    - en/ne ...ww...niet
  
• Klanken
    - aa = ae / ai / a / aa

vogala.org

fragment laten horen, stukje tekst laten zien/samen lezen

Symboliek

Voor en tijdens de middeleeuwen had bijna alles een symbolische betekenis. Een stuk hout was niet zomaar een stuk hout, maar het was het symbool voor het kruis waar Christus aan was vastgespijkerd. Bloemen en beesten hadden ook een symbolische betekenis. Een roos bijvoorbeeld, verwees naar de liefde en een haas stond voor lafheid. 

Waarom zoveel symbolen in de middeleeuwen?

   

      

Symboliek - kleuren

rood

zonde / geweld

wit

maagdelijkheid, reinheid en waarheid 

blauw

kleur van adel, reinheid en vroomheid en Maria

   

      

Symboliek - Cijfers 

2   

aards / waarschuwing voor gevaar. (tweedeling Goed-Kwaad) 

3   

is een heilig getal. Het verwees naar God die de Drie-eenheid had van  vader, Zoon en Heilige Geest Als je 3x dezelfde boodschap/opdracht kreeg, dan wist je dat het van God kwam.

5 

hoort bij Maria, omdat haar naam uit 5 letters bestaat.

7 

ook een heilig getal, staat voor compleetheid (God schiep de wereld in      6 werkdagen + 1 rustdag) 

Beatrijs

• Marialegende, medium

• anno 1347 
• Schrijver?
• Symboliek: blauw, eleantier, 7
• Handschrift in Koninklijke
   Bibliotheek Den Haag
  

Aan de slag

Maak de opdrachten in het werkboek Beatrijs en lees ondertussen de bijhorende fragmenten.

De moraal van "Beatrijs"

Iemand die op Maria

vertrouwt, kan, ondanks

alles, op haar steun

blijven rekenen.

play.kahoot.it