week 21

• Spaans
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

¡Hola!

¿Qué vamos a hacer? 

Semana 21

ELEMENT- ELEMENTO

• In de natuur:
  

Een element is een oerkracht of onderdeel van de natuur, zoals water, vuur, lucht of aarde. In het verhaal verwijst het naar een natuurelement, zoals bliksem, dat krachtig en soms gevaarlijk kan zijn.

• In de scheikunde:
  

Een element is een stof die bestaat uit één soort atomen, zoals zuurstof (O), ijzer (Fe) of goud (Au).

• Algemeen gebruik:
  

Een element kan ook gewoon een deel of onderdeel van iets zijn, bijvoorbeeld:

"Een belangrijk element van het plan is veiligheid."

(Hier betekent het: een belangrijk onderdeel.)

Bliksem is een gevaarlijk weerselement dat tijdens zware onweersbuien flinke schade kan aanrichten.

In het dorp Rodeiro in Galicië, zijn 27 van de 30 koeien van een veehouder om het leven gekomen door een blikseminslag tijdens een hevige onweersbui afgelopen vrijdag. De dieren werden niet direct getroffen, maar zijn vermoedelijk gestorven door de kracht van de elektrische ontlading in hun nabijheid.

Vanadium

Wist je dat het chemische element vanadium zijn naam indirect te danken heeft aan Spanje? Het werd in 1801 voor het eerst ontdekt in een mineraal uit Mexico, dat toen nog een Spaanse kolonie was. De ontdekker noemde het element naar de Noorse godin Vanadis vanwege de mooie kleuren van zijn verbindingen — maar het was dus Spaans grondgebied dat het element aan de wetenschap schonk! 

Olijfolie

In de Spaanse keuken is olijfolie zo’n essentieel element dat het vaak “het vloeibare goud van Spanje” wordt genoemd. Spanje is zelfs de grootste producent van olijfolie ter wereld — vooral uit de regio Andalusië. Het is een onmisbaar element in iconische gerechten zoals gazpacho, tortilla de patatas en pan con tomate. 

Castiliaans Spaans

Wist je dat het Castiliaans Spaans – de officiële variant van de Spaanse taal – zoveel Arabische invloeden bevat, dat je duizenden woorden terugvindt met Arabische oorsprong? Dit komt door de eeuwenlange Moorse aanwezigheid op het Iberisch Schiereiland. Het Arabisch werd zo een belangrijk element in de ontwikkeling van de Spaanse taal. Woorden als almohada (kussen), aceituna (olijf), azúcar (suiker), algodón (katoen en arroz (rijst) zijn daar voorbeelden van!

Ook zijn er woorden uit andere talen die in het Spaans terug te vinden zijn. Zelfs uit het Nederlands. Bijvoorbeeld el yate (de jacht), el dique (de dijk) en el babor (bakboord)

Voseo

Wist je dat het taalelement ‘vos’ niet in Spanje wordt gebruikt,

maar wel in landen als Argentinië, Uruguay en Paraguay?

In plaats van ‘tú’ (jij), zeggen ze daar ‘vos’:

👉 ¿Vos querés café? in plaats van ¿Tú quieres café?

📍 Dit heet voseo, een uniek taalelement van het Spaans in Zuid-Amerika.

Het verandert niet alleen het voornaamwoord, maar ook de werkwoordsvorm!

Spaans is dus niet één taal, maar een mozaïek van varianten met eigen elementen!

Een opvallend taalelement van het Spaans?

Spanjaarden gebruiken vaak ‘vosotros’, maar Latijns-Amerikanen niet!

In Spanje is ‘vosotros’ de informele manier om meerdere mensen aan te spreken, bijvoorbeeld:

¿Vosotros venís a la fiesta? – Komen jullie naar het feest?

Los deberes 

Maak: 

              LE: LA: p. 57 EJ 5 y 6 

 LE:  OPDR 3.31 tm 3.33

Werken aan presentatie

Leer: woorden blok 3 TM 6

Week 23: presentaties

Toetsweek toets : zie p. 9

Corregir los deberes 

 LA: p. 55 OPDR 6

gorra, camiseta, camisa, 

pantalón, cinturón, zapatos

sandalias, cinturón, falda,

blusa

       

Demostrativos

Los demostrativos

• Dichtbij (hier, bij mij)

-> aquí 

• Verder weg (daar,

bij jou) -> ahí

• Nog verder weg (daar,
  ver weg van beiden) 
  -> allí

Aanwijzend voornaamwoorden

DEZE, DIT	mannelijk	vrouwelijk
enkelvoud	este	esta
meervoud	estos	estas

DIE, DAT	mannelijk	vrouwelijk
enkelvoud	ese	esa
meervoud	esos	esas

DIE, DAT	mannelijk	vrouwelijk
enkelvoud	aquel	aquella
meervoud	aquellos	aquellas

Demostrativos dus in drie groepen op te delen; afhankelijk van de afstand, hoe ver/dichtbij. 

Voorbeelden: 

- Dichtbij, bij mij -> esta chica está sentada en una silla 

- Iets verder weg, bij jou -> ese libro está sobre la mesa 

- Nog verder weg, van beiden -> aquel árbol es muy grande

Pronombres demostrativos

aanwijzende voornaamwoorden

Los adjetivos demostrativos

Aanwijzende voornaamwoorden

LA: p. 57 EJ 5 y 6 

 LE: OPDR 3.31 tm 3.33

LA p. 57

LEERDOEL: Ik ken de aanwijzende voornaamwoorden in het Spaans en ik kan ze gebruiken

Cena en familia

Aanwijzende voornaamwoorden

EJ 1- 6 

LA p. 62-63

LEERDOEL: Ik kan beschrijvingen van personen begrijpen en zeggen.